12 De Groene Amsterdammer van 8 April 1933 No. 2914 Muziek Constant van Wessem Het vioolconcert van Strawinsky Men kan niet zeggen, dat het vioolconcert door de moderne componisten wordt verwaarloosd. lederen keer kan men weer een nieuw specimen van ?dat genre hooren en al legt de moderne componist meestal meer het karakter van het solo-instrument "bloot en schrijft hij minder virtuozen-muziek, zooals dat vroeger het geval was, de bespeling van liet solo-instrument stelt niettemin aan den uit voerder de hoogste eischen. Het is merkwaardig, dat voor het moderne muziekgevoel de viool veel minder het zingende instrument van vroeger is geworden. De moderne componist zoekt aan het instrument meer eigenaardige en opvallende klan ken dan wel een ,,schoonen" toon te ontlokken. Strawinsky voert in zijn nieuwste werk, het ,,Vioolconcert in D" de betiteling met aandui ding van den toonaard is niet zonder beteekenis "voor den polytonalist, die Strawinsky zich in zijn vroegere werken heeft betoond ! met de viool ?wel eigenaardige kunstgrepen uit. Het eerste deel is een Toccata, een titel, dien men meer bij het klavier (slaginstrument!) dan in de vioolliteratuur aantreft en waarin de viool veel pizzicato en staccato speelt. Van de twee volgende deelen, Aria' I en Aria II genoemd, geeft vooral het eerste de viool weinig gelegenheid zich van zijn,,zangerigen" kant te toonen. En de finale is een snel en geestig stuk, dat herinnert aan de gebruikelijke Kondofinale der gewone vioolconcerten. Er zijn dus tegen dit vioolconcert door de lief hebbers van het genre bedenkingen te maken en zij zijn ook gemaakt. Zoowel van toon als wat betreft de virtuozenmuziek zal dit concert niet bevredigen. Hoewel uiterst sober begeleid door het orkest, dat vrijwel uitsluitend als aanvullende klank optreedt en daarin zeer fraaie en merk waardige effecten geeft en overigens meesterlijk is behandeld heeft de solo-viool iets schraals en mechanisch, wij kunnen er nog moeilijk aan wen nen, dat de toon van nature geen charme heeft, hoewel harmonisch het geluid zeer gemakkelijk aanspreekt, aangezien de polytonalist zich hier geheel tot de enkele tonaliteit (D gr. t.) blijkt te hebben bekeerd. Men zou het vaker moeten hooren om er de eigen schappen naar billijkheid van te leeren waardee ren. Aan de vertolking bij deze uitvoering lag het zeker niet: Samuel Duschkin, die het op het abon nementsconcert in het Concertgebouw onder leiding van Bruno Walter voordroeg, deed het uitstekend en met alle overtuiging en dat hij het geheel in den geest zooals door Strawinsky bedoeld speelt, heeft Strawinsky zelf nog onlangs publiekelijk verklaard. Maar een merkwaardig stuk is het zeker en, ge zien het oeuvre van den componist uit de latere jaren, een oeuvre, dat in zijn neo-klassieke tenden ties wat twijfelachtig van inspiratie aandeed, kan het zelfs een werk met hoopvolle nieuwe mogelijk heden en verwachtingen worden genoemd. Het strookt nu eenmaal met Strawinsky's aard ons telkens voor nieuwe verrassingen" te stellen, hoewel deze verrassingen" niet steeds onvermengde gevoelens wekten. In ieder geval is hij niet een componist, die zichzelf herhaalt; al be houdt hij natuurlijk zijn eigen spraakgebruik", waardoor ook in het vioolconcert enkele klank effecten voorkomen, verwant aan die uit vroegere werken. KUN STZ AAL VAN LIER DOORLOOPEND TENTOONG ESTELD ROKIN 126! AMST ERDAM BEZICHTIGING VRIJ KUNSTWERKEN VAN JONGE HOLLANDSCHE EN BUITENL. MEESTERS Toegepaste kunst Otto van Tussenbroek Een opmerking bij Rljks-drukwerk De aangeslotenen bij den Postcheque- en Girodienst werden den laatsten tijd meermalen ver rast door de ontvangst van drukwerkjes, welke allerlei aanwijzingen en raadgevingen bevatten, dien dienst betreffende. Deze drukwerkjes vindt men dan ingesloten bij de berichten van bij- of afschrijving en overzichten van den stand der postrekeningen en zij zijn wat tekst en teekening betreft van propagandistischen aard. Men ziet een. fietser als illustratie voor wat er over spoedbehandeling van cheques gezegd wordt, zich haastend naar het adres waar uitbe taling dient te geschieden, voorgesteld door kennelijk denzelfden boodschapper die aan een dame aan de voordeur een. . . . zak met geld aan biedt ! Ken ander biljetje wil het belasting-betalen per giro bevorderen; met ziet een aantal personen saamgeschoold voor een loket waarachter een beambte zit of wel een huiskamer (wat voor een huiskamer !!....) waar iemand bezig is een giro biljet in te vullen. Druk, uitvoering, papier en illustratie tarten alle kritiek ! Slordig gedrukt, met letters die nu en dan dienst weigeren op voddig papier met armelijk slechte, misteekende illustraties welke voorzien zijn van teksten waarbij hoofd- en kleine letters met vrije hand dooreen gemengd zijn, is dit alles een hoon voor hen die de verspreiding de/.er dingen hebben bevorderd en des te meer waar men te doen heeft met reclame van een Staatsbedrijf. Prijsvi-aag Keclame-ontvverp Vanwege de Nederlandsche Vereeniging van Natuursteenhandelaren en den Bond van Steen houwerspatroons werd een prijsvraag uitgeschreven voor een reclame-teekening ter bevordering van het bij den bouw bezigen van natuursteen. Nu ben ik, zooals men weten kan, geen voor stander van het prijsYraag-systeem. De uitkomst is altijd wat de kunstenaars die meedingen zelf een gok" noemen. Er wordt heel veel werk gedaan, dat in zekere mate nutteloos is want hoeveel onbekroonde ontwerpen sterven _er niet, in porte feuilles opgeborgen, een zachten dood en zij die de prijsvraag uitschrijven zijn altijd in het voor deel. Men looft immers twee of drie prijzen uit en krijgt voor een paar honderd harde Hollandsche guldens inzage en keuze uit een vaak overstelpend groot aantal ontwerpen ! Deze nadeelen ter zijde stellend is ten opzichte van de tentoonstelling der inzendingen in zake bevordering van het benutten van na tuursteen welke in het Stedelijk Museum te Amsterdam werd ingericht de opmerking te maken dat de Jury met haar uitspraak in geenen deele gelukkig is geweest. Er zijn stellig tal van dingen hier, beter, doel treffender, moderner, duidelijker en fraaier dan van A. Smit en W. Arondéus, welke respectievelijk den eersten en tweeden prijs verwierven. Eerst genoemde teekende (juist zooals Cassandre dat met een ijzeren werkstuk deed op zijn ontwerp voor de Vries Bobbé) een blok gele natuursteen dat aan een zwarten lierhaak wordt opgeheschen tegen een achtergrond van opgestapelde steenen, terwijl daarboven blauwe lichtstralen flitsen. Bouwt met natuursteen" zoo luidt de tekst dezer teekening doch de letters zijn van het uiterst moeilijk leesbare type zooals Wijdeveld deze een tijd lang placht samen te stellen uit typografisch zet-materiaal maar hij doet dat nu anders en heel wat beter ! Letters, zooals men die soms nu nog op het omslag van Wondingen" ziet toegepast of op houtsnedeafdrukken van Lebeau en welke zelfs door ingewijden onmogelijk bij den eersten oog opslag te ontcijferen zijn ! Dit is een primaire eisch voor alle reclameontwerpen, want men geeft toch het publiek geen puzzle's of kruiswoordraadsels op ! De deugd van Smit's inzending is echter de daarbij betrachte eenvoud. Dit kan niet gezegd worden van de teekening van Arondéus, in goud en blauw (waarbij het blauw voor het goud veel te zwaar is, waardoor dat waar-het-om-gaat weg valt !) waarop men een beitelende figuur ziet af gebeeld met daarachter eenige bouwwerken, waaronder tempels en pyramiden. Eoept eerstgenoemde inzender den indruk op van de nuchtere sfeer eener openluchtwerkplaats. laatstgenoemde schijnt te zijn bevangen door de duffe romantiek eener salon-weelde; waar bij den een de nieuwe zakelijkheid haar invloed deed gelden, bleef de ander aan de oude onzakelijkheid getrouw ook wat de letteis betreft, welke er uitzien alsof zij weggeloopen zijn uit het werk van hem naar wiens voorbeelden hij veel te sterk gekeken heeft en die overigens al lang teruggekomen is van de volkomen overbodige versiering" door middel van allelei krullen en tierlantijnen. Het zou niet moeilijk vallen uit het aanwezige, tentoongestelde materiaal, inzendingen te lichten welke meer van onzen eigen tijd zijn! KINHEIM" DE KONINKLIJKE HAND-TAPIJTKNOOPERIJ ' TE BEVERWIJK, werkt o.a. volgens ontwerpen van de meest bekende Hollandsche sierkunstenaars en binnenhuis-architecten. De verschiHende weefsels, waarvoor slechts grondstoffen van de beste kwaliteit worden gebruikt, bevatten van 225 tot. . . . 2500 knoopen per dM2. Naar gelang der dichtheid kunnen ze worden gebruikt als vloerkleed, looper, divandek, tafelkleed en stoel- of wandbekleeding, terwijl kussens in de verschillende weefsels een kostelijk sieraad vormen voor vloeren of meubels. Zij mag zeker wel verwijzen naar onderstaande belangrijke opdrachtgevers uit den laatsten tijd, welke het ,,Kinheim"-product verkozen boven hetgeen uit den vreemde en Holland werd aangeboden: DE MAATSCHAPPIJ VOOR GENRESKUNST. DE SI OOMVAART MAATSCHAPPIJ NEDERLAND". DE KONINKLIJKE NEDERLANDSCHE STOOMBOOT MAATSCHAPPIJ. DE KONINKLIJKE PAKETVAART MAATSCHAPPIJ. Ook gij zult moeten toegeven: K O n i n k l ij k K i n h e i m levert U een K O N l N K L l J K product!"