il' Het is eigenlijk bij toeval (als men daaraan ten minste gelooven kan!) dat F. E. Weruinniti Bun\ng (neef van den bekenden zee-officier en schrijver van zeemansverhalen A. Weruméus Buning en broeder van den dichter en criticus J. W. F. Weruméus Buning) tot het maken van zijn eerste ..officieele" werkstuk kwam. Hij was destijds (1928) bij de Gebrs. Stork te Hengelo werk zaam en toen daar de 4000ste stoomketel werd afgeleverd, bestemd voor een der Gemeente-bedrijven te Amsterdam, vervaardigde hij als aandenken aan dit merkwaardige feit uit liefhebberij een verkleind model, hetwelk zoo' danig de aandacht trok dat de eene opdracht de andere volgde. Hij begreep dat hier gelegenheid werd geboden om zijn van jongsaf duidelijk naar voren tredende voorkeur tot knutselen te ontwikkelen tot iets dat oneindig veel meer was dan liefhebberij.... Ben deel van een oude fabriek te Hengelo werd gehuurd en tot werkplaats ingericht, met vijf helpers begonnen wordt daar thans met twintig man hard gewerkt, in hoofdzaak gerecruteerd uit oud-leerlingen der ambachts-school. Voor den leider dezer onderneming is het feit dat hij ingenieur is een be langrijk voordeel omdat hij al wat hij maken moet tol in alle omlerdeelen volkomen beheerscht. Wordt hem de een of andere opdracht verstrekt dan bestudeert hij met zijn helpers alle beschikbare gegevens; de oorspronkelijke werkteekeningen worden geheel op schaal verkleind en zoodoende is het mogelijk een maquette of model te vervaardigen dat in alle opzichten natuurgetrouw kan heeten. Zoo heeft hij op 1: 133 der ware grootte een brug nagemaakt welke in werkelijkheid 260 M. lang, over de Serajoe-rivier gebouwd is, in den spoorweg van Cheribon naar Kroja op Midden-Java. welk model in opdracht van wege het Ministerie van Koloniën is ontstaan. Hiervoor is in hoofdzaak koper ge bezigd. Uit 0.3 millimeter plaat zijn eerst repen gesneden en daarvan werden miniatuur H-balken saamgesteld, waarvan er. ... ongeveer vijf duizend noodig bleken. Alles is precies zooals in de werkelijkheid geklonken, alle dwarsliggers zijn op hun plaats en technisch juist bevestigd en evenals bij al het andere werk van dezen aarts-knutselaar is elk moertje, elk boutje, elk schroefje verantwoord ! Soms maakte hij dingen die geheel en al ..in working order" zijn. Ik zag twee verschillende etspersen. niet hooger dan een decimeter waarop men een prima afdruk had kunnen maken. Het groote voordeel ligt voor de hand: een reiziger of vertegenwoordiger kan onmogelijk zijn klanten met dergelijke zware en plaatsvergende machine's bezoeken, maar over een verkleind replica valt te praten, niet waar? Weruméus Buning is een der weinigen welke een kinderlijk spel heeft kunnen ontwikkelen tot een zeer bijzonder beroep. Hij heeft ten volle zijn in het leven meegekregen aanleg kunnen volgen. In dit opzicht kan hij de evenknie van den kunstenaar heeten en de liefde voor den arbeid dien zijn altijd bezige handen te doen vinden is oorzaak, dat hij de grootste voldoening put uit het door hem gekozen beroep. Daarenboven loopt de aard der hein verstrekte opdrachten zoodanig uiteen, dat hij telkens weer voor nieuwe en verrassende oplossingen komt te staan en dit houdt natuurlijk zijn belangstelling en die zijner medewerkers bij voortduring gespannen ! Maquettes van allerhande gebouwen, modellen van ma chinerieën, schepen, spoorwagens, slui zen, gemalen, brug gen en kranen wor den in deze fabriek" opgebouwd en dit alles als kleingoed" want Buning geeft de dingen weer, bezien als door een vei-kleinMAQUETTES E Werk van Vriendelijk Geduld Otto van TI glas of door het verkeerde eind van een verre kijker. . Merkwaardig is daarbij heti'eit dat al wat hij aan materiaal verwerkt het daaraan eigen specifiek karakter tot in alic bijzon derheden blijft vertoonen: metaal, steen, beton, hout enz. blijven ook in de sterke verkleining hun structuur-aanzicht handhaven. Voor dit alles is uiteraard groote oefening, groote bekwaamheid en groot e behendigheid noodig, want op dit bijzonder terrein van werkzaamheid liggen veelal voetangels en klemmen en talrijk zijn de moeilijkheden welke over wonnen moeten worden, hetgeen slechts gegeven is aan iemand met een sterk doorzettingsvermogen en zeer scherpe intelligentie. Doch Buning beschikt over een opmerkelijke vindingrijkheid, gepaard aan een merk waardig decoratief vermogen. Bijzonder geslaagd in dit opzicht zijn voorzeker de omvangrijke maquettes van de .N.V. Graansilo Mij. te Rotterdam met de schepen aan de kade waarop, tegen den blanken achtergrond van een uit geperst papier vervaardigd gebouw, de elevators oprijzen, of die van een gedeelte der Coenhaven te Amsterdam met de laad- en loskranen en het bij den aanlegsteiger gemeerde motorschip Tabian". Ook voor de zoo moeilijke opgave van scheepsmodellen gaat Buning niet op zij. Jaren geleden toen hij een anderen werkkring vervulde, heeft hij voor eigen verpoozing en genoe gen, na vol brachte dag taak, in de huiskamer met behulp van primi tieve gereed schappen : een zakmes, schaar, dasspeld enz. een oor logsschip uit het midden der 18e eeuw (op schaal 1:150) ge maakt waaraan letterlijk niets ontbrak. Het eerste, in opdracht afgeleverde scheepsmodel is dat van het motorschip Ophir" van de Kon. Faketvaart Mij. Later ontstond het meester lijke model van de Johan van Oldenbarnevelt", het fraaie dubbel-schroefmotorsehip van de Mij. Nederland". Een juweel van welbegrepen bouw, lijn en snede" is het model van de Van Galen" der Kon. Ned. Marine ontstaan in opdracht van het Dept. van Defensie. Wie oog heeft voor slanke en ranke vormen kan aan den stijl van dit werkstuk zijn hart ophalen ! Er zit gang, snelheids-suggestie en ingehouden kracht in. . . . Andere scheepsmodellen die op de werkplaatsen in Hengelo gemaakt werden zijn de Marnix van St. AMegonde". do Moldanger", de Tricolor". de Tarn". de Grangesberg" Onder de technische modellen zij hier vermeld een hijschkraan op 1/50 voor (iebrs. Stork te Hengelo waarvan ."He ondordcelen, tandwiclon, kettingen eu ladders in liet klein volkomen beuriji'sklaar zijn, x<;od.i! alk-en nog maar een electro-motoi'tje onttieckt om liet dim; in werking te stellen ! Voor dezelfde onderneming werd In-t model c-enor turbine-installatie van 10000 Kilowatt gebouwd; een ander s-.eer knap v.rikstuk is de maquette van het Dieselgemaal Bonei'sluis" te Maastluis. maar verrassend van samen stelling is vooral het beweegbaar model van de Coöperatieve Groothandels