Ho. 291« De Groene Amsterdammer van 22 April 1933 Wetenschappelijke Varia ? ft.*' P v*' Klangfilm'TobiS'procéd Dr. P. van Olst Schema der omzetting van licht in geluid In een der vorige artikelen besprak ik hoe bij de geluidsfilm het geluid fotografisch vastgelegd wordt op de film in den vorm van tallooze dwarse streepjes, talrijker bij hooge geluiden, donkerder bij krachtiger geluiden. Thans zal ik nagaan hoe men uit dit gefotografeerde geluid weer het hoorbare geluid terugkrijgt (dus het KlangfilmTobis-procédé). Bij het fotografeeren van het geluid op de film ontmoetten wij als belangrijkste hulpmiddel de Kerr-cel", waarin een vloeistof zit, die onder den invloed van een electrisch veld dubbelbrekend wordt en daardoor een passeerende lichtstraal in sterkte doet wisselen, overeenkomstig de sterktewisseling van het electrisch veld. Bij het weergeven van het gefotografeerde geluid is ook een zeer bijzonder apparaat de eigenlijke kern van de heele zaak. Dit apparaat is de photocel, een toestel dat in 1930 door Schottky belang rijk verbeterd is en toentertijd door mij in deze artikelenserie besproken is (5 September 1931). Ik kom er daarom niet al te uitvoerig op terug, maar vermeld het belangrijkste. Deze photo-eel is een middel om lichlwisselingen te veranderen in electrwche-atroom-verschitten. Dit toestel berust op het verschijnsel, dat. onder den invloed van be straling met licht de bestraalde stof elektronen afgeeft. Heeft men stroom-meetapparaten die gevoelig genoeg zijn, dan kan men dit afgeven van elektronen bij ieder belicht metaal constateeren. Vooral echter de alkali-metalen (dus na trium, kalium, e.d.) zijn op dit gebied het beste te gebruiken. Nog beter echter is Schottky's photo-cel, waarin de lichtstralen een laagje koperoxydule ( de zoogenaamde Sperrschicht") beïn vloedt, dat op een koperplaat is neergeslagen en dat evenzoo, maar sterker, reageert als de ver melde alkali-metalen. De alkali-photocel wordt echter veel gebruikt en is dan ook in de figuur aan gegeven, waar de verandering van licht in geluid schematisch is weergegeven. Men ziet daar de film met gaten rijen (voor de voortbeweging), lichtbeelden bb (hier geheel wit gelaten) en opzij ervan, links, het geluidsbeeld op de film, in den vorm van een smalle strook SS met dwarsstrepen. Links ziet-.men, onmiddellijk achter de film, waarvan een'klein stukje uit de gatenrij is weggelaten, de geluidsoptiek" G. Dit werkt met een lichtbron van standvastige lichtsterkte. Zij doet het licht L vallen door een smalle spleet op en door de geluidsfilmstrook SS en treft dan juist de photócel P. Deze is ingeschakeld in een stroomketen SI, waarin een batterij [zit van 60 volt spanning, terwijl deze keten verder verbonden is met een versterkinrichting door middel van een weerstand en een condensator. Voor onze redeneering komen deze laatste deelen er niet zóó bijzonder op aan. De hoofdzaak is dat de lichtbundel, die de geluids filmstrook passeert, telkens min of meer in helder heid veranderd wordt door de streepen der ge luidsfilm, die immers donkerder of minder donker zijn, naar gelang der geluidsterkte van het oor spronkelijke geluid, dat verfilmd is. Er zullen dus wisselend heldere lichtstralen op de photócel vallen, die daardoor de normale 'stroom der batterij zullen doen veranderen in sterkte. De mate dezer sterkte-wisseling bepaalt de kracht van het' gere produceerde geluid; het aantal wisselingen, dat natuurlijk toeneemt als de strepen op de geluidsfilm dichter opeen liggen, bepaalt de toonsftoojrfe van het gereproduceerde geluid. De wisselstroomen gaan naar een luidspreker waar zij in geluid veranderd worden, wat hieV niet nader behoeft aangegeven te worden, daar dit niet een bijzondere eigenschap is, die alleen aan geluidsfilms toekomt, maar die in veel andere instrumenten ook in de praktijk gebruikt wordt. Daar de geluidsterkte samenhangt met de zwarting" der strepen (waarmee een nieuw germanisme in onze taal is ingevoerd, daar men in fotografische kringen immers het woord dekking' hiervoor gebruikt) en de zwartheid afhankelijk is behalve van de belichting, van den ontwikkeKyd, moet deze ontwikkeltijd nauwkeurig gekozen worden. Het is nog niet mogelijk de geluiden en de beelden tegelijk op dezelfde film op te nemen of af te drukken, zooals ik reeds eerder vermeldde. De geluidsfilm wordt na keuring vereenigd met de afzonderlijk opgenomen beeldenfilm. Maar dit samenstel toch is nog niet zonder nadere moeilijk heden te projrcteeren. Zooals men weet wordt de gewone film niet met onveranderlijke, eenparige beweging door het filmapparaat afgedraaid en geprojecteerd, daar dan immers voortdurend ver glijdende afbeeldingen op het doek tot een onbe grijpelijk wirwar zouden worden. ledere photo uit de filmreeks moet even stilstaan bij de projectie. Dit gebeurt zóó dat telkens door een sluiter het licht wordt gedoofd. In dit korte oogenblik schuift de film met een ruk n beeldje verder, en als dit nieuwe beeld stil staat wordt het projectiebeeld weer doorgelaten. Een film,' die 24 foto's per se conde bevat, moet dus 24 keer per seconde even stilstaan en dan 24 keer met een rukje opschuiven. Dit is alles goed en wel en het beantwoord volkomen aan de eischen die ons oog stelt. Maar ons oor heeft heel andere iwenschen en als de geluidfilm op dezelfde manier afdraaide en 24 Witte Curacao Sec Cherry Brandy Menthe Glaciale Curacao Brandy ? Koopt Nederlandsch fabrikaat I l keer per seconde even stilstond, hoorden we heelemaal niet wat wij moeten hooren. Daarvoor is noodig dat de geluidstrook juist met standvas tige snelheid zich beweegt. Dit dilemma is op hoogst eenvoudige wijze opgelost. Bij het aaneenzetten van de geluidstrook en de beeldenfilm wordt de geluidstrook niet precies verbonden met de overeenkomende beeldenserie, maar de geluid strook wordt zoo bevestigd dat zij 20 beelden vóór is, d.w.z. de knal van een pistoolschot wordt be vestigd 20 beelden vóór de beeldopname van de schietende revolver. Men zou het schot dus eerder hooren dan zien ! Maar de geluidprojectie geschiedt niet tegelijk met de beeldprojectie, doch iets later. Want eerst passeert de film het beeldprojectieapparaat om op het doek het zichtbare beeld te geven en een oogenblik (vijf zesde seconde) later passeert de film het geluidapparaat, maar daar de geluidstrook vijf zesde seconde vóór Joopt, komt het geluid van het geprojecteerde beeld precies op tijd. Door deze inrichting is het mogelijk dat het zichtbare beeld met rukken voortbewogen wordt, waarna de film in een lossen bocht hangt en daarna met standvastige snelheid het geluidapparaat passeert. Zoo zijn dus de kool en do geit inderdaad allebei gespaard ! Zorg vuldig wordt er gewaakt voor een inderdaad standvastige geluidfilmsnelheid, want iedere snelheidsverandering, hoe gering ook, treft onze kritische ooren onaangenaam. Nieuwe Uitgaven Dr. W. Banning heeft een boekje geschreven Marx. ... en verder" dat de bedoeling heeft, te dienen als een eerste inleiding in de gedachtenwereld van het 19e en 20e eeuwsche socialisme. Als studieliulp dus. Daarom zijn vooral in het eerste hoofdstuk enkele klassieke stukken iri de Marxistische litteratuur in vertaling opgenomen. Het vrijheidslievende socialisme (anarchisme, syndikalisme), als liggende buiten het bestek van deze uitgave is daarbij niet besproken. Dr. Fritz Künkel. Karaktervorming door zelfopvoeding. De nieuwe geneeskunde der ziel in haar toepassing op de opvoeding, zelfopvoeding en zielzorg. Tweede druk. Naar den herzienen zeven den druk vertaald en ingeleid door Dr. J. C. Roose., Uitgave: H. J. Paris, Amsterdam. VI KINHEIM" J DE KONINKLIJKE HAND-TAPIJTKNOOPERIJ TE BEVERWIJK, stelt met groote voldoening vast, dat ondanks het feit, dat ons land de laatste jaren wordt overstroomd door scheepsladingen en karrevraehten Oostersche en z.g. Oostersche tapijten, de belangstelling voor de ,,Kinheim"-producten onverminderd blijft voortbestaan. De tapijten in het Raadhuis van de gemeente De Kilt, welke onlangs werden afgeleverd, voegden weer nieuwe lauweren aan het ,,Kinheim"-fabrikaat toe, dat zich welverdiend sinds 1926 met het praedicaat Koninklijk" mag tooien. Thans zijn tientallen nijvere en bekwame handen in de weer om voor het Raadhuis te Wïnfchede ec het fiouïernementshuff te SlaastricM vloerbedekkingen te [vervaardigen deze stedelijke en rijks-monumenten waardig ! Ook gij zult moeten erkennen: Koninklijk Kinheim levert U een KONINKLIJK product!"