Historisch Archief 1877-1940
'<*;
l-
Vredespo s t ze gel
prijsvraag
i
Otto van Tussenbroek
Ter bevordering van de
verbrei' '<üng der vredes-idee, zooals deze o.a.
ook door den Volkenbond wordt
-voorgestaan, werd destijds vanwege
liet Staatsbedrijf der Posterijen, Tele
grafie en Telefonie een prijsvraag
tiitgeschreven voor het ontwerp van
?een Nedérlandschen Vredespostzegel,
ter waarde van 12l/a cent, dus in
hoofdzaak bestemd voor buitenlandsch
postverkeer, af te drukken in blauw.
De inzenders
waren vrij in
hun keuze van
staand of lig
gend formaat,
evenals in die
der techniek
waarin de repro
ductie, van, het
zegel zou ge
schieden, terwijJ
in het geval dat
bij, de door den
ontwerper gekozen
vermenigvuldigingswijze niet kon worden volstaan
met foto-chemigrafische cliché's, doch,
zooals bij het graveeren
de kunstenaar zich eigen
handig daarmede diende
te belasten, de
wenschelijkheid werd uitgespro
ken dat de ontwerper
persoonlijk die techniek
beoefende en meester was.
Terecht heeft men, met
terzijdezetting van alle
nevengedachten, aan de
Jury voor deze prijsvraag
het recht toegekend in
de eerste plaats na te gaan of de
door den ontwerper gekozen techniek
In biet algemeen voor zegelproductie
geschikt bleek en in het bijzonder
voor het door hem ingezonden ontwerp
in aanmerking kon komen, waarbij
ook de voorzorgen, welke bij het
ontwerp zijn genomen om nabootsing
van het zegel zooveel mogelijk te
bemoeilijken en te verhinderen, invloed
op de beoordeeling der ingekomen
ontwerpen zou doen gelden.
Men was vrij meer dan n ontwerp
in te zenden; hoofdzaak was dit: het
?doel d$F uitgifte van het zegel diende op
zinrijke, kunstzinnige en. ... begrijpe
lijke wijze tot uitdrukking te zijn
gebracht!
Gevraagd werd een teekening van het
zegel op schaal 6 : l, uitgevoerd op
it papier, opgezet op karton ter
grootte van.21 X 29.7 c.M., benevens
een fotografische reproductie op de
ware grootte van het zegel (gelijk
aan n der bestaande zegels van 6
^ cent,. 30 cent of l gulden). Uitgeloofd
worden drie prijzen, respectievelijk
van ?600.?, ?400.?en ?200.?.
Het was te voorzien dat in een tijd
j
zej
"*Mwiwaarin opdrachten helaas schaars
verstrekt worden velen een kans j e
zouden wagen en dat is dan ook
geschied. Er kwamen niet minder
dan 708 ontwerpen bij P. T. T.
binnen.
De eindbeslissing was deze: dat
naar het oordeel der Jury de bij de
prijsvraagregelen beschikbaar gestelde
p r ij z e n, niet konden
worden uitgeloofd om
dat door de inzenders
niet ten volle aan de
gestelde eischen was
voldaan !
Zij maakte echter
van het haar toege
kende recht gebruik
om aan drie der, naar
haar meening best ge
slaagde ontwerpen, een
premie toe te kennen en
zij heeft gemeend deze
voor allen op een gelijk
bedrag, dus ? 400.?te
moeten vaststellen. *
Voor ^deze premies
zijn door de Jury aan
gewezen: P. A. H. Holman te Den
Haag met inzending Nr. 538 onder
motto Eenvoud"; Paul Determeijer
te ^Loenen a/d. Vecht
met inzending nr. 65
onder motto Vrede
Schept" en A. van der
Valk te Den Haag met
inzending nr. 457 onder
motto: Rio".
Het ontwerp van Hof
man toont aan dat het
m'o 11 o ^ waaronder het
werd ingezonden, niet
ij slecht gekozen is, want
eenvoud is hiervan het
kenmsrk. In een zeshoekige ster waar
uit stralen neerschieten is, deels in een
cirkel de vredes-duif geteekend tegen
een opgericht zwaard. De
cijfers en letters zijn dui
delijk leesbaar en van een
fraai type, alleen kan men
tegen de oplossing der
letter A van Nederland
eenig gegrond bezwaar
doen gelden zooals deze. .
een poot oplicht. Ongetwij
feld is het ontwerp nr. 4015
Olijftak" van denzelfden
inzender, getuige eenzelfde
oplossing der letters.
Overigens is dit ontwerp
veiligtraditioneel opgevat, het zou dan
ook evengoed een twintig- of dertig
tal jaren eerder geteekend kunnen
zijn.
Dat kan men in geenen deele zeggen
van het ontwerp door Determeyer
waarop een vrouwegestalte in
strakgeplooide kleedij met beide handen
een bloem beschermt welke uit een
geknotten stam opbloeit. Het is mij
niet recht duidelijk waarom de Jury
Hofman's inzending het eerst noemt
in haar rapport, te meer
waar terecht omtrent
Determeyer's teekening is gezegd: dat
g^en uitbeelding van de
vredesgedj,chte (dit ontwerp) oorspronke
lijker en zinrijker is dan de meeste
inzendingen en zich tevens ken
merkt door een over het geheel
stijlvolle teekening" (aldus de secre
taris der Jury in een door hem
geschreven korte bespreking der
ingeNEDERLAND
het oordeel der Jury beste ontwerpen
is, hoe men er ook over moge denken
de opvatting, teekening en stijl het
meest van onzen eigen tijd. De
voorstelling van dit ontwerp is
daarkomen ontwerpen in enboven niet alleen zinrijk", niet
P. T. T.-Nieuws".
De inzending van v.
d. Valk is heel wat
minder, zij bezit zekere
decoratieve eigenschap
pen maar blijkt onge
twijfeld arm aan gees
telijken inhoud zooals
daarop een dame met
hangend haar, gehuld
in een kapmantel, knie
lend tusschen twee
bloeiende tulpen, den gina vinden de
beschouwer een olijftak lezers het
ontaanbiedt, het geheel
door vlammen omhuld.
Neen, daar waren
stellig betere dingen bij,
alleen kunstvol", maar ook voor een
ieder begrijpelijk", en zij beant
woordt dan ook geheel en al aan de
gestelde eischen. Zij mist de ver
starring en het conventioneele karak
ter van Hof
man's inzending
en stelt die van
v. d. Valk m.i.
volkomen in de
schaduw.
Op deze
pawelp van P. A.
H. Hofman te
's Gravenhage,
met de
zeshoe&LAND
maar men was klaarblijkelijk ietwat kige ster en de vredesduif, waarvan
bevreesd voor het buitenissige van
de nieuwe opvattingen zooals deze
tot uiting kwamen in de
mooie en zeer expressieve
teekening van man, vrouw
eru-kind, als groep
saamgevat, boven welke een
vlucht duiven wiekt, of
in -een zeer klaar en dui
delijk aansprekend ontwerp
waarop een arbeider een
zwaard doormidden breekt.
Maar zoo iets is stellig te
rood van strekking
£gebleken !
IKK
MEDERLAKD
de stralen van het voedeslicht neer
schieten, links bovenaan.
£jHet ontwerp van Paul
Determeijer is gereprodu
ceerd in het midden van
het blad, de bovenste af
beelding; terwijl Van der
Va'k's zegel (dame met
hangend haar, gehuld in
een kapmantel) den rech
terbovenhoek van deze
bladzijde siert.
Het verheugt ons, dat
vele ontwerpers het doel
der uitgifte: de
vredesgeOok het ontwerp met het prachtige dachte op zinrijke, kunstzinnige en
en uiterst gevoelig geteekende kinder
kopje met daarvoor de groote, be
schermende hand verdient
(ondanks het ietwat on
rustige karakter der com
positie) in dit verband
vermeld te worden.
Trouwens: men heeft
ten onzent niet te klagen
over gebrek aan jongere
talenten, het blijkt
op, nieuw uit het overstelpend
aantal inzendingen bij deze prijs
vraag. Dat daarbij ook ..Kaf onder
het' Koren" te vinden was spreekt
vanzelf maar het kan toch stellig
een verblijdend verschijnsel heeten
dat de nieuwere opvattingen zich
in zoo ruime mate deden gelden.
Het is mij niet bekend welk
zegelontwerp thans definitief zal worden
uitgevoerd.
Mocht de keuze vallen op het ont
werp Vrede Schept" van
Detfrmeyer dan zou mij dat ongetwijfeld
verheugen !
Want van de drie naar
begrijpelijke wijze tot uitdrukking te
brengen, zoo met toewijding en met,
gedeeltelijk, goede resultaten hebben
nagestreefd.
Boekverkooping
Door Van Stockum's Antiquariaat
(J. B. J. Kerling) zal van 22 April
3 Mei een boekverkooping gehouden
worden, waarbij o.a. de Bibliotheken
van wijlen Dr. J. Th. de Visser, Minis
ter van Staat, Jhr. Mr. A. J. Rethaan
Macaró, Oud-Lid der Staten-Generaal,
Dr. N. J. Beversen, Oud-Rector van
het Guymnasium te Leiden. O. H.
Peters, Oud-Rijksbouwmeester, Dr.
C. M. A. K. van Koy, Professor te
Gent. Voorts de Topographische Bi
bliotheek van den heer F. T. Valck
Ijucassen,- Bloemendaal. een gedeelte
der Muziek-Bibliotheek van den heer
J. H. Garms Jr., Amsterdam, de Lit
teraire Bibliotheek van Dr.J. Bergsma,
Groningen, en anderen. Kijkdagen:
19, 20 en 21 April.