Historisch Archief 1877-1940
No. 2917
De Groene Amsterdammer van 29 April 1933
15
sterker dan de zwakste schakel, en onze rivier
overgangen zijn even zoovele zwakke schakels in
den verkeersketen.
Dat deze bruggen er op den duur zullen
komen, staat wel vast, en dat ons weggennet
verder uitgebreid en verbeterd zal worden even
eens. Maar tot nu toe is de regeering er hier te
lande niet voor geweest om voor wegen en bruggen
bouw geld te leenen. De uitgaven werden vrijwel
geheel bestreden uit de loopende inkomsten, en
wel niet uit de algemeene middelen der schatkist,
maar uit een speciale voor dit doel geheven retri
butie van de weggebruikers bepaalde wegge
bruikers intusschen de wegenbelasting en rijwiel
belasting.
Heelemaal logisch was dit standpunt zeker niet,
want bij het huidige autoverkeer is een weg even
zeer een productief kapitaalgoed, een productie
middel als een ijzeren weg" voor de spoorwegen,
ats havenwerken voor de scheepvaart. En in deze
beide laatste gevallen schroomt toch de 'overheid
allerminst geld te leenen. Nu kan men natuurlijk
van meening zijn dat hoewel op het oogenblik zeker
de leeningsdienst zou kunnen worden goedgemaakt
uit déopbrengst der wegen te incasseeren via de
wegenbelasting het zeer goed mogelijk is dat
alvorens het heele in het wegen- en bruggennet
vastgelegde kapitaal géamortiseerd is, de revenuen
niet meer voldoende zullen zijn. Zooals er immers
ook een deel van het in de spoorwegen gestoken
kapitaal verloren zal blijken te zijn ! Wil men die
onzekerheid voor den Staat niet aanvaarden dan
blijft er nog altijd de mogelijkheid over het
parti<rulier initiatief de vrije baan ts laten, en concessie
te verleenen met recht van tolheffing. Ondanks de
terughoudendheid van den belegger zou zulk een
project zelfs in dezen tijd wel kans van slagen
hebben gehad. Proposities van dien aard zijn dan
ook eenigen tijd geleden gedaan, laatstelijk door
Prof. Polak in E.S.B.
Inmiddels heeft het vele geschrijf over dit
onderwerp toch blijkbaar succes gehad. De regee
ring is in beweging gekomen en er is een wets
ontwerp ingediend strekkende tot versnelling van
den bruggenbouw. De bedoeling is een N.V. op te
richten voor den. bouw en de exploitatie. Al het geld
zal echter door den Staat worden verstrekt, zoodat
men blijkbaar het risico van kapitaalsverlies nie^
van dien aard achtte, dat men dat aan den belegger
wilde overlaten. De N.V. ;,Versnelde Bruggen
bouw" is een schakel die wordt ingelascht om
weinig doorzichtige redenen, het doet er ook weinig
toe of nu het Wegenfonds bij den Staat leeningen
opneemt zooals ook tot nu toe al met kleinere
bedragen geschiedt dan wel of er een aparte
instantie voor wordt gecreëerd. Hoofdzaak is dat
de bouw van een deel onzer bruggen zal plaats
vinden in een tijdvak waarin de industrieele
outillage en de arbeid benoodigd voor dien bouw
zonder emplooi gereed staan, terwijl ze straks over
eenige jaren wellicht nuttiger aangewend zullen
kunnen worden dan voor bruggenbouw. Wij
kunnen dan onze bruggen bouwen met een miniem
bedrag aan werkelijke maatschappelijke" kosten.
De opzet is om de bedoelde N.V. de bruggen te
laten exploiteeren in dier voege, dat zij tol zal
heffen tot 1947 wanneer de concessie afloopt
waarvan de opbrengst gevoegd bij 14 jaarlijksche
bijdragen van het wegenfonds rente en amortisatie
van het kapitaal moet bestrijden. Het is de vraag
of deze methode om de kosten te bestrijden t.w.
tolheffing althans voor een deel der lasten noodig
was en wenschelijk is. Wanneer men den bouw aan
het particulier initiatief had overgelaten zou er
niets anders hebben opgezeten dan de bouwers een
prijs voor den dienst van hun bouwwerk aan den
gebruiker te laten vragen wilde men de exploitatie
op commercieele basis houden. Maar nu toch de
Staat de bouw en exploitatie voor eigen risico
verricht, had men evenzeer uit het wegenfonds
kunnen putten, hetzij door deze belasting te
verhoogen, hetzij door de amortisatie over een wat
langeren duur te verdeelen. Natuurlijk kan men de
stelling verkondigen, dat de bruggen een zoo
specialen dienst bewijzen, lang niet voor iederen
weggebruiker van evenveel nut, en dat de kosten
naar verhouding zoo sterk zouden drukken op het
wegenfonds dat het billijk is de bruggebruikers een
speciale vergoeding daarvoor te vragen, zooals men
b.v. op het oogenblik ook de huizenbezitters in
Amsterdam een deel van de brandweer door retri
butie laat betalen. Maar dan rijst de vraag of het
niet onbillijk is, dat de bruggen die in het Oosten
van het land werden gebouwd en die Amsterdam
met het Zuiden verbinden, uit het Wegenfonds
werden gefinancierd, terwijl de Rotterdammer die
naar het Zuiden trekt voor twee bruggen krijgt te
betalen.
Uit algemeen economisch oogpunt blijft
voorloopig intusschen hoofdzaak, dat ons land een der
eersten zal zijn die productieve overheidswerken
in versneld tempo in de depressie zal uitvoeren.
Eindelijk constructieve malaisebestrijdiiig !
Beursspiegel
Donderdag;, 27 April
Voor de zooveelste maal hebben alle beurzen een
inflatiehausse doorgemaakt. Terwijl tot nu toe
intusschen dergelijke bewegingen berustten op
verwachtingen en mogelijkheden, was er dit keer
althans in Wallstreet een meer tastbare aan
leiding: de dollar is los van het goud en
gedeprecieerd. Op verschillende goederenmarkten had
deze omstandigheid trouwens ook reeds haar in
vloed. Het typische is dat steeds de prijs- en koers
stijgingen aanmerkelijk de depreciatie van de munt
overtreft, omdat de speculatie eenerzijds vooruit
loopt op verdere depreciatie van de munt, en
anderszijds handelt op grond van de verwachting,
dat indien eenmaal de muntontwaarding de basis
heeft gelegd voor een eerste prijsstijging en con
junctuurverbetering de zelfversterkende werking
van die beweging niet kan uitblijven.
Op het oogenblik hangt inmiddels alles nog
volkomen in de lucht, de beslissing van het
Amerikaansche congres over de machtigingswet moet
nog vallen, en er schijnt tegen de inflatieplannen
oppositie te bestaan; als de wet is aangenomen
moet nog afgewacht worden hoe Hoosevelt zijn
bevoegdheden zal gebruiken. De mannen die
overthere aan de touwtjes trekken schijnen nog
weinig positieve meeningen te hebben, of. . . . zij
doen maar alsof, maar de twijfel lijkt nauwelijks
gesimuleerd ! En als men er dan toe komt den dollar
op lager goudbasis te brengen, b.v. 85% van het
huidige gehalte, dan zegt dat op zichzelf voor het
prijsniveau nog weer niets. Dan is men weer af
hankelijk van de verdere maatregelen die de
gecontroleerde inflatie" in daden willen omzetten.
En wat de overige landen betreft moet men dan
nog afwachten welken invloed Amerika op het
wereldprijsniveau zal hebben. Te dien aanzien zal
men ook weer moeten afwachten wat de wereld
conferentie zal opleveren met betrekking tot de
plannen tot verhooging van het prijsniveau.
Alles afwachten, afwachten, afwachten.... De
toekomst is onzekerder dan ooit, nu voorloopig
blijkbaar de dollar ook ongestabiliseerd blijft
evenals het pond.
C. K
Een polls der
LEVENSVERZEKERING
Mü- ARNHEM"
schept kapitaal voor moeilijk? tijden.
N.jf, Maatschappij voor Hypothecair Wet in Nederland
gevestigd te 's-Gravenhage, Nassaulaan No. 23
waarin opgenomen de Maastrichtsche Hypotheekbank voor
<xsxsx> Nederland te Maastricht, St. Servaasklooster 8 <xsx>->
Geplaatst Kapitaal met reserves ... f 5.347.400.
Uitstaande Pandbrieven met gewaarborgd
Kapitaal per 1 Januari 1933 ...
De Directie:
Mr. J. D. TEN BRUGGEN CATE Mr. S. VAN HOUTEN
B. M. J. W. SCHOON
f 50.162.700.
NV. STANDAARD
HYPOTHEEKBANK
te ROTTERDAM
Directie :
Mr. H. H. C. CASTENDIJK en
I. MOSSELMAN
De Bank geeft onder controle van het
Algem. Administratie- en Trustkantoor
4 h /o Pandbr. tegen beurskoers uit.
N.V. Bataafsche
Hypotheekbank
AMSTERDAM
Anno 1889
Geeft uit tegen beurskoers;
41 % PANDBRIEVEN
In stukken van
f1OOO,-,f500,-en flOO,-.
Coupons Januari en Juli