Historisch Archief 1877-1940
DE R KUNST
fen - Schilders bij Esher Surrey
l Dooyewaard bij Buffa
iA. E. v. d. Tol
iüjnen om tot zichzelf en tot zijn
.room" te komen, zóó, dat hij het
rmogen krijgt, dien droom, ook in
IBjst t« objectiveeren....
Wat zing ik, wat zing ik,
Mijn hart wil een zang
HBn tracht zich een voorwerp te
i (vinden....
«Het is in den beginne dikwijls niet
leer' dan zulk een vage stemming,
e den kunstenaar niet zoozeer be
dt", dan wel gevangen houdt" en
im in het practische leven onwennig
Kunstzaal Huinck en
i wat terzijde doet staan, totdat
st voorwerp" gevonden werd, juist
eestal als.... er niet meer
bewustprlangend naar gezocht wordt. . . .
Adriaan Lubbers, die door dergelijke
emmingen in zijn jonge jaren ge
nd werd in het veroveren van een
(degen maatschappelijke positie in
jfc vaderland, week als technicus
jt naar Amrika, waar hij in New York
Js welhaast klassieke reeks baantjes,
rdenwasscher, chauffeur, enz.
door^p, totdat hij zijn voorwerp, zijn
ontjoèting tenslotte in de skyscrapers
t^ond", waarvan hij na dien steeds
?t epos, al schilderend,
lithografeernd en teekenend, zou blijven
zinin, lle saamgedrongen en naar de
icht rijzende wolkenkrabbers leven
j> zijn, dik in de verf staande doeken
s het ware een eigen leven, een eigen
i>os, -dat zich afspeelt in een
zilverfijze mysterieuze wereld en waarin
B menschen kleine zwarte stipjes
'. de straatkloven naast de kleine
dito vlekjes der auto's, geen grootere
rol spelen dan de raam-vlekjes die de
tallooze verdiepingen der steenen ge
vaarten markeeren.
Wel werkte Lubbers ook elders,
Parijs, Italië, en de laatste jaren in
Ilolland(Spakenburg,Schokland, l'rk),
ging hij in enkele werken ook wel eens
op een eenvoudig natuurlijk onderwerp
af, als een simpele bloemtak in vaas.
een bloeiende boom, maar zijn werk
blijft altijd door in dien zilver-grijzen
epischen toon staan, waarin hij zijn"
skycrapers-epos eenmaal zich vol
trekken zag en zich nog voltrekken
ziet (want hij roept zijn
wereldstaddroom, hoe'ver ook van de
Amerikaansche metropolis verwijderd, nog
steeds in zijn werk op). Dat hij ook als .
graficus een suggestief en
knap verteller is van
NewYork en zijn steenen won
deren -getuigen zijn lithos,
waarvan men er een aan
tal bijeen vindt in het
werk van Paul Morand
over die stad.
Veel in Lubbers' talent
wijst in de richting van
. muurschildering en men
mag hopen, dat hem nog
eenmaal de gelegenheid
geschonken wordt ons te
toonen wat hij in die rich
ting presteeren kan.
A. M. Hammacher. ..!><?
Levenstijd van Aiitooii
Derklnderen". Uitg. H.
J. Paris, Amsterdam
De titel geeft zeer juist
het karakter van deze ge
degen studie aan. Niet
wordt hier gegeven een
kunstenaarsleven in
roman-vor n", noch ook zulk
een leven als ,,geïsoleerde
projectie", gelijk de schrij
ver het in zijn Ter In
leiding noemt; en even
min vindt men er een
geïsoleerde (critische) be
schouwing van
Derkinderen's werken in. Gegeven
wordt een tijd-beeld,
gez*en vanuit' het oogpunt
der kunst, met behulp van
den levensgang van een
kunstenaar, die, zoo hij van de portuur
en vooral ook van de zuiverheid des
harten van een Derkinderen is, altijd
voor een groot deel symbolisch voor
zijn" tijd mag genoemd worden.
Met vaste hand wordt in dit werk
een doorwrochte, knappe schets ge
geven van den bewogen overgang
der vorige naar deze eeuw", een over
gang, die zich, voor wat de kunst in
het algemeen betreft, centraliseerde
rond het probleem der ,,Eenheid van
alle kunsten", die dan functie zou
moeten worden van een levensge
meenschap, vormende drift zou moe
ten zijn van een verhoogd
collectiviteits-bewustzijn; en voor wat de beel
dende kunst in het bijzonder aangaat,
zich voltrok in het zoeken naar den
geest en den aard der monumentale
schilderkunst", een zoeken dat het
leven van Derkinderen als van geen
ander beheerschte.
Wij zien dit zoeken, en zeker dit ge
noemde probleem, niet meer zoo cen
traal, als in die tachtiger en negentiger
jaren, toen er een ontroerend schoon
vertrouwen was, dat de werkelijkheid
wel niet voorbij zag, maar onderschat
te in d,g, macht van het gezamenlijk
volhouden der eenmaal aangenomen
individueele bewegingsrichting", ge
lijk de schrijver het uitdrukt. De
droom j,van een nieuwe levensorde,
door rqdje, zeden en schoonheid
beheerscht," die toen vooral op
kunstenaarsgQpsten zooveel vat had, dat
menigeen zich' inderdaad de verwe
zenlijking op aarde als dichtbije mo
gelijkheid dacht," wordt thans zeker
niet meer zoo .... simplistisch onder
gaan als in die.... gelukkiger jaren !
Nochtans, al is veel van wat toen
geestelijke realiteit was voor ons reeds
gedeeltelijk vergaan tot leege ab
stractie, valt er veel te leeren uit den
strijd die menschen als Der Kinderen
voor hun Droom streden.
Het boek werd in royaal formaat uit
gegeven en nu gelukkig eens niet in
de snobbistische luxe-uitvoering, die
zoovele werken over kunst" voor
de menigte onbereikbaar maakt.
XederJ andsche en Fransche
meesters bij Huinck &.
Scherjon
Over het algemeen kan men spreken
van exemplaren, die de 27 ..meesters"
die hier aan het woord komen, in hun
beste perioden zeer goed typeeren.
Wij noemen de Dame met Voile"
(en roode hoed) van Breitner; een
zeer fraaie Jongkind Haven
te Antwerpen met
ondergaanden zon"; ..Zittende
.Tavaansche danser" en Het
atelier" (met twee
damesfiguren) van Isaac Israëls.
Tot de werken die hier in
't bijzonder de aandacht trek
ken behooren de groote pas
tei van Constant Troyon
..Le labour". l-'antin
l.atour's doek HT-verie" en
het zeer merkwaardige ..Les
oliviers" van den als
frescoschilder bekenden Maurice
Denis.
W. Dooyewaard bij
Buffa
Men vindt bij Buffa thans.
behalve Lubbers' werken,
ook nog een aantal
teekeningen van Javaansche,
Mongoolsche en Ohineesche
typen van de hand van W.
Dooyewaard, die lange jaren
in het verre Oosten toefde.
Hij typeert echter zijn
sujetten, zou men kunnen
zeggen, minder naar hun
wezen (men voelt hem eigen
lijk nooit psychologisch op
zoek naar den mensch). dan
wel naar de decoratieve"
schoonheid die zij in het
dragen van hun gewaden
en sieraden of in het ge
spannen gebaar (als bij
de Balineesche
.,hanenvechters") van hun lichaams
volumina oproepen.
Er moet in Dooyewaard,
<lie als amateur deze
teekeningen met veel kunde en
Antoon Derkinderen
Raam
geduld en veel goeden kijk" en gevoel voor
verhouding van volumina" en zeer zeker
met toewijding schiep, iets van een beeld
houwer steken.
v. d. T.
Willem Dooyewaard Kunstzaal Buffa~^\
t _
', *