' l'i* -JttS- "> De Groene Amsterdammer van 6 Mei 1933 No, 2818 S' ? Het pamflet van Werner Hegetnann Boekbespreking L. H. van Elhorst i t* De laatste der Btohikanen Als de Nazi's werkelijk intelligent f, waren zouden ze niet steeds opnieuw alleen op jüdische Schmieriinke" schelden en localiteiten sluiten, waar lieden van hetzelfde geslacht met elkaar dansen, maar den architect en historicus Werner Hegemann als een hunner grootste en gevaarlijkste vijan den, beschouwen. Ze doen het nu na f'4 publicatie van zijn grandioos pam*f flet Entlarvte Geschichte", dat de ^j~ dappere katholieke uitgever Jacób 1 ? ' Hegner in Hellerau uitgaf, maar hadt den dit reeds jaren van te voren moejfL ten doen. Maar de Nazi's kennen hun 9> tegenstanders nu eenmaal niet. Ze weten niet wat Marxisme is en wisten J tot voor eenige dagen niet wie Werner »..* Hegemann is. Werner Hegemann zal voor de meeste Hollandsche architecten geen onbekende zijn. Hij is een stedebouwkundige, van internationale bekend heid, die aan vele congressen deelnam en op zijn gebied talrijke werken b.v. ^merlkanischeArchitekturund Stadthaukunst", das steinerne Berlin" pu bliceerde. Werner Hegemann is tevens histori cus en als zoodanig vooral de biograaf van Frederik den Groote. Onder de Duitsche historici bezit Frederik de Groote geen grooter vijand dan Hege mann. Hij bewees dit in twee werken Freiericus oder das Königsopfer" en das Jugendbuch vom grossen König". Beide werken maakten dezen schrij ver gehaat onder de officieele historici, die plotseling in deze werken een hunner meest vereerde figuren op we tenschappelijke wijze en aan de hand van documenten beroofd zagen van den roem een der edelste en grootste heerschers van zijn tijd te zijn geweest. Deze werken hielden inderdaad oprui ming en maakten een einde aan vele legenden over den grooten koning." Een boek, dat eveneens aan vele legenden een einde probeert te maken is Hegémann.'s nieuwste werk Ent larvte Geschichte". Die Kurzen Betrachtungen dieses Buches" schrijft hij in een nawoord lassen den zweifelhaften Charaktor der Geschichtsschreibung ahnen, aüf die sich unsere Freunde und Gegner stützen mochten. Ihre Lehren: Ideale und Systeme, Helden, Verurteilungen und Befehle erweisen sich bei genauerer Betrachtung meist als Lug und Trug, mit denen die gewalttatige bervorteilung des kleinen Mannes und die Begünstigung der privilegierten Schlemmer, Geistesfaulen und Herzenstrager verschleiert werden soll". 'ÏEOOSÏEPBEEK LEVEPT MEUBELEN EN VEC/IEEINCiEN Hegemann publiceert in een reeks hoofdstukken zijn opvattingen |>ver Barbarossa, Gustav Adolf, Thlidor Körner en Luther, over den d rtigjarigen oorlog in Lützow's wilde verwegene Jagd", over Freiherr ;.von Stein en Bismarck. Hij vernietigt in dit werk een groot aantal heilige-buisjes, die juist de laatste weken weer in prijs waren gestegen. Natuurlijk is een dergelijk werk den NaziWeen doorn in het oog. Nu in de regeeringsorganen dagelijks opnieuw de ged/chten van Körner worden geprezee, de TJfaproductie een film brengt «ver Lützow's huzaren en Hindenburg en Hitler om de beurt een krans gaan leggen op het graf van Frederik den Groote, past een dergelijke publicatie hun allerminst, vooral daar Hegemann op bijna elke pagina van -zijn werk de politieke situatie van dit oogenblik critiseert. In zijn hoofdstuk over Ber nard van Clairvaux b.v, citeert hij een uitspraak van een biograaf van den H. Bernard: Bernard sprach nicht deutsch, aber das Volk wollte nur ihn horen und machte sich aus dem Dolmetscher nicht viel, der hinterher das fremde Wort bertrug. Auch in den kleinsten Flecken erscholl das Gelaute und der Jubel, wenn er kam, und berall wirkte er zu dem Wunder seiner Predigt zahllose Wunder an Heilungen, die der moderne Mensch meist nicht mehr versteht." Tref fender" voegt Hegemann aan dit zeer goed gekozen citaat toe k nnte eine Hitler-Versammlung in LippeDetmold oder Berlin nicht geschildert werden." Opmerkelijk is vooral het voorwoord van dit pamflet, dat door zijn stijl, logica en gevoel voor rechtvaardigheid vaak aan de pamfletten van Voltaire en Swift herinnert. Werner Hegemann is de eenige groote pamflettist der moderne Duitsche literatuur en zijn civil-courage grenst aan het verme tele. Daar de Völkische Beobachter" dezer dagen reeds de aandacht der nationale" regeering op dit werk vestigde en eischte, dat de schrijver gestraft en het boek in beslag genomen werd, waardoor de mogelijkheid be staat, dat men dit in het buitenland niet onder oogen krijgt dien ik den inhoud van dit voorwoord hier weer te geven. De opdracht van Entlarvte Geschichte" (ondertitel: von Arminius bis Hitler) luidt: den Führern der Deutschen, "Paul von Hindenburg und Adolf Hitler, in erwartungsvoller Verehrung gewidmet". Men moet de Duitsche toestanden goed kennen om den sarcastischen en in zijn sarcasme toch zoo logischen brief te begrijpen, dien Hegemann aan Hitler richt en dien hij aan zijn boek laat voorafgaan. Zeer Geachte Heer Hitler. U beloofde ons in punt 17" van uw onverander lijk programma" van 1920 en 1926: eine unseren nationalen Bedürfnissen angepasste Bodenreform, Schaffung eines Gesetzes zur unentgeltlichen Enteignung von Boden für gemeiiinützige Zwecke, Abschaffung des Bodenzinses und Verhinderung jeder F" F. SI N EMU S Leidschestraat 20-22 AMSTERDAM C. Overhemden naar maat vanaf f 8.6O PRIMA COUPE Eigen Ateli er N.V. STANDAARD HYPOTHEEKBANK te ROTTERDAM Directie: Mr. H. H. C. CASTENDIJK en I. MOSSELMAN De Bank geeft onder controle.van het Algem. Administratie- en TrusïKantoor 4l/2 % Pandbr. tegen beurskoers uit. AUG. KAUPMANN Telefoon 23308 - P. C. Hooftstraat 113 - Amsterdam Z. NIEUWE COLLECTIE Dames Nachthemden Pyama's Ontbijtstellen Bedgarnituren Huishouddoeken Tricotage Zakdoeken deze week in de uitkijk** twenty-four hours met clive brook - regie marion gering kentering Leldiotostrait Tilef. 374CO jan hin leeftijd 18 jaar DigBlijh 2.30,7-3fl »n 9.30 SLAAPT U WERKELIJK GOED? Zoo niet, beoordeel dan onze comfortable en heerlijk zachte matrassen. Wij maken dezen, zooals U die ook in het buitenland vindt. KOLDEWEY & CORBIERE LEIDSCHESTRAAT 30 - TELEFOONNO. 37752 - AMSTERDAM VICTORIA-WATER Nederlandsche Mij OBERIAMMSTCIM Opgericht 1887 Bodenspekulation." Dat zijn de groote elementaire gedachten, waar ook ik sedert 1910 in talrijke publicaties, op tentoonstellingen en congressen steeds voor gestreden heb en waarvan in de volgende hoofdstukken steeds weer sprake zijn zal. Ik beschouw het dus als een groot voorrecht voor de Duitsche natie, dat Gij aan dit alles nu een einde zult maken. Gij zult daarmee tevens de tot nu veronachtzaamde belofte van Artikel 55 van onze grondwet vervullen. Dit zeer wezen lijke artikel van de grondwet luidt: die Verteilung und Nutzung des Bodens wird von Staats-wegen in einer Weise berwacht, die Missbrauch verhütet und dem Ziele zustrebt, jedem Deutschen eine gesimde Wohnurig und allen deutsehen Familien, besonders den kinder-reichen, eine ihren Bedürfnissen entsprechende Wohn- und Wirtschaftsstatte zu sichern". Dit artikel beantwoordt tevens volkomen aan de wenscheii van onzen vereerden Eijkspresident. Den ver-zienden, tot nu toe in y.ijn werkkrach tgeremden staatspresident. heeft de Almachtige nu eindelijk in U, ge achte kanselier, den vastbesloten man der politieke daad geschonken, die dit artikel van het onveranderlijke" programma heeft vastgesteld. De verwezenlijking daarvan staat dus nu vast. Daar gij aan al deze onzinnige toestanden uit den tijd van Wilhelm II en zijn voorvaderen een einde wilt maken, zult gij, geachte kanselier, den regeeringstijd van onzen eerwaarden rijkspresident von Hindenburg tot een der roemrijkste in de geschiedenis der Duitschers maken. Elke vader landslievende Duitscher zal U tot eeuwigen dank verplicht zijn. Leve onze rijkspresident Paul von Hinden burg". Een dergelijke sarcastische, ver metele taal grenst aan het roekelooze. Het is of Hegemann, toen hij dit werk schreef, reeds vermoedde dat binnenkort Goethe's woorden Noch ist es Tag, da rühre sich der Mann. Die Nacht triti ein. ico niemand wirkcn Ttunn" .... werkelijkheid zouden wor den. Sedert Hegemann dit boek schreef is het nacht geworden in Duitschland. Duitschland wordt de laatste maanden in een cultureel tuchthuis veranderd en hermetisch van de buitenwereld afgesloten. Werner Hegemann's grandioos pam flet is een der laatste pogingen zich te weren, die ons oor bereiken. VERWACHT; STOKAi ? VER KIISM1NI» EEN MEESTERWERK l