No. 2919 De Groene Amsterdammer vjtn 13 Mei 1933 Een gesprek met Een gelukkig toeval bracht mij dezer dagen op een reis van Den Haag naar Groningen in een spoorcoupéte zamen met den bekenden Franschen schrijver Andr Maurois, die deze week een tournee door ons land heeft gemaakt. Hij heeft voordrachten gehou den in Den Haag, Groningen, Utrecht, Am sterdam, Rotterdam en Arnhem over de Fran sche literatuur, den Franschen geest, de kunst om romans te schrijven zonder zijn toehoorders op dit gebied geheel wegwijs te maken en over den Engelschen geest in vergelijking met den Franschen geest. Wij hebben in deze bij. uitstek gunstige om standigheden een rustige conversatie van eenige uren gevoerd over de onderwerpen, waarin wij beiden belang stelden: de Fransche literatuur, de internationale verstandhouding, in het bijzonder over de moeilijkheden voor een Franschman om de Engelsche en de Amerikaansche mentaliteit te begrijpen. AndréMaurois was wel zoo vriendelijk mij te veroorloven, uiteraard voor mijn eigen verant woordelijkheid, eenige indrukken uit dat gesprek in de Groene te publiceeren, mits ik mij eenig voorbehoud zou opleggen omtrent de meeningen, die de gevierde schrijver terloops te kennen heeft gegeven over bepaalde personen. Mijn eenige introductie was een nummer van de Groene, dat ik voor hem op het station in Assen" heb gekocht. Die welwillendheid heb ik vermoe delijk meer te danken aan Maurois' gunstig oordeel over de platen in de Groene, dan aan het hoofd artikel, dat over het nieuwe ministerie-Colijn han delde, waarin de schrijver minder belang scheen te stellen dan ik. Zooals het in dergelijke gevallen bijna altijd gaat, week mijn oordeel over de boeken, die Maurois ge publiceerd heeft, vrij belangrijk af van het zijne. Hij heeft een zwak voor zijn nieuwste boeken: ,,Le cercle de familie" en ,,Climats", die naar zijn LAIRESSESTRAAT 40 VAN EEN GEHEEL NIEUWE RICHTING OP HET GEBIED VAN BINNENARCHITECTUUR MEUBELKUNST VERLICHTING VERWARMING SCHILDERTECHNIEK DAGELIJKS GEOPEND VAN 10-6 ? ZONDAGS 2-6 LEGRAND AndréMaurois Prof. Mr. A. C. Josephus Jitta Teekening J. F. Doeve eigen oordeel veel beter geconstrueerd zijn dan zijn oudste boeken. Ik daarentegen verkies verre: de biograpliie van Disraëli, ,,Les silences du colonel Bramble" en ,,Les discours du docteur O'Grady". Een. dergelijk oordeel houdt echter zoo nauw ver band met den smaak van den lezer, dat daarover niet valt te discussieeren, allerminst met den schrijver. AndréMaurois heeft zeer veel gereisd, vooral in Engeland, Amerika en Duitschland. Dit was, be houdens een kort bezoek op zijn 18e jaar, zijn eerste bezoek aan Nederland. Hij stelde' zeer veel belang in ons land en wenschte nauwkeurig omtrent onze politiek en onze economische organisatie te worden ingelicht. Den lezer van de Groene zal het echter weinig interesseeren te vernemen, wat ik hem over ons land heb verteld, maar meer, wat zijn meenin gen waren. Zijn oordeel over ons land heb ik hem niet gevraagd zooals ieder Amerikaan gedaan zou hebben maar ik heb hem. eenige literatuur over ons land toegezonden. l Het zeer vleiende hoofdstuk ojver ons land. dat voorkomt in Duhamel's ,,Géogi&phie cordiale de l'Europe" had Maurois niet gelezen. Maar ik kon hem wel het compliment geven, dat hij (voorname lijk in zijn L'Amérique inatteridue") blijk heeft gegeven de Vereenigde Staten heel wat beter te hebben begrepen, dan Duhamel,in zijn ..Vers les temps futurs". Als Maurois ook in zijn oordeel over ons land Duhamel weet te overtreffen, dan zullen wij niet te klagen hebben. Maurois heeft heel wat gedaan om aan de Franschen een beter begrip te geven van Engeland en Amerika en aan de Engelschen en Amerikanen een beter begrip van Frankrijk. Hij was gedurende den oorlog tolk in het Kngelsche leger, hij heeft biographieën geschreven van Disraëli, Shelley en Byron. hij heeft tweemaal aan Amerikaansche hoogescholen cursussen gegeven in de Fransche literatuur en hij is thans bezig aan een soort vervolg op Dis raëli. dat het politieke leven in Engeland onder het bewind van Edward VII behandelt. Zelden zijn de Engelsche gentleman, de Engelsche officier, de Ier en de Schot beter getypeerd. dan in de beide boeken, die ik hierboven heb ver meld, die Maurois' indrukken van zijn verblijf in het Engelsche leger behelzen. Hoeveel beter heeft Maurois de Engelschen begrepen, dan de Zweedsche medicus Axel Munthe, die als arts heeft ge diend in het Engelsche leger, en zijn indrukken heeft gepubliceerd in ,,Red cross and iron cross" en in ,,The story of San Michele." Met recht kon Maurois in een van zijn boeken de woorden van Lecky citeeren: ,.1'armi les types d'homme que chacun de nous peut espérer réaliser. il v a peu de meilleurs que celui du gentleman anglais, avec ses goüts conventionnels. ses P talons d'honneur, de religion, de sympathies. d'opinioris et d'instincts". AndréMaurois is bij uitstek bevoegd om het zoo bitter noodige wederzijdsch begrijpen en de toe nadering tusschen de Franschen, de Engelschen en de Amerikanen te bevorderen. Zijn leerlingen in Princetown zullen hun leven lang belangstelling voor Frankrijk behouden en ook in de Engelsche vertaling zijn de biographeiën van Disraëli. Shelley en Byron een groot succes gebleken. Maurois heeft deel uit gemaakt van alle Fransche en internationale pogingen om de toenadering tus schen Frankrijk en Duitschland te bevorderen. 11 ij heeft tijdens internationale conferenties in Genève vertoefd en geconstateerd, hoe moeilijk het is voor de vertegenwoordigers der groot e mogendheden elkander te begrijpen on te waardeeren. Met leed wezen gaf hij te kennen, hoezeer de nieuwe poli tiek van Duitschland de pogingen tot toenadering bemoeilijkt. Er is sinds eenige jaren in ons land een groote belangstelling voor de boeken van Maurois. Ons historisch gegroeid begrip voor internationalisme is nauw verwant aan zijn mentaliteit. Moge hij, die onze taal niet kent en slechts korten tijd in ons land heeft vertoefd, een goeden indruk van ons land hebben gekregen en daarvan in het openbaar blijk geven. Het heeft mij bijzonder verheugd, dat ik door een toeval een klein steentje tot dit goede doel heb kunnen bijdragen. Mina Budermanvan Dijk In deze dagen gaan mijn gedachten een veertig tal jaren terug, toen ik pas in Amsterdam was en voor 't eerst comedie zag spelen. En ik zie me zelf weer zitten in het schouwburgje van Prot, de ..Frascati" en luisteren naar de een of andere operette. Bovenaan in de bewondering, die ik voor de uitvoerenden had, stond Mina Buderman. Welk een charme ging van deze vrouw uit. die zoowel door hare zangkunst, als door haar spel, het publiek den geheelen avond wist te boeien. Wel waren er ook de .drie K's (Kreeft. Kelly en Kiehl) die het komische naar voren brachten. wel waren er baritons en tenoren met aardige stemmen; maai1 om haar te zien, was alle avonden de zaal tot den nok gevuld en haar golden de groote toejuichingen. En nog grooter werden deze toen zij Prot verliet, om in den Artis-JSchouwburg op te treden bij het gezelschap van haar echtgenoot, Jan Budermann en Kreeft. Hier was zij de diva, hier stond zij op het toppunt van haar kunnen, en ook hier bewonderde eiken avond een volle zaal baar kunst, die uit alle deeleii des lands toe schouwers naar Amsterdam trok. Wie herinnert zich uit dien tijd niet hare creaties in ..Mascotte", ..Amor in den regen". ..Santa-Freya". ..liet Leven te Parijs", ..Giroflé-Girofla". een reeks, die mis schien nog door honderden gevolgd zou kunnen worden? Wie in Amsterdam bewonderde haar niet in ..De Dollarprinses", ..Een Walsdroom". ,.üe Fideele Boer" en zooveel andere producten der Duitsche operette-kunst. Tot zij in 1913 haar afscheid van de operette nam en overging naar lioyaards' gezelschap. En ook hier. zij 't dan niet als ster, bewees zij een actrice te zijn van groote kwaliteiten, die bij elke creatie, klein of groot, opviel. Jaren lang bleef ze nog werken, haar man ontviel haar, zij bleef de kunst getrouw tot ook de tijd aanbrak, dat het haar onmogelijk bleek verder te gaan. En haar rust. de rust, die zij na zooveel jaren van hard werken, had verdiend, kwam niet de zorgen kwelden deze kunstenares, die zooveel voor Amsterdam en z'n publiek had gedaan. Stil leefde zij voort. o. zoo poverljes. deze met zooveel fantasie begaafde. En nii, juist nu men haar hielp om haar leven in beter omstandigheden door te brengen kwam daar de verraderlijke ziekte. T. * l O ; Q£ 0 z * HUIS TER DUIN * zl Verlaagd Pinkstertarief f. 22.50, f.26.- en f.30.kinderen: f.15.- en f.20.'Si v \ O! * HUIS TER DUIN * *