18 De Groene Amsterdammer van 27 Met 1933 N o. 2921 Dramatische kroniek Henrik Scholte Teekening B. van Vlijmen I; Sf~?ï' ifi ' t " Mchtenberg's Gelijk spel" Gelijk spel is, blijkens de synoniemen die ervoor in. omloop zijn, het teleurstellendste en onbe vr«?digendste resultaat in de sportwereld. Toegepast ?op de sport des huwelijks, zooals die ons gemeenlijk van de planken al gepredikt wordt, zou het beteekenen, dat beide partijen onverzoend uiteen gaan, of wel in dezeltde omstandigheden de affaire voortzetten, hetgeen dan weinig verschil maakt. Zulke conclusies zijn in het blijspel gevaar lijk, omdat zij meestal in zoo hooge mate onwaar schijnlijk zijn. In negen van de tien gevallen beteekent het immers, dat de strijd eigenlijk niet gestreden is en het blijspel evengoed niet geschre ven had kunnen zijn. Een love-game is verre te prefereeren en het is dan ook maar een geluk, dat ?de titel voor bovenstaand zomérstukje in het Centraal Theater er zoo hopeloos naast is. Want ei genlijk wordt de man hier ongezouten ingemaakt, la at ons zeggen met 3-0. De 3 zijn dan de vrouwen, die niet alleen quantitatief, maar ook qualitatief verre in démeerderheid zijn en vooral erg trapvast in de aanvalslinie blijken. En de O is, als gewoonlijk, d«" man. Het valt moeilijk de waarheid te constateeren van het feit, dat wij mannen onzen verdediger in let blijspel eigenlijk nog niet gevonden hebben, ?om de eenvoudige reden, dat het goedpraten van de inconsequentie en het egoïsme des mans een ?ev^n ondankbaar onderwerp is, als wij het nood gedwongen dankbaar en doeltreffend noemen, ?wanneer een wereldwijs charmeur zulks van de vrouwen, ten onrechte tot het zwakke geslacht gerekend, beweert. En ten tweede om deze reden, ?dat een zoodanig blijspel geen schijn van succes zou kunnen hebben, omdat in zake het blijspel het succes ten slotte wordt bepaald door den tevreden ? glimlach van moeder de vrouw. Niettemin is er in de ?wereld nauwelijks een blijspel door een vrouw geschreven (tragedies des te meer), waaruit ook A! weer onze hoorigheid en vroondienst blijkt. De oplossing zal wel moeten zijn, dat wij tenslotte ons ?eigen theater krijgen, waarop met groote letters ,,Mannen" staat en waar wij dan op z'n hoogst eens per jaar, op onzen geëmancipeerden dag (een treurdag), een of andere verkleede Mariene Dietrich kunnen introduceeren, opdat zij haar gelijken ver slag doet, hoe wij lijden en ons daarover pogen te amuseeren. Goed, bij Lichtenberg's blijspelletje Gelijk Spel" krijgt de man er weer eens van langs op een manier, ?die aan de toekomst van het menschelijk geslacht, 4at toch tenslotte van ons mannen afhangt, doet twijfelen. De noodzakelijkheid doet zich trouwens voor, dat wij ons van een dergelijk heers die ons compromitteert, losmaken. Het gaat hoe zou het anders kunnen om de vraag of een man twee vrouwen zou kunnen liefhebben, de vrouw des geestes en de vrouw des vleesches. En het blijkt ?ook dat zou met zulke argumenten niet anders Ipinnen niet alleen, dat hij daartoe op meelij?&ekkende wijze onmachtig is, maar ook dat hij ?zeer gekwetst wordt in zijn heiligste rechten, ?Wanneer de vrouw dezelfde praktijken gaat toe passen. Daar, sinds Heeft Constance gelijk?" iet bridge-tafeltje van vier een al te gebruikelijke yariatie op den vroegeren driehoek geworden is, ijieeft Lichtenberg het geval met nog twee varianten Verrijkt, waardoor een zeshoek ontstond, een heilig teeken en naar men zegt reeds bij Koning David te vinden. Op den dierenriem getransponeerd, is 4e man een ezel, de eerste noodhulp, alias voetbal kampioen, een os en de derde, een overigens cor rect gekleede' chauffeur, het beroemde haasje. "Voor de;,drjs vrouwen ontbreken.echter dierlijke vergelijkingen, zij zijn alleen maar vrouwen, en dj&t zegt genoeg. Ik Dit comedietje, vlot en onderhoudend, niet bepaald diep en niet bepaald waar, heeft een zomersene en vlotte vertooning gevonden onder regie van Laseur, die zich zelf belast had met de taak, een mannelijk persoon te spelen, die met de handen in zijn zak, voortdurend verbolgen en ver ongelijkt met een sleutelbos rammelt. Johan Bemmelts, die graag rollen speelt, waaraan zonder linge hoeken en tierelantijtjes verbonden zijn, was de voetballer, absoluut geloofwaardig in de leeghoofdige gespierdheid, die zijn eenig recht van bestaan was. Tilly Lus nam het een beetje zwaar JOHAN BRAAKENSIEK 75 JAAR Deze week werd onze oud-medewerker Johan Braakensiek, die een halve eeuw lang met groote toewijding en trouw zijn bekwame teekenstift in ons blad heeft gehanteerd, vijf en zeventig jaar. Sinds eenigen tijd geniet hij van welverdiende rust en wij spreken, met onze gelukwenschen, de hoop uit dat hij nog vele jaren van een schoonen, onbezorgden levensavond mag genieten. op als een vrouw, die toch wat schalkschheid diende te verbergen in haar trouwhartige mond hoeken en Mary Dresselhuys was een groot succes als een vrouwelijke kat in alle stadia van dat aanhalige en valsche huisdier. Een kleine curiositeit De zaak van het tooneel wordt soms op eigen aardige wij/e gediend. Er zijn bijvoorbeeld' in Amsterdam een aantal volksbioskopen, tesamen zeker een halfdozijn, die niet in staat zijn om aan de vraag van het publiek naar groote filmnoviteiten te beantwoorden en derhalve geheel of gedeeltelijk terugkeeren naar het gewone tooneel. Nu be teekent dat vaak het ten tooneele voeren van een niet al te voorname revue of van een versleten operette. Maar er zijn er ook, die de zaak grondiger afdoen en dan een bepaald soort publiek mee trekken, en elke lief hebber van tooneel-curiositeiten is. al menigmaal in deze zonderlinge en vaak ver afgelegen theaters te gast geweest. Ook ik ben niet voor de eerste maal de hemelhooge trap van het Tip-Top Theater in de Jodenbreestraat opgestrompeld, als een zonderling bouw sel midden in het oerechte Amsterdamsche Ghetto gelegen. De eigenaar, in tooneelkringen bekend als Oom Jozef", heeft daar dikwijls een tooneelspeler laten jubileéren, die niet op het Leidscheplein terecht kon en ook ditmaal heeft hij gezorgd voor een uitzondering, die wel de vermelding waard is: de wereldvertooning van een reeds lang vergeten Heyermans. Misschien kent men de geschiedenis van het stuk Ahasverus" niet meer. Toen Heyermans als vierentwintigjarige jongeling voor het tooneel wilde debuteeren, schreef hij een langademig en nimmer tot eenigen roem gekomen drama Dora Kremer", lichtelijk in den trant van Ibsen's Nora". Hij was echter zoo overtuigd, dat geen oorspronkelijk stuk op de Nederlandsche planken succes zou hebben dat hij zich een week van te voren in het begin van 1893 door een vriend bij een grocje liet overhalen om een stukje maak werk te schrijven, dat dan zoogenaamd vertaald zou heeten, namelijk het dramatisch verhaal van een Kussischen pogrom, geschreven door zekeren Jekalowitsch onder den titel Ahasverus". Hij deed dit om de brave, Hollandsche critiek erin te laten tippelen. Het werd een even groot succes als Dora Kremer" een mislukking. Het spreekt vanzelf waarom deze pogrom-ge schiedenis, waarin een vader zijn afvalligen zoon vervloekt, op het oogenblik dat hij en zijn vrouw verbannen worden, in deze dagen weer actueel is en dan ook juist in het hartje van het Ghetto een geweldig applaus moest oogsten. Dit ligt minder aan zuiver artistieke omstandigheden, al was de Rembrandtieke, goudbruine schemersfeer van een zorgvuldig en geloofwaardig Russisch decortje, dat van de zaal uit met twee primitieve schijnwerpers half verlicht werd, te waardeeren en al werd er naar den ouden, naturalistischen trant sterk" gespeeld door volkskrachten als Mien Erfmann-Sasbach, Rienk Brouwer en den jongen van der Hilst. Boven op de Russische potkachel lag een zielig, steenoud grootmoedertje van Greta Schooneberg, "kort geleden nog de opera-achtige schoonheid in Stijn Streuvels' melodrama Genoveva van Brabant" in Carré, te sterven, er werd met de zweep gedreigd en er werden Joodsche gebeden gepreveld. Veel nieuws bracht het niet, maar het was een eigenaardige sensatie, het juist in deze omgeving, in weer actueel en naderbij gekomen omstandigheden te beleven. Aan het slot lag de zaal voor de helft in katzwijm, terwijl de andere helft frenetiek applaudisseerde. Het Kol Nidrei" werd gespeeld en op het poovere programma stond Weg met Joden- en Rassenhaat". Het was misschien of wel zeker geen kunst. Maar het was een der weinige voorbeelden van emotioneel contact tusschen de zaal en het tooneel, door middel van een politiek gekozen stuk, waar toe een lang vergeten mystificatie van Heyermans zich nog zeer wel leende. KUN STZ AAL VAN LIER DOORLOOPEND TENTOONGESTELD ROKIN 126 = AMST ERDAM BEZICHTIGING V RIJ KUNSTWERKEN VAN JONGE HOLLANDSCHE EN BUITENL. MEESTERS