No. 2923 De Groene Amsterdammer >van 10 Juni 1933 Er* ? BIOSCOPY L. J. Jordaan Late première Charlle Cliaplin: ,.Shoulder Arms". De Uitkijk Zoo af en toe ontdekt men in de muziekwereld een onbekende Haydn" of een dito Mozart. En het schijnt, volgens het oordeel der deskundigen, lang niet altijd een aanwinst voor het repertoire te beteekenen. Maar men gaat het hooren, want wat ware dit leven voor den melomaan zonder zijn complete klassieken compleet dan in den meest onverbiddelijken zin des woords? En zoo mag het voor De Uitkijk." een fortuintje heeten, dat zij zoowaar nog een Chaplin-première kan brengen zij het een slordige vijftien jaar post festum. Immers Chaplin behoort tot de jonge klassieken der filmkunst en geen filmliefhebber zou het zichzelf vergeven, deze unieke gelegenheid over te slaan. Bovendien ging van Shoulder Arms" een groote roep uit en het scheen onbegrijpelijk, dat deze film ons maar hardnekkig onthouden bleef. Niemand minder dan Jean Oocteau schreef in Paris Midi" over Shoulder Arms": . .. .une bande qui va comme un roulement de tambour oüdecors et comparses tiennent leur röle sans faxtsse note." Trouwens de heele Fransche pers, die ten aanzien van Ohaplin altijd een beetje naar het hysterische neigde, toonde zich eenparig in uitbundigeu lof^ Wanneer het uitblijven in Nederland van dezen Chaplin niet aan het toeval, doch aan vrees te wijten valt, dan zou dit geenszins onbegrijpelijk lijken. Want Shoulder Arms" behoort stellig niet tot Chaplin's beste werk en eerlijk gezegd voel ik meer voor de aarzeling der importeurs, dan voor de panegyriek der Parijsche bladen. Vergeleken met het oudere Easy street" en het ongeveer gelijktijdig verschenen A day's pleasure" valt deze ietwat zonderlinge oorlogsfilm" tegen. Zij mist den subliemen eenvoud, die Chaplin vóór alles eigen is. Het geval is rommelig en pretentieus in zijn mise-en-scène. Voor zijn doen pakt Charlie in dit betrekkelijk vroege werk geweldig uit: loopgraafgangen, unterstands-interieurs, stukgeschoten dor pen, bosschen en wat dies meer zij. Waarschijnlijk bereikte hij voor de bescheiden eischen van dien tijd (1919) heel wat in onze verwende oogen draagt de primitieve, kartonnen oorlogswereld slechts tot de algemeene vroolijkheid bij. Alleen in het bijwerk kan Chaplin's werk verouderen en het is de fout van Shoulder Arms", dat het teveel juist op dit bijwerk steunt. Want met verbazing constateert men, dat wat er werkelijk Chaplin" in deze film is, precies even frisch en jeugdig is gebleven als bij zijn verschijnen. Stormen van technische en artistieke revoluties gingen sindsdien over de film heen Chaplin komt er ongedeerd uit te voorschijn. Hij excerceert met zijn geweer op den verkeerden schouder of op den verkeerden voet (die van zijn nevenman n.l.), hij brengt een rasp mee om zich hartig te kunnen krabben en haalt een dozijn van dergelijke naïeve grappen uit, zonder dat het u invalt hoe hij dit reeds twintig jaar lang doet. Zie een episode als het onvergelijkelijke scènetje, waar hij beurtelings met de voeten binnenen buitenwaarts marcheert zoolang er projectiedoeken op de wereld zijn, zoolang zal het zijn on weerstaanbare werking doen gelden. Laat ons zuinig zijn met Chaplin-analysen er is reeds.zoo veel over hem geschreven ! Maar n ding wordt ons bij het zien van zoo'n vroegen Chaplin toch wel duidelijk: als er iets blijvend is in het heftig wisselende filmleven, dan is het wel dit eeuwigjeugdige, onverwoestbare werk. Minder geestdriftig stemt dékeuze van het onderwerp. Het is nauwlijks tejgelooven, dat deze zotte parodie op het oorlogsdrama ooit werd geduld f?en nog wel in een tijd, toen de wonden aan de wereld geslagen nog open lagen. .,Le seul bon film tourna sur la guerre" noemt Galtier Boissière deze film in Le Crapouillot"?en wij wrijven onze oogen uit. In onze dagen heeft men ontdekt, dat films als Westfront 1918" van Pabst en Milestone's All quiet. ..." (in ieder geval bittere en ernstige reproducties van het oorlogs barbarisme) eigenlijk verkapte oorlogsfilms zijn. Een merkwaardige conclusie, die dezerzijds ener giek bestreden werd. Maar wat dan te zeggen van dit Shoulder Arms", waar de loopgraven-ellende en heel de moordpartij goed genoeg bleken om er wat grappen over te verkoopen? Hoe dit zij?wij moeten de actieve Uitkijk"directie dankbaar zijn, dat zij dit historische werk voor ons opgroef uit de .archieven. Met zijn vóór en tegen is het een interessant tijdsdocument en wanneer ons nu iets menschelijks overkomt, kunnen wij er tenminste gelaten in berusten. Onze Chaplin-kennis is compleet! Nieuwe uitgaven Contemporary Dates. Dutch Pointers of the 17th century and their rimes, verzameld door den Engelschman George Keppel. Dit boekje kwam tegelijk uit bij Pym and Chapman in Londen en W. P. van Stockum in den Haag. Het geeft een overzicht van de belangrijkste feiten, welke onder het huis van Oranje in de 17e eeuw plaats vonden in Holland, Engeland, Spanje, Frankrijk en tevens van de data belangrijk voor Hollandsche, Vlaamsche, Spaansche, Frausche en Engelsche schilders, en verder de korte levens geschiedenis der Hollandsche schilders. De Wijsbegeerte in haar verhouding tot ons Charlie Chaplin in Shoulder Arms hooger onderwijf. Door prof. dr. Ph. Kohnstamm, Prof. Dr. H. J. Jordan. Prof. B. Casimir, Prof. Dr. B. J. H. Ovink, Prof. Mr. Dr. Leo Polak, Prof. Dr. J. Caly, Dr. H. W. van der Vaart Smit, Prof. Dr. F. Sassen, e.a. Uitgegeven op gezag vau afdeeling Nederland der Kant-Gegellschaft door de Erven Bohn, N.V. Haarlem. In Uniform. Detectivetooneelspel in drie be drijven. 2e druk. Uitgever C. Morks Czn., Dordrecht. Oh. S. Lugt. Het Boschbeheer in Nederlandsch Indië. Derde druk. Uitgave H. D. Tjeenk Willink. Haarlem. . Inayat Khan. De Gayan. Derde opnieuw be werkte druk. AE. E. Kluwer, Deventer. Charlie Chaplin en Edna Purviance