DéGroen» Amtterdammef van 10 dun) 1933 No. 2023 Oorlog in den aether L. J. van Looi Hollander in Parijs Mr. Eduard van Groningen ^ l Er hêerscht oorlog in den Europeeschen aether. Ik bedoel niet de oorlogshoorspelen, de militaire marsenen, de schneidige" commando's, deS.A.bijeenkomsten en dergelijke dingen, die de Duitsche omroep tegenwoor dig uitzendt. Neen, werkelijke aetheroorlog, waarbij de zenders elkaar dwars zitten en elkaar pogen te vermoorden. In dezen oorlog worden aUe wapens gebruikt, net zooals in een gewonen oorlog, al heeft men tevoren afge sproken, dat geen gifgassen en ziek tekiemen zullen worden aangewend. "Wie van dezen aether-oorlog iets wil hooren, die lette op den Moskouschen zender op ongeveer 1400 meter golf lengte. ,Die zender, overigens de sterk ste van Europa, is den heelen dag behoorlijk te ontvangen... .zoolang Russisch gesproken wordt of muziek gemaakt wordt. Maar zoodra de een of andere, meestal erg onbelangrijke, Duiteche redevoering gehouden wordt, kan men Moskou niet meer krijgen. Natuurlijk is de zender er dan ook nog en aan de sterkte is niets ver anderd, doch dan treedt plotseling een gehuil en gefluit op, dat hooren en zien vergaat en waardoor ook de meest kommunistisch gezinde luisteraar na hoogstens twee minuten een ander station opzoekt. Deze fluittoonen wor den veroorzaakt door een stoorzender. Waar deze stoorzender, die met groote kracht werkt en een golfbreedte heeft, waarin wel drie Moskouers kunnen verdrinken, gevestigd is, weet men officieel niet. Alleen valt het op, dat, als de stoorzender werkt, de krachtige politiezender in Berlijn, die ooji een lange golflengte heeft, nimmer te hooren is.... Een andere Duitsch-sprekende zen der, die af en toe onaangename dingen over Duitschland zegt, is Praag. Dezen zender is in den laatsten tijd heel moeilijk te krijgen. Er zit ook een gemeene fluittoon door en menschen, die er kijk op hebben beweren dat het een fluittoon met Duitsch accent is, 'waarschijnlijk afkomstig van een Duitschen zender, die plotseling niet erg in orde meer is en een ongeoorloofde bovengolf produceert. * * t EHet wordt natuurlijk op den duur wel -erg moeilijk met dergelijke storings maatregelen. Niet alleen, dat e"én land, dat van opzettelijke storingen verdacht wordt, gevaar loopt door tegenmaat regelen getroffen te worden, doch «and Duitsehland staan een betrekkefijk groot aantal zenders, die voor ? uitzendingen in aanmerking komen, die de Duitsche regeering liever niet ^pt het Duitsche publiek laat door dringen. Duitschland kan het na tuurlijk niet wagen om al deze zenders gewoonweg te storen want een storingsgolf is net hetzelfde als een gewone radiogolf hij dringt óók over de grens en ditmaal dan over de Duitsche grens tot in het land, waar de gestoorde zender staat en hindert daar de luisteraars evengoed aan het ontvangen. Het gevolg zou zijn, dat een storm van protesten over het hoofd van de Dutsche omroepleiding zou losbarsten, die toch al genoeg moeilijkheden heeft. Want door de stormachtige maanden, die achter ons liggen is het program wel wat heel erg in de verdrukking gekomen en men begint hier en daar in te zien, dat de mensch van brood alleen niet leven kan en dat de luisteraars'. van allerhande nationale uitzendingen ook niet tevreden blijft en dat men dus en eigen nationale" programvorm moet zoeken,- die afwijkt van wat vroeger was. En al te veel productieve kunstkrachten heeft men in het Duit sche nationale kamp niet. * * * Men zoekt nu in Duitschland naar middelen om den oorlog in den aether op andere manier te winnen. En uit den aard der zaak heeft men daarbij aan de autarkie gedacht: Duitschers, luistert naar Duitsche radio ! Een dergelijk algemeen parool zou natuur lijk heel weinig resultaat brengen wien men zoo nadrukkelijk de buitenlandsche radio als een verboden vrucht laat zien, kan toch de verleiding niet weerstaan om eens naar Moskou, naar Straatsburg, naar Weenen of naar Praag te luisteren. Daarom heeft men aan alle kranten en radiotijdschrïften een officieele mededeeling gestuurd, dat het opnemen van de program ma's van buitenlandsche zenders, die Duitsche uitzendingen doen, niet gewenscht wordt. Dat wil zeggen: verboden is. Dientengevolge hebben de radiotijdschriften, consequent als men in die dingen nu eenmaal moet zijn, van dergelijke zenders het heele program weggelaten. Daardoor bereikt men althans, dat de luisteraar niet weet, waar en'wan neer iets te hooren is, wat hij in Duitschland zelf niet te hooren krijgt. En tenslotte heeft men nog iets anders verzonnen, waarover echter de technisch ingelichte lezers wel zullen lachen. Men heeft namelijk een toestel ontworpen, dat een volkstoestel moet worden. Alle fabrieken van radioapparaten in Duitschland zullen dat toestel gaan maken en alle onderdeelen zullen genormaliseerd zijn, zoodat het stellig het allergoedkoopste toestel zal worden, dat op de markt is. Het toestel zal, met lampen en luidspreker en alles wat er verder bij hoort, niet meer gaan kosten dan een gulden of 35. Er zit aan dat goedkoope toestel echter een klein gebrekje: het is on selectief ! Men kan er practisch alleen den Duitschlandzender en zijn eigen plaatsellijken zender mee ontvangen. Door de muziek van de andere zenders klinkt de stem van de Duitsche zen ders heen. Een geraffineerd euvel, dat den luisteraars belet 'naar buitenlandsche zenders te luisteren, indien zij tenminste niet snel zelf een afstemkringetje er bij maken, waarin zij den storenden Duitsche zender,,op sluiten" een spoeltje en een condensatortje, voor het ontvangtoestel geschakeld, zijn daartoe voldoende. Of. ... men moet in dit goedkoope propagandatoestel een aantal gólfvallen gebouwd hebben, waardoor het toestel de buitenlandsche zenders op slokt, of men moet het toestel niet van afstemmiddelen voorzien en bij den verkoop op de ontvangst van de beide Duitsche zenders instellen. Louise, die in Parijs woont, zei: dat is niks, dat is voor de vreemde lingen in scène gezet, vooral voor die kudden Hollanders, die onder leiding van een poète-marchand-de-Soupe met een zijden overhemd en parelgrijze sokken, overal heendraven waar je nu juist niet moet komen. We waren in een keldertje geweest, waar vroeger menschen in kluisters gezucht hadden en waar ze mij nu voor een demi-bocfc dertig francs hadden laten betalen tempora mutantur e pur se muove en wij stonden samen weer buiten in de frissche nachtlucht. Louise zei: ga mee naar de Oasis, goedkoop en gezellig. Borschk, wodka, dansen op een grammofoontje. We namen een taxi, die door een ex-groothertog van Rusland werd bestuurd en na vijf minuten zaten we in een hol onder den grond, met een Russische thee en een Bastos en we spraken over Parijs. Louise is Parisienne geworden. Als zij vroeger zóó door Geldermalsen had gewandeld met een bruine toet en een wit wollen mutsje achter op 'r haren, die nu stroogeel zijn en geschoren wenkbrauwstreepjes en roode kiss-proof lippen.... Ik geloof dat zij niet eens meer aan Geldermalsen dénkt. Nu staat ze haar Cassis en haar paquet jaune als een man. Jij bent maar een zielig manne tje, zegt ze. Wat heb je aan je moei zaam veroverde meester-titel? Daar kun je griffier van het kantongerecht in Emmeii mee worden en weet je wel, dat er geen n Parijzenaar is, die berhaupt wét waar Emmen ligt? Het is misschien vervelend voor je als ik het zeg: maar ze hebben hier meer respect voor Maurice Chevalier dan voor den vice-president van den Hoogen Raad der Neder landen en den burgemeester van Kerk-Avezaath samen. Jij kunt in Holland iederen dag je biefstuk met gebakken aardappelen eten en een pudding-van-een-cent met rozijntjes en sinaasappelsaus toe en je neemt je hoed af voor den gemeentesecretaris en als je eiken middag om vijf uur twee borrels drinkt voor 't raam van je stamkroeg, dan zegt de voorzitter van de kamer van koophandel, dat je aan den drank bent en dan wordt een ander griffier in Kmmen. Je bent zielig Hollaridsch. lederen middag dat je nu in Parijs bent, ben je even langs het caféde la Paix gewandeld om te kijken of er ook iemand een Hollandsche krant zit te lezen en of je hem ook kent en je hebt je in een locatioii laten af/.etten om in de Folies Bergères je binocle te kunnen gebruiken. Je bent nu drie dagen hier en je bent al tweemaal in een Hollandsch restaurant geweest, je vindt iedereri Armeniër met gewatteerde schouders en spitse lakschoenen een typischen Parijzenaar en je dacht gisteren, bij het naar huis gaan, dat dat ne meisje tegen je lauhte, omdat ze je zoo leuk vond. Fiësta is een aardige mop, /.ei Louise, laat ons dansen, dat is in ieder geval iets. dat jullie in Holland over 't algemeen beter kunnen dan die Pransche knapen. Wij hebben zwijgend gedanst op het matglazen verlichte vloertje onder de kanariegele zoldering. Je rumba is niet slecht, zei Louise tusschen een teugje thee met citroen en een trekje Bastos. Je bent eigenlijk niet onaardig, maar 'n typische provin ciaal. Je draagt pakken om op te schieten en je das is ongeloofelijk ouderwetsch, je vindt manicuren ver wijfd en je logeert in een hotel van de Nederlandsche Reisvereeniging, je vindt een Parijsche hors d'oeuvre olie-achtig en je hebt iederen avond ruzie met je taxi-chauffeur omdat je hem te weinig fooi geeft. Hoe vind je het hier overigens? Is de Oasis geen luizige tent? Ik vind deze Oasis aardig, Louise, heb ik gezegd, luizig is het woord niet. Geef mij maar de Bodega op het Rokin. Daar is het publiek stukken beter en bovendien is daar een lees tafel met de Sketch en de Vie Parisien ne. Als je goede moeder of je waardige vader, onder wiens hoede de Neder landsche wet je gelukkig nog plaatst, het zijn echt nette menschen en zij behooren tot den gegoeden stand in Geldermalsen, je zouden gebieden te dansen in een keldertje van drie bij anderhalve meter, en als zij er bepaald op stonden, dat je daar eeu glaasje warm water zou drinken met een schijfje citroen en dat je daar n gulden voor zou betalen en dat je dan zou dansen met een chiropedist met Gomina Argentin in zijn haar en een nikkelen cigarettenkoker en dat je er geen andere muziek er bij zou krijgen dan een stokoud en snipverkouden grammofoon, ik vermoed zoo dat je het zou vertikken en dat je zou zeggen, dat je ontaarde ouders had. Je bent een benepen Hollander, zei Louise, een echt bekrompen mannetje. Geen zweem van roman tiek. Altijd overal bij denken: Wat kost het?" en Wat krijg ik terug voor m'n goeie geldje?" Nooit 's spontaan, nooit 's alleen maar iets doen, omdat je daar nou juist plezier in hebt. Altijd op de centen. Ik vind de Oasis een echte tent en geef me even vijftig franc. Voor Jimmy. Die neger daar. Hij is een uitstekende vriend van me. Zijn vader is professor in Haïti. Keurig-rxette menschen, zou jij zeggen. Maar die jongen is doodarm. Hij is schat- en schatrijk geweest. Alles verloren. Weggegeven aan een vriend. En nou is-ie danseur. Hij danst reuze.... AAN INZENDERS VAN MANUSCRIPTEN wordt verzocht bij hun bijdragen een gefran keerd briefomslag met adres van den afzender in te sluiten.