De Groene Amsterdammer van 10 Juni 1933 No. 2923 Welsprekend zwijgen Dr. M. van Blankenstein e**/ Het eerste boofdnummer van het program Met de volgende week begint te Londen de oeconomische wereldconferentie. Daar zullen de gröote kwalen van onze welvaart in behandeling worden genomen. Of die behandeling zal helpen? De wereld begint eraan te wennen in conferenties veel meer een verschijnsel van, dan een middel tegen het kwaad te zien. Desniettemin wekken zij toch altijd eenige verwachting. Men kan immers niet weten hoe een koe een haas vangt! Desniet temin zouden wij eer van sceptische belangstelling dan van hoop willen spreken wanneer het onze taak is de gevoelens te beschrijven die de wereld ten opzichte van de Londensche conferentie be zielen. ? Er is een groot onderscheid tusschen het begin van de oeconomische en dat van de ontwapenings conferentie. Toen deze laatste geopend werd be stond er een vast plan, dat de voorbereidende commissie onder leiding van onzen landgenoot Loudon in vijf jaar van soms zeer moeizaam beraadslagen had opgesteld. Dit plan vormde een schema zonder cijfers, waarin de ontwapenings conferentie slechts de getallen hoefde in te vullen om de taak te hebben verricht, die men haar had toegedacht. Ware dit geschied, dan zou de confe rentie een schraal resultaat hebben opgeleverd, zoo schraal zelfs dat zij, als zij nu mislukt, wellicht toch nog nuttiger is geweest, dan wanneer zij op de te voren beraamde wijze geslaagd was. WjjseUjk is de ontwapeningsconferentie begon nen met het ontwerp der commissie voor goed onder de tafel te laten verdwijnen. Sedert dien opereert men met veel ruimer denkbeelden, die de tijdsomstandigheden helaas op de onvriende lijkste wijze tegenwerken. - Te Londen heeft men niets te voren gereed gemaakt. Er zijn allerlei dingen waarover men zou willen praten: Over monetaire kwesties, over internationale credieten, over handelsbelemmerin gen en tarief muren. Velen denken ook grootscheepsche werkverschaffing van overheidswege op inter nationale basis ter sprake te kunnen brengen. Wenschen zijn er genoeg, plannen echter nog niet. Vaat staat slechts n ding: er is een onderwerp waarvan ieder weet dat het van de conferentie moet worden geweerd. Natuurlijk is dat juist het punt dat zich vanzelf aan allen opdringt, dat het klemmendst om onmiddellijke behandeling vraagt, dat feitelijk bij het begin der conferentie geen uitstel van dagen zou kunnen lijden. Wij bedoalen het vraagstuk der oorlogsschulden. Daarvoor zal men de volgende week te Londen zorgvuldig het hoofd in het zand steken als men kan. Hoe meer men over andere dingen spreekt dea te meer zal men daaraan denken. Maar Was hington heeft het taboe verklaard, in het belang van alle partijen! Mogen de schuldenaars niet erover spreken, voor de Amerikanen bestaat dan evenmin de mogelijkheid hen over hun tekort komingen te onderhouden. Zouden de Amerikanen daarover beginnen dan zouden zij hun eigen con signe breken. Daarom lijkt het afgesproken stil zwijgen op dit punt heel veel op een samenzwering voor het gerief van allen. Wat echter te verwachten van een oeconomische en financieele conferentie, conferentie van zaken lieden, waar over datgene wat allen op dat bepaalde oogenblik bezig houdt niet mag worden gesproken en Waar men nog geen agenda heeft kunnen opstel len omdat men voorloopig niet zou weten waar mede deze te vullen? Men kan slechts hopen dat gebeurt wat ook ter ontwapeningsconferentie is geschied: Dat tenslotte, bij wijze van aangename verrassing, verschillende delegaties belangwekkende voorstellen hebben te doen, voorstellen waarvan nu nog slechts weinige ingewijden weten. Van Engelschen kant zullen zij niet komen. De Nederlandsche delegatie zal, naar alle waar schijnlijkheid, niets te presenteeren hebben dan hetfgoede voorbeeld van Ouchy. Het eenige geniale waarvan wij bij voorbaat weten is slechts: het zwijgen over de oorlogs schulden. De conferentie Bëjjint op een merkwaardigen datum, door het toeval dat 15 Juni drie dagen later er op volgt. 15 JTuni is een critieke dag. Im mers dan moeten déschuldenaren van Amerika een nieuwen termijn Betalen van hun oorlogsschuld. Wat zal Engeland deéen keer doen? In dat opzicht hebben wij nog heelefnaal geen zekerheid. Londen weigert er over te spieken, naar het zelf zegt om geen Amerikaansche i-gevoelens te kwetsen. Maar als het eenvoudig -kim mededeelen dat het zijn verplichting weer zoi| nakomen zooals het dat in December heeft gedaan, dan bestond er heelemaal geen gevaar, dat iemand in Amerika dat kwalijk zou opnemen. Die wejgering om te spreken beteekent dus al iets. Amerika is nu zeer prikkelbaar op dit punt, wat zeer zeker geen wonder kan worden genoemd. Het bevindt zich in de grootste moeilijkheden. Finan cieel moet het eigen volk zware offers opleggen. Het is zijn bankroet begonnen met het verlaten van den gouden standaard, meer met de bedoeling de prijzen in het binnenland op te jagen dan omdat nijpende armoede aan goud het daartoe noopte. Het is een zonderling tafereel dat men te aan schouwen krijgt als men de goudvoorraden ver gelijkt waarmede Duitschland poogt zijn mark op peil te houden en die welke Washington aanleiding gaven zijn dollar te laten vallen. Op dit slechte begin is een nog slechtere voortzetting gevolgd toen Amerika weigerde de goudclausule in vroegere Amerikaansche leeningen na te komen. De Ameri kaan zal daarin niet een reden zien om zachter over anderen, die hem te kort doen, te oordeelen, maar door deze verschijnselen van armoede de noodza kelijkheid dat men hem zijn geld niet onthoudt, des te dringender bewezen achten. Hij zal denken aan zijn veteranen die in dezen tijd van werkloosheid zich hun pensioen zien besnoeien of zelfs ontnemen. Het moge dan waar zijn dat men vroeger die pensioenen op de slordigste wijze heeft toegekend, nu is menig bestaan, waaronder zij zullen worden weggenomen, daarop gegrondvest. Hij zal ook denken aan zijn boeren wier druk kende renteschuld wel verlicht maar niet opgehe ven kan worden. En het bloed zal hem naar het hoofd stijgen wanneer dan Europeesche mogend heden, die het nog niet zoo slecht gaat als zijn eigen land, weigeren vroeger reeds gereduceerde ver plichtingen verder nog na te komen. Men moge het bestaan van die oorlogsschulden een ongeluk voor de wereld achten, en met diepe sympathie het verdwijnen er van begroeten toch zal men in de gevoelens kunnen komen welke deze heele geschiedenis bij de gröote menigte der Yankee's wekt. President Boosevelt heeft deze gevoelens willen ontzien; in ieder geval willen beletten dat zij tot uitbarsting kwamen op een wij/.e waarvan hij politiek acuut al te veel last had. Hij wilde het Congres 10 Juni naar huis sturen; dan kon het niet onmiddellijk reageeren op de dingen, die in de critieke week zouden gebeuren. Van een gedeelte der Amerikaansche pers heeft hij niet anders dan de felste afkeuring te verwachten. Toch is de pers niet het ergste. Want een ander, en hooger in aanzien staand gedeelte zou hem zeker zachter bejegenen dan het Congres, wanneer hij zich al te lankmoedig toonde tegenover niet-betaling van oorlogsschulden. Op het oogenblik waarop ik dit schrijf ziet het er naar uit, of het Congres zich niet naar huis zal willen laten sturen, of het erop staan zal bijeen te blijven tot het weet wat er op 15 Juni gebeurt. Dat zou al een halve mislukking van de samenzwering zijn. Wat moet dan de arme secretaris van staat Huil, de leider der Amerikaansche delegatie ter Londen sche conferentie, zeggen als hij aan het woord komt? Waarschijnlijk weet hij dan al wat er met den]termijn van 15 Juni in de verschillende landen zal geschieden; in ieder geval behoort hij het dan te weten. Als hij het niet weet is dat op zich zelf reeds een veeg teeken. Zal de Amerikaansche opertbare meening en zal vooral de zoo lastige" senaat dulden dat hij nog samenwerkt met slechte betalers alsof er geen vuiltje aan de lucht is, ook als de 15e Juni danig teleurstelt? Men ziet hoe bedenkelijk de omstandigheden zijn voor het begin der conferentie. Men moefc denken aan het begin van de ontwapeningsconfe rentie, waarvoor het bombardement van Chineescb. Shanghai de saluutschoten vormden en die haar karikatuurachtige schaduw moest zien in de buiten gewone Assemblee welke naar aanleiding van het Oost-Aziatische conflict gehouden werd. Roosevelt kan werkelijk op het oogenblik niet verder manoeuvreeren met het vraagstuk der schulden dan hij reeds heeft gedaan. Hij heeft de schuldenaars erop gewezen dat zij in papieren dollars den termijn kunnen voldoen, wat zij uit zich zelf reeds zouden hebben gedaan als zij wer kelijk zouden betalen. Verder heeft hij hun de vrijheid verleend in zilver te betalen tegen een zilverprijs die het bedrag, in hun eigen munt bere kend, nog eens met 30 pCt. zou verminderen. Voor de Engelschen zou dit bij elkaar een besparing vormen, in ponden uitgedrukt, van ongeveer de helft van de som, die zij voor eenzelfde storting in dollars een half jaar geleden zouden moeten hebben betalen. Zoo moet de voldoening van schuld aan trekkelijk worden gemaakt. Het geval heeft voor de Engelschen echter niet alleen financieele maar ook principieele beteekenis. 15 December hebben zij nog betaald, naar zij zeiden niet ter voldoening van een regulieren termijn maar als eerste storting op een regeling die in den loop van het komende halfjaar getroffen zou wordenl Die regeling was hun voorwaarde. De Amerikanen streken de betaling op alsof het. een normale termijn was en hielden zich Oost-Indisch doof voor hetgeen de Engelschen^ als conditie verkondigden. In het komende halfjaar is daarop niets gebeurd. Boosevelt kan veel, maar deze kwestie oplossen kon hij niet. Misschien wilde hij ook zelf geen afstand doen van eenige vordering. Nu moet Engeland zijn keuze doen. Zal het misschien betalen terwille van de kansen der conferentie? De conferentie zou dan echter naar den smaak van vele Engelschen hun land te duur komen te staan. En als Frankrijk dan ten tweede male niet betaalt? Bij slot van rekening is Herriot niet slecht ontvangen te Washington, hoe ver ontwaardigd men daar ook eerst is geweest over het niet-betalen van Frankrijk. Het moge dan waar zijn dat Herriot zelf goeden wil had getoond, hij vertegenwoordigde te Washington Frankrijk, en dat had dien wil niet gehonoreerd. Wel heeft Herriot niet zooals MacDouald op het Witte huis gelogeerd, maar men kan ook te Washington dansen al is het niet met de bruid. En de bespaarde logiespenningen van MacDonald waren tenslotte vooruit met 29 millioen pond sterling betaald. Wij weten, zooals gezegd, nog niet wat Engeland gaat doen, En als Engeland al niet de positie van Huil ter conferentie pijnlijk maakt dan zullen toch anderen dat doen, vooraan waarschijnlijk Frankrijk. Kan Huil dat zwijgend aanvaarden? Of zal hij het kunnen volhouden het stelsel te volgen dat de schulden niet ter conferentie mogen worden besproken, de betaling zooruin als de niet betaling ? Deze uitweg, ware geniaal! Al is de struisvogel geen Anerikaansch stuk -fauna, Amerika is geen autarkistisch land. Het weet het goede te waardeeren waar het dit ook vandaan moet halen. DE BESTEVARINAS