De Groene Amsterdammer van 17 Juni 1933 No. 2024 Duitsche boeken Wt & Het boek van Friedrich Sieburg Boekbespreking L. H. van Elhorst Friedrich Sieburg. Es voerde Deutschland" Societdts Ver lag. FrankfurtamMain. 1933. Toekomstige geschiedschrijvers der nationale revolutie in Duitschland zullen bij de behandeling van de figuur van Jozef Goebbels hun aandacht moeten wijden aan het feit, dat hij in Heidelberg jarenlang de colleges van Gundolf (die een jood was en Gundelfinger heette) volgde en een over tuigd aanhanger van diens ideeën was. Hij was tevens een groot bewonderaar van Stefan Gearge, dien hij in zij n vele te vele redevoeringen herhaaldelijk citeerde. Vaak kan men uit Goebbels' redevoeringen bemerken, dat vele zijner ideeën aan Gundolf en George ontleend zijn. Geen woord tegen George! De figuur van dezen genialen dichter staat torenhoog boven de figuur van den propagandaminister van het derde Rijk en we hebben eerbied en sym pathie voor. dezen dichtervorst, die, zoowel onder dit regiem als onder het vorige, weigerde deel uit te maken van de academie der dichtkunst. Het nieuwe Pruisische ministerie heeft alle mogelijke moeite gedaan hem er toe te bewegen, het voorzitterschap te aanvaarden, doch George weigerde, zóoals hij ook vroeger geweigerd had. Maar moet het niet te denken geven, wanneer we bemerken dat in vele werken van medewerkers van George uit de jaren vóór den oorlog de grond slagen schuilen van de historische en staatsrechtelijke ideologie, waarop de wetenschappelijk onderlegde leiders der nationaal-socialistische beweging zich beroepen? Ook al zijn zijn deze ideeën den meesten leiders onbekend, zoo hooren we telkens weer formuleeringen en definities, die uit de beweging rondom Stefan George afkomstig zijn. Het is hier niet de plaats nader daarop in te gaan, maar komende geschiedschrij vers zullen zich uitvoerig met dit probleem moeten bezighouden en dan constateeren, dat reeds kiemen der nationaal-socialistische ideologie verborgen lagen in Karl Wolfkehl's essays in het Jahrbuch für die geistige Bewegung", in Friedrich Welters werk Herrschaft und Dienst", in Kurt Hildebrandt's boek Norm und Verfall des Staates" en enkele andere werken. Deze literatoren, die natuurlijk geen direct aandeel namen aan deze natio naal-socialistische revolutie, leverden echter waardevolle elementen voor haar ideologische grondslagen. Het feit, dat slechts weinige leiders als b.v. Alfred Rosenberg en Jozef Goebbels zich hiervan bewust zijn, verandert hieraan natuurlijk niets. * * * Friedrich Sieburg, die een boek liet verschijnen Es werde Deutsch land", waarvan reeds 60.000 exem plaren verkocht werden, begon zijn literaire loopbaan eveneens met ge dichten, die zeer onder den invloed van de dichters van den Georges-Kreis stonden. Hij bleef deze richting echter niet trouw en coquetteerde de laatste jaren zelfs met uiterst links. Vele artikelen in de Frankfurter Zeitung" geven daarvan het bewijs, evenals zijn werk die rote Arklis" (?Malygins Empfindsame Reise"). Sieburg was jarenlang correspondent te Parijs en Londen, verkeerde bij Tardieu even goed als bij den Sovjet-Bussischen gezant Bakowsky, schreef een uit muntenden stijl en was steeds van alle markten thuis. Toen Hitler nog niet aan de regeering was, schreef S. een boek Gott in Frankreich" dat in Frankrijk verscheen onder den goed gekozen titel Dieu est-il Franfaisl" (met een nawoord van den uitgever Bernard Grasset) en dat in beide landen een paar maanden opzien baarde. Unaniem wijdde de Fransche pers het boek bewonderende critieken maar l'Action Franfaise", die den Franschen tekst met den Duitschen vergeleek, constateerde dat in de Duitsche uitgave vele passages, die op Sieburg's groote vriendschap voor Frankrijk den nadruk legden waren weggelaten in de Fransche uitgave. Nauwelijks was Hitler aan de macht of Sieburg toog (Budolf Leonhard deelt dit in Monde" mede) naar Berlijn, had daar een langdurig onder houd met hem, waarna hij, te Parijs teruggekeerd, tegenover een corres pondent van Excelsior" zich in geest driftige bewoordingen over den nieu wen redder van Duitschland uitliet. Korten tijd daarna verscheen zijn uiterst-nationaal getint boek, Es werde Deutschland". Met de bekende opdringerigheid van een neophiet bekeert Friedrich Sieburg zich nu plotseling tot de ideeën der nationale Brhebung." Voor dichters als Wolfskehl en Wolters, die hun ideeën trouw bleven, heb ik eerbied, ook al kan ik deze ideeën niet deelen, en ik zou een terugkeer van Friedrich Sieburg tot zijn punt van uitgang eveneens be grijpen en dienen te accepteeren, in dien deze metamorphose niet zoo op merkelijk snel geschied was. Friedrich Sieburg ging slapen als Weimarrepublikein en redacteur van een Jiidisch-marxistische" courant en werd den volgenden morgen wakker als Nazi en bewonderaar van Hitler. Zijn droomen van dien nacht hebben hem nu het hoofd op hol gebracht en men behoeft slechts de titels van enkele hoofdstukken te lezen om te weten, uit welken hoek de wind waait: die Warhaftigkeit als Wille und Vorstellung"; Wie wenig Erde der Deutsche braucht"; Deutschland denkt die Welt zu Ende", wir sind alle in"; der unbekannte Deutsche". Natuurlijk zou Sieburg niet Sieburg zijn, indien in dit werk niet een paar uitmuntende bladzijden stonden. Maar en hier schuilt het groote gevaar van een dergelijk boek al deze formuleeringen en philosophische be schouwingen dienen slechts om een zeer concreten noodtoestand weg te praten. Sieburg noemt b.v. het mili tarisme een vorm van vrijheid" en het uiteindelijke middel om tot de ware democratie te komen". Wij willen ons", schrijft deze bekeerling verder, eenvoudig tot een autonoom militarisme bekennen, dat, zonder een politiek werktuig te worden, met onze natuurlijke geaardheid overeen stemt". Men begrijpt, na lezing van dit werk niet, waarom Sieburg in aanslui ting op zijn eerste werk de reeds verschenen Fransche uitgave in plaats van défense du nationalisme alle mand" niet Dieu est-il hitlérien?" noemde. TE005TEBBEEK LEVKT MEUBELEN EN VE£/IECIN(ïEN F°F. SINEMUS Leldschestraat 20-22 AMSTERDAM C. Overhemden naar maat vanaf f 8.5O PRIMA COUPE Eigen Atel i e r De Leica marcheert ongeslagen vooraan! Bijna 1OO.OOO Lei ca's in gebruik! [ Dat kan van geen enkele andere kleinbeeld-camera gezegd worden! De Leica is de beste kleinbeeld-camera ter wereld. Ideaal voor vacantie, reis, sport en toerisme. Brochures gratis. C API 115 Kalverstraat AMSTERDAM C. Fabr. E. Leitz te Wetalar. Als U wat geven wilt en het moet iets goeds zijn, laat het Droste-mannetje U dan den weg wijzen. Droste-Pastilles zijn reeds meer dan 40 jaren altijd welkom". Spaart plaatjes voor het album Bali"! ALTIJD WELKOM. ** LeldsehMtmt Talif. 374SO derde week in de uitkijk ariane met elisabeth bergner, rudolf forster shoulder artns met charley chaplin leeftijd 18 jaar Dagelijkt 2.30, M5 in 9.30 VICTORIA-WATER Nederlandsche Mij OBCRIANMSTCIM Opgericht 1887