m W" ar» ' Uit de film: Der Marathonlaufer" I O S C O P Y L. J. Jordaan De groote revanche, die den Dupont van Va riété" in eere herstelde is niet meer gekomen niet in Atlantis", zelfs niet in het zeer goede Menschen im Kafig". En eerlijk gezegd zij schijnt menschelijkerwijs gesproken niet wel meer mogelijk. De geniale greep, waarin Dupont omstreeks 1924 de film gevat hield, lijkt voorgoed verzwakt. De feillooze zekerheid en de volmaakte eenheid van stijl die het chef-d'oeuvre kenmerken, vond hij nimmer terug. Het heeft in dezen haastigen tijd, die de film volpropt met dagelijks nieuwe problemen en verrassingen, weinig zin naar de oorzaak van dien onbegrijpelijken terugval te speuren. Al behoeft men, met een zoo ruineuse verandering als de klankfilm bracht, wellicht niet ver te zoeken. Der Marathonlaufer" kan niet in de schaduw staan van het oudere werk, maar het is oneindig beter dan Peter Voss". Misschien omdat Dupont hier een terrein heeft verlaten, dat hem nu eenmaal niet ligt: dat van den humor. Ik schreef het reeds bij Peter Voss": Dupont is noch geestig, noch zelfs grappig het is beroerd, want het staat in onze vreugdelooze en naar vreugde hongerende dagen, gelijk met een halsmisdaad. . . . maar het is nu eenmaal zoo. En duizendmaal verstandiger dan zich tot moppigheid te forceeren, is het er totaal van af te zien. Gelijk in Der Marathon laufer" kennelijk is geschied. De eenige zwakke poging tot humor ligt in de figuur van den trainer, maar een bittere ervaring heeft Dupont er van weerhouden den scherts al te ernstig te nemen het blijft bij wat onschuldige aardigheden. Merk waardig genoeg mist deze film daardoor echter totaal de verveling en de gerektheid, die Peter Voss" tot een beproeving maakten. Men zal er de curieuse ontdekking in doen, dat een film ook zonder den alleenzaligmakenden humor licht boeiend en amusant kan zijn. Der Marathonlaufer" heeft die eigenaardige kenmerken, welke men bij een goed, vlotgeschreven boek aantreft. Dupont's nieuwste film opent geen niexiwe perspectieven, begaat geen onbekende wegen en poneert zekerlijk geen gloednieuwe stellingen. Wij hebben het wel eens meer beleefd, dat twee jongelui naar hetzelfde meisje vrijen het komt ons niet geheel onbekend voor, dat een oudere getrouwde man evenzeer van de partij is; terwijl het feit dat tenslotte toch nog de norsche, schuch tere minnaar met den buit gaat strijken, geen onverwachte diepten van het menschelijk gemoed openbaart. Zelfs de omstandigheid, dat de omstre den schoone voor de variatie ditmaal een zwemster van internationale reputatie is en de mansper sonen respectievelijk corypheën van den loop- en zwemsport zijn, kan de situatie niet merkbaar wijzigen. Men kan dan ook moeilijk beweren, dat de intrigue een ondraaglijke spanning ver oorzaakt wij weten bij den aanvang vrijwel zeker hoe de zaak af zal loopen. Ook is aan de personages als zoodanig niet bijster ongewone aandacht besteed: veel meer dan met smaak en reserve gehanteerde cliché-figuren zijn zij niet geworden. Om maar iets te noemen: de sporttypen uit de overigens als film zoo zeer mislukte Acht Madel im Boot" waren oneindig meer levend en belangwekkend. De verdienste van Der Mara thonlaufer" zit, meen ik, dan ook veel meer in de luchtige, vlotte en natuurlijke realisatie. Terwijl het hier toch gaat om de gevaarlijke combinatie van home made" speelscènes met de machtige openluchtatmosfeer der Olympiade te Los Angeles, kan van een merkbare tweeledigheid bijna niet gesproken worden. Slechts af en toe als bij den eigenlijken Marathon-loop voelt men als het ware de zwaardere lucht en den beperkten horizon der Berlijnsche studio's. Maar voor het overige gaan de journaalfragöenten en de gestelde opnamen zonder schokken in elkaar over. Een prestatie, die een goede aanteekening verdient en bovendien toch wel op een zekere pionniersverdienste kan bogen. Want hier wordt, zij het nog-in bescheiden en voorzichtige mate, een poging gedaan, die een nieuwe merkwaardige mogelijkheid van de film openbaart: het verwei ken n.l. der bestaande jour naal-opnamen iri de speelfilm. Waarschijnlijk zal deze truc voor detail-werk wel meer zijn ge bruikt, maar ze zoo openlijk tot het zwaa,rtepunt van een film te maken is voorzoover mij bekend behalve in Million Dollar Legs", een noviteit. Wij hebben indertijd een gat in de lucht geslagen (met reden overigens) toen Van Dijke zijn Afrikaopnamen gebruikte als decor voor een dramatische handeling. Maar weinigen onzer zullen toen be dacht hebben, welk een onschatbaar reservoir de Movie-tone en andere journaals voor hetzelfde doel vormen. En toch welke mogelijkheden worden hier niet voor de film geopend ! Welk een rijk en levend materiaal ligt met deze, na een vluchtige beschouwing in de archieven op gestapelde, wereldbeelden niet voor het grijpen. Zie het op zichzelf doodalledaagsche en vrij onnoozele scènetje bij den finish van den Marathon-loop en constateer hoe het plotseling van een immense spanning wordt door de ingelaschte beelden van die imposante menigte toeschouwers, welke zich in uiterste opwinding van haar zetels verheft. En bedenk dan eens, wat daar in het stof der film archieven ligt te wachten op den kunstenaar, die dit weergalooze materiaal zal weten te hanteeren. Dupont heeft in Der Marathonlaufer" be wezen, wat een habiele en gevoelige hand met dezen rijken voorraad kan bereiken. Alleen hierom reeds behoort deze film tot de opmerkelijke pro ducten ook al reikt de verdere realisatie tot het zeer goede gemiddelde. In den regel het is hier meermalen verkondigd munt het sterke KammerspieF'-instinct der Duitschers uit door een subtiele en gave creatie van personen en han deling. Een dialoog onverschillig waar het over gaat is voor den liefhebber in de Duitsche film bijna altijd een genot. . . . Dupont's Marathon laufer" handhaaft die goede reputatie. Een voor treffelijke troep spelers een savant en dankbaar geschreven scenario deden daar het hunne toe. Brigitte Helm is een dier sujetten, welke (evenals b.v. Veidt) nooit teleurstellen, doordien zij nimmer beneden een zeer hoog spel-niveau dalen. Hoewel haar uiterlijk overigens meer voor de Herrin von Atlantis" dan voor een sportmeisj e geschapen lij kt, blijft de vertolking op zeer hoog peil. Hetzelfde valt te zeggen van den als altijd superieuren Paul Hartmann als de trainer Barrada. Ook Victor de Kowa (een nieuwe verschijning) als Georg Cornelius is zeer voldoende en eigenlijk behoort alleen Brausewetter, die van den Marathon-looper een tamelijk onbeduidende figuur maakt, tot de zwakke broe ders. Aldus werd deze vlotte, goedgebouwde film nog een aangename verrassing in den kom kommertijd. Van Hauser naar Verhoog De Nederlandsche film is in den laatsten tijd meer dan ooit actueel van alle zijden duiken min of meer onheilspellende filmgeruchten op. Klankfilms worden op stapel gezet in curieuse gelijktijdigheid zijn onze landgenooten, van Ooi' van der Lugt af tot den auteur van Gloria Transita" toe, aan het werk getogen. En wij houden ons hart vast voor al deze goedbedoelde, maar nog door weinig ervarin'g en waarschijnlijk zeer twijfelachtig materiaal gesteunde pogingen. Intusschen brengt een wederzien in de Uit kijk" van de populaire film, door den amateur Hauser gemaakt, den beschouwer vanzelf aan het peinzen. Onze gedachten gaan dan onwillekeurig uit hoe zouden zij niet in deze dagen van koorts achtige nationale activiteit? ! naar den Nederlandschen Hauser, den zee-officier P. Verhoog. Het is hier niet de plaats1' het werk van onzen maritiemen schrijver als litteratuur te ver gelijken met het voortreffelijke werk van Heinrich Hauser. Maar het moest mij iiidertijd reeds, bij de bespreking van Pamir", van het hart, hoe zeer het Duitsche boek superieur is aan de film. Met alle waardeering voor de liefde waarmee Hauser zijn filmmateriaal verzamelde, blijft men het toch betreuren dat de montage en de heele bouw van de film niet aan zaakkundiger hand werden Paul Hartmann en Brigitte Helm toevertrouwd. Ziehier een onvergelijkelijke stof, uit een rijke, boeiende realiteit gegrepen, geschikt voor alles wat een werkelijk filmkunstenaar er van wenscht te maken. En ziehier ook een terrein waarop wij de buitenlandsche concurrentie met aanmerkelijk minder risico kunnen verdragen. Wie de romans van Verhoog gelezen heeft, zal ongetwijfeld, evenals schrijver dezes, voortdurend getroffen zijn door de filmstof par excellence, welke zich daar als het ware opdringt. Onder de tropenzon", Van zeeën en havens". Op brui sende golven''. .. . al deze graag gelezen werken van den populairen auteur, vragen bij wijze van spreken om een transpositie in de film. Het is mij niet bekend of de heer Verhoog zelf reeds over deze quaestie heeft nagedacht noch hoe hij tegenover de film staat, maar ik ben er van over tuigd dat de Roh-stoff" in zijn boeken opgesta peld, voor de filmcamera een begeerenswaardigen buit vormt. Stel u voor een scheepsjournaal, nu eens niet op papier, doch op celluloid vastgelegd hetzij door Verhoog zelf of door een vakcamera man opgenomen en later door een Franken of een Ivens verwerkt. Is het niet om het fameuse Hollandsche hart sneller te doen slaan en onder minder bange voorgevoelens dan ons bekruipen bij gepruikte en geschminkte Willem de Zwijgers, met precaire tooneelreputatie of Nederlandsche melodrama's met zang, muziek en dans. . . . ? Ik geef het idee gratis, voor ieder die van goeden wille is ! Nieuwe uitgaven De Ster van BethleJietn, Een bundel Kerst verhalen, verzameld door C. Jacobs, Van Gorcum & Camp. N.V., Assen. Van deze verzameling van Kerstverhalen kan niet gezegd worden, dat ze alle even gelukkig gekozen zijn. Zoo valt na De vierde Wijze uit 't Oosten", het verhaal van Pol do Mont over Gotelindis" werkelijk zeer tegen, daar het de sfeer der middeleeuwen poogt te benaderen en daarin in het geheel niet slaagt. Volledigheids halve zij hier vermeld, dat verschillende verhalen zijn naverteld. ]{. Uit de film: Pamir"