Historisch Archief 1877-1940
Toerisme
N o. 2927
Uit het kladschrift van Jantje
<&* &«?'&«?
Bretagne
k V
1(Slot van
De schade, welke de jongste storm
heeft aangericht, is nog niet te over
zien. Tot dusver blijken alleen uit
Concarneau twaalf man te zijn omge
komen en twaalf worden nog vermist.
De laatste drie dagen zijn 1HO
visschersschepen in de haven terug
gekeerd. 20 zijn nog buiten. In twee
andere havens zijn er nog 150 niet
thuis.
,,Qui voit Ouessant, voit son sang !"
zegt de vuurtoremvachter van Loc
MazéPeriarbed. De menschen van
Finis Terrae zijn blij als de zon en
stil als zachte regen.
Brest
In het eertijds revolutionaire Brest
ligt de reparatie-werf van de Fransche
marine. Langs de kade van de Port
Militaire, omsloten door de grijze
magazijnen, is het druk van arbeiders,
matrozen en officieren. Op elk schip,
op eiken onderzeeër wordt koorts
achtig gewerkt. Rond dit strenge
rationalisme sluimert een kwijnende
stad, waarin de Kue de Siam
nauwlijks kleur en leven brengt. De buvettes
verkondigen de zilte kaïneraadschap
van den zeeman. A la descente des
Amis". A Pancre de la Marine".
Brest ligt verwaarloosd tusschen de
grauwe bedrijvigheid van de
marinewerf en de pijnlijke stilte op de reede
waar de handelsschepen ankeren. Het
ligt geïsoleerd van het overige
Bretonsche land en slechts wanneer een
matroos in een der dorpen het
ouderPag- 15)
lijk huis bezoeken gaat, herinneren
de roode pompoen op z'n baret en de
plunjezak, die over z'n schouder hangt,
aan de slagschepen, die aan de
Brotonsche kaden gemeerd liggen.
Rond de reede van Brest worden
de akkers vetter en de weiden sap
piger. De kerken beginnen hun
speelsche torens weer tegen de luchten to
houden. Maar de wind blijft heerschen
over dit land. De wind on de zee.
Boven de geurige akkers, in de koele
bosschen en over de weiden blijft het
zilt.
De luchten kunnen blauw en hoog
zijn boven dit harde land, maar' ze
kunnen ook laag hangen boven do
Montagnes Noires, zoodat de wonder
lijke torens der kerken verzinken in
een grijzen mist. Dat doet dit volk
droomen van verzonken steden: de
baai van Douamenez. waar het geurt
naar olijfolie en sardines, spoelt over
het eens machtige Is. Koning
Gradlon's stad. Wanneer ei' regen valt
over het Bretonscho land trilt het
als een landschap onder don spiegel
van de zee. Dan krijgen boomen en
planten, gewassen en dieren won
derlijke glanzen on de mutsen der
vrouwen deinen langs de wegen als
verbleekte skeletten op zwart wier.
Dan ligt hot land in rouw on de grijze
kruison langs de wogen zijn even
zoovele getuigenissen van offers aan
de zee. De zee eischt offers. Binnen
de zeegroene wanden der kerken
staan piet-a's: visschersvrouwen die
haar verdronken zonen herdenken.
Zoodra de zon glanst boven de glooi
ingen, waarop de velden binnen ran
den van laag hakhout liggen ingedeeld
en over de baaien en de kust, neigt
er tevredenheid over heel het land.
Dan is er blijheid op de markten en
de kinderen schrijven met wit krijt
hun spelen op de deuren der kerken:
jouer,
cache,
cache.
Er naast schrijven ze hun 'fiere
Bretonsche namen in gebrekkig schrift.
Ze staan in de leege nissen dor
kerkportalen on ook klimmon zo wol
vortrouwelijk bij liet beeld van don
schutspatroon van het dorp. Do
wanden der kerken zijn groen als
de zee en de zolders blauw als een
zomorsche hemel, vaak glanzen boven
het koor gouden sterren. Deze kerken
zijn gebouwd rond de zwarte
katafalken van den dood en zij streven
naar ruimte, naar de wijdte die de
hemel boven deze velden niet gedoogt,
die de aarde zichzelf ontneemt binnen
de glooiingen van het land en de zware
weermacht van de kust. Langs de
koele muren staan achteloos de Bre
tonsche heiligen, edelen, maar ook
boeren en visschers. De plooien van
hun gewaden kennen de golvingen
van de zee en hun gebaren zijn groot
als de stormwind. Maar het doode
lichaam van den Christus heeft de
verstarde verschrikking van den dren
keling. Binnen de peilers, zwaar als
ineerstoelen, en over- de klagende,
maar ook heerscheride beelden spoelt
het licht. Hot licht, dat ook is boven
het land en de zee, boven de boeren
en de visschers van Bretagne, die
mild zijn als do zomersene luwten
over hun velden en hard als de
rotsige kust tegen het wintersch geweld
van de zee. De Bretonners hebben een
vastberaden blik, waaraan vrome
berusting een milde glans geeft. In
een primitief Christendom, dat nog
heidensche gebruiken beschut, vinden
ze hun evenwicht. Dat geeft vrede
aan de boeren, de klompenmakers,
de houthakkers on de kolenbranders
en het redt do visschers van den
waanzin, die de Katwijker visschers
nog voor weinige tientallen jaren
besprong, toen zij de waan van een
llernelsch Jeruzalem tegemoet zeilden.
De wind on de zee bevechten de ruimte
langs de flanken van dit schiereiland.
Do tijd bleef traag bij dit gevecht
,,aan het ohide der wereld."
LEVENSVERZEKERING
ARNHEM"
de basis voor een zorgenvrij bestaan.
N.V. STANDAARD
HYPOTHEEKBANK
te ROTTERDAM
Directie :
Mr. H. H. C. CASTENDIJK en
I. MOSSELMAN
De Bank geeft onder controle van het
Algem. Administratie- en Trustkantoor
4lli % Pandbr. tegen beurskoers uit.
De Holl. Voorschotbank
HAARLEM, KRUISWEG 70.
Do Bank verstrekt gelden tot elk
bedrag met een minimum van
t 1000.?op zakelijk onderpand
en onder borgtocht, met in
pandgeving eener polis van levens
verzekering van gelijk bedrag,
en verkoopt 6% schuldbrieven
in stukken van f 1000.?, f 500.
?n f 100.?tegen Beurskoen.
N,V, Maatschappij voor Hypothecair Krediet in Nederland
gevestigd te 's-Gravenhage, Nassaulaan No. 23
waarin opgenomen de Maastrichtsche Hypotheekbank voor
<s~sx><> Nederland te Maastricht, St. Servaasklooster 8 oooo
Geplaatst Kapitaal met reserves ... f 5.347.400.
UitstaandePandbrieven met gewaarborgd
Kapitaal per 1 Januari 1933 .... f 5O.162.70O.
De Directie:
Mr. J. D. TEN BRUGGEN CATE Mr. S. VAN HOUTEN
B. M. J. W. SCHOON