No. 2927 De Groene Amsterdammer van 8 Juli 1933 17 e u r s s p i e g e l G. A. Klaasse Donderdag, 6 Juli Als het zoo doorgaat komt dezen zomer de zeeslang heelemaal niet aan bod. Ook in de week onder verslag zijn er weer belangrijke dingen gebeurd. In de eerste plaats is nu het Duitsche transfermoratorium in werking getreden. In een heel anderen vorm overigens dan het aanvankelijk was voorgedragen. Zou men het dadelijk in dezen vorm hebben gegoten, dan zou de storm van ver ontwaardiging in de crediteurlanden waarschijn lijk heel wat minder heftig zijn geweest. Immers, zooals deze maatregel nu luidt, is daarvan de be doeling om te zorgen dat Duitschland niet meer behoeft te transfereeren dan de bedragen, welke uit de handelsbalans voor dat doel beschikbaar komen. Ik heb reeds bij het begin der onderhan delingen, toen nog niet bekend was dat Duitschland met het voorstel zou komen om het transfer tij delijk geheel stop te zetten, gesteld, dat er geen reden was om Duitschland alleen deswege voor een kwaadwillig debiteur aan te zien, dat het de transfer wilde beperken. Wanneer een land meer op te brengen heeft aan buitenlandsche verplich tingen dan zijn betalingsbalans toestaat, dan heeft het de keus tusschen deprecïatie van de munt óf deviezenrestrictie. En juist nu ter Londensche conferentie de goudlanden zoo hardnekkig ge vochten hebben voor het principe der valutastabiliteit, zal men het nauwlijks een land ten kwade kunnen duiden wanneer het de tweede oplossing kiest, temeer wanneer dat land zich bevindt in een positie dat de hellend-vlak-theorie" voor het geval van depreciatie, die volkomen ten onrechte als algemeen geldend wordt gepropa geerd, een heel groote kans heeft om juist te zijn, gezien de mentaliteit van de bevolking die al n keer een bijna volledig waardeverlies van de Mark heeft meegemaakt. Maar nogmaals: het eerste voorstel van Schacht was veel radicaler, kwam neer op een volledig stopzetten der effectieve be taling aan de crediteuren en dat alleen met het doel om den goudvoorraad van de Beichsbank wat aan te vullen. Ik merkte reeds destijds op: terwijl men dit doel voor elk ander geval desnoods geëerbiedigd zou hebben alweer in het belang van de valutastabiliteit, kon nu ausgerechnet Schacht het argument niet gebruiken, omdat hij blijk had gegeven aan goud- en deviezenvoorraad van de Beichsbank geen waarde te hechten, wanneer die althans was verkregen door bij het buitenland in het krijt te staan, En dat zou toch ook bij een transfermatorium het geval zijn. Bovendien heeft Duitschland voor het mechanisme van zijn wissel markt een goudvoorraad practisch niet noodig, omdat er op andere wijze wordt gezorgd, dat gapingen tusschen vraag en aanbod gestopt worden, zooals nu bv. door het transfermoratorium. Waarom tenslotte Schacht met het nieuwe voor stel is gekomen om voorloopig een half jaar de helft te transfereeren, is een moeilijk te beantwoor den vraag. Maar het lijkt niet onwaarschijnlijk dat hij dit heeft gedaan op grond van het inzicht, dat speciaal de landen met een omvangrijk importsurplus uit Duitschland wel degelijk in de gedwongen clearing een zeer krachtig wapen in handen hebben tegen zijn plannen. Bewijs van 'kracht is deze volte face: van niets tot de helft, in elk geval niet. Erg bevredigend is de regeling voor de crediteuren niet, want wie zegt dat 50 pOt. inderdaad het maximum is dat de betalingsbalans kan opleveren. Het Is begrijpelijk, dat men niet bv. voor elke maand een ander percentage heeft willen vastlsNfsllen, wanneer men dat had gedaan, en dan aan het eind van de maand, als de statistie ken bekend waren, zou men telkens hebben kunnen transfereeren wat er beschikbaar was. Maar dan zou er toch een zekere willekeur ontstaan zijn, omdat er vrij groote verschillen tusschen de eene en de andere maand kunnen zijn, zoowel wat de exportsurplussen als de benoodigde bedragen voor rente betreffen. Maar toch had men minstens kunnen bepalen, dat wat er aan het einde van het transfervacantiehalfjaar aan deviezen bij de Beichs bank binnengevloeid blijkt te zijn nachtraglich nog wordt uitgekeerd op de conversiekasscrips, die ui dat tijdvak zijn uitgegeven. En dan zal men eindelijk eens moeten ophouden met het beschikbaar stellen van deviezen voor extra-amortisatie door inkoop, zooals nu weer bij de Bentenbank Kreditanstalt is gebeurd. Intusschen loopen in Berlijn de onderhandelin gen nog, en ook elders wordt er aan de kwestie gewerkt. K * * Onze regeering heeft aangekondigd, dat binnen zeer korten tijd een algemeene maatregel van bestuur is te wachten waarbij, op grond van de clearingwet, zij gemachtigd zal worden om op elk oogenblik een gedwongen clearing in het leven te roepen met die landen die het betalingsverkeer belemmeren, een categorie waarin Duitschland reeds lang behoorde, en nu na het moratorium nog in versterkte mate. Gezien het zeer omvang rijke bedrag, waarmee volgens de Nederlandsche Bank-enquete ons beleggend publiek bij Duitsche waarden betrokken is, moet inderdaad de situatie, door het moratorium geschapen, ernstig worden geacht. En de regeering zal daaraan zeker haar volle aandacht wijden. Te meer omdat zij daarbij zelve ook in fiscaal opzicht een niet gering belang heeft. Met de vraag of de Duitsche maatregel in zijn geheel al of niet onbillijk is, heeft onze hou ding niet direct te maken Zelfs wanneer men over tuigd is dat Duitschland niet anders kan, dan kunnen wij nog realiseeren dat het mogelijk is, voor bepaalde gevallen, een voorkeursregeling te treffen. Dat is al geschiedt ten aanzien van eenige crediteuren, zonder eenig duidelijk motief overi gens. Maar wij kunnen nu de vraag stellen of niet een discriminatie tusschen verschillende crediteurlanden veel logischer is. Op grond van de schuldvraag: wie is er debet aan, dat Duitsch land niet voldoende exportsurplus heeft om alle rente en aflossing te transfereeren. Nog om een tweede reden is er alle aanleiding dit vraagstuk onder oogen te zien: wanneer er vrije handel ontstaat in de conversiekasscrips zal de markt ontwikkeling van dien aard kunnen zijn dat, indien bepaalde importen daarmee betaald zouden kunnen worden wat voorloopig in de bedoeling van Duitschland schijnt te liggen aldus een soort valutadumping zou ontstaan. Een conse quentie die intusschen ook zou zijn ingetreden, en dan in veel sterker mate nl. voor de heele Duitsche handelsbeweging geldend, wanneer Duitschland het Engelsche voorbeeld zou hebben gevolgd en de munt had ,,laten gaan". Dat de Duitsche export gestimuleerd zou worden dooi den lagen koers der conversiekasscrips kan men moeilijk als een benadeeling van de buitenland sche industrie aanmerken, omdat immers aldus de blokkade op uit couponbetaling vrijkomende middelen tot een evenredig bedrag wordt opge heven, en dus de consumptiekracht van de obli gatiehouders precies evenveel stijgt als de Duit sche export. Maar al is dan de quantitatieve toeneming van den Dvtitschen uitvoer geen nadeel. de prijsdruk is dat wel omdat deze ook doorwerkt op de rest van de markt. In dat verband zou het dus van beteekenis kunnen zijn om te zorgen dat de importeurs, die betalen met conversiekasmarken, deze marken niet goedkooper verwerven dan de normale chequekoers van vrije marken. Er zit aan dit vraagstuk een groot aantal haken en oogen; alleen reeds het principieele feit dat men de importeurs aan banden moet leggen, hun moet verbieden aan hun leveranciers te betalen, is een stap van zeer verstrekkende be teekenis. Onze veelgeprezen vrijheid van handels verkeer is dan ad patres. Gelukkig overigens, want van vrijheid komt onder de huidige omstandigheden toch niets terecht. Men zal echter moeten reali seeren dat met eenzijdige maatregelen in deze het doel niet wordt bereikt. Alleen wanneer door onze gedwongen clearing Duitschland tot concessies wordt genoopt kan dat den houders van Duitsche obligatiën ten goede komen. Wij kunnen makkelij k zeggen dat de gelden, die Nederlandsche impor teurs aan Duitschers verschuldigd zijn, gebruikt zullen worden om hier Duitsche coupons te betalen, maar als de Duitsche regeering niet een evenredig bedrag uit de conversiekas put om de Duitsche leveranciers te betalen, zullen deze al heel spoedig niet meer met de levering kunnen voortgaan. In elk geval is het alleszins de moeite waard om met Duitschland te onderhandelen over het erkennen van onze voorkeurspositie omdat wij nu eenmaal zooveel meer vandaar koopen dan wij erheen verkoopen. Dat Schacht zelf niet over zulk een discriminatie is begonnen is heel begrijpelijk, maar het lijkt niet onmogelijk dat hij gevoelig zal zijn voor een initiatief onzerzijds in deze, hoewel het voorstel om 50 pOt. te transfereeren uitdrukkelijk is gedaan onder het voorbehoud dat de crediteur landen afzien van het nemen van maatregelen". Het tweede feit van wellicht nog grooter be teekenis in deze week is geweest de verwerping door Boosevelt van de resolutie inzake de valutastabili satie ter Londensche conferentie door de andere landen genomen. Ik kan mij moeilijk verplaatsen in de mentaliteit van hen die Boosevelt deze beslissing kwalijk nemen. Men weet nu eenmaal dat deze bewindsman gewed heeft op het paard van de inflatie teneinde het zoo begeerde doel: ver betering van de conjunctuur te bereiken. Hij heeft nog allerminst bewezen dat hij er op deze manier ,,komen zal", maar de tegenstanders hebben even min bewijzen aan hun zijde. Dat Boosevelt, voor dat hij nog aan de doelbewuste inflatie toe was, begonnen is met het proces te vergemakkelijken door een depreciatie van den dollar, kan men vreemd vinden, een feit is: dat het voorloopige psycholo gische effect daarvan een stijging van de prijzen is geweest, een stijging die voor verschillende producten aanmerkelijk krachtiger is geweest dan de waardedaling van den dollar. Nu kan men natuurlijk met het volste recht overtuigd zijn, dat Boosevelt het aan het verkeerde eind heeft, dat de heele opbloei in Amerika voos zal blijken, en in elkaar zal zakken. Maar hij is .daar nu eenmaal niet van overtuigd. Ook hij zal wel inzien, dat op het oogenblik alle verbetering nog alleen maar op humbug berust, maar hij zal verwachten, en niet geheel ten onrechte, dat op het gebied van de conjunctuurpolitiek humbug, mits voldoende opge blazen, soms stevig tastbare resultaten kan af werpen. In elk geval heeft hij de schijn voldoende mee om zich niet door, in zijn oogen veelte conser vatieve, Europeanen, van zijn stokpaardje te laten af dringen. Inmiddels lijkt het zeer de vraag of men allee». omdat er op valutagebied geen overeenstemming te bereiken is, de Londensche conferentie moet verdagen. De eenige reden waarom men op dit terrein niet tot elkaar komt is, dat Amerika, tegen eiken prijs, een verhooging van het prijsniveau, in elk geval der primaire grondstoffen, verlangt. Wanneer het mogelijk zou zijn dat doel te bereiken zonder monetaire maatregelen dan zou het valuta vraagstuk waarschijnlijk dichter bij zijn oplossing zijn dan ooit. De dollardepreciatie bekijkt Baesevelt in een heel ander licht dan de Engelschman langzamerhand de ponddepreciatie is gaan zien. Beschouwt men de daling van het pond in Engeland als een onontbeerlijke exportpremie voor de exporteerende industrie, in Amerika is de depreciatie geen machinatie ten behoeve van de export industrie maar voor de prijsontwikkeling op de binnenlandsche markt. Zoodra het wereldprijs niveau door restrictiemaatregelen of andere af spraken omhoog gebracht zou kunnen worden, zou de belangstelling van Amerika voor de dollar depreciatie, althans voor de mogelijkheid van verdere waardedaling, geheel verdwenen zijn. Er is dus alle aanleiding om de besprekingen inzake de coördinatie van productie eji verbruik voort te zetten, en daarop alle krachten te concentreeren. Wanneer men op dat terrein tot een accoord zou kunnen komen, zou dat trouwens heel wat belangrijker zijn dan een overeenstemming op valutagebied. Tenslotte kan valutastabilisatie alleen maar bereiken dat afbrekende krachten in de internationale handelsbeweging gestuit worden, eeti aanpassing van productie aan verbruik zou veeleer opbouwend zijn. i: