Rte .» Dajakvrouw met sierlijk hoedje^ oorhangers en halsketting Dat Borneo's binnenland bewoond wordt door Dajaks, is bekend. Dafc die menschen niet wreed zijn, niet bloeddorstig, maar vriendelijk en ge moedelijk, tal van sympathieke eigen schappen bezitten, is minder bekend. Dat de naam Dajak in de ooren der menschen een onaangena.men klank heeft en ze zich zelf altijd aanduiden met den naam van hun stam, b.v. Bahau, Siang, Kenja, Kajan, enz. weet men in 't algemeen evenmin. Dat er onder de Dajaks nog menschen voorkomen, die uitsluitend leven van 't geen het bosch oplevert: sago, vruchten, varkens, herten, enz., die geen vaste woonplaats hebben en dat die menschen ,.Poenans" worden ge Een hut in het bosch ONBEKENDE VOLKSST Dajak-stammen die niet Wr? noemd, is al evenmin tot de bewoners van ons land doorgedrongen. Ik heb het groote voorrecht gehad met die stammen kennis te maken, hoewel het diepe binnenland van Borneo niet gemakkelijk te bereiken is. ten minste Apo-Kajan niet. In Apo-Kajan is een klein garnizoen gevestigd: L.ongnawang heet die militaire post. 't Is ook de zetel van het bestuur. De kapitein-commandant is tevens be stuursambtenaar. Hij wordt bijgestaan door een l sten luitenant en voert h et bevel over een (i-tal onderofficieren en ± J5 korporaals en manschappep. Tevens is er een arts gevestigd, die off. van gezondheid is en de hygienische-medische belangen der + 20.000 bewoners van 't heele gebied (zoo groot als drie onzer provincies) be hartigt. Aangezien de streek niets anders oplevert clan rijst. moet alles: petroleum, lampen, benzine, kleeren, melk, suiker, zout, spijkers, lucifers, tabak, garen, sokken, naalden, kortom alles wat men in Indii' overal in Chineesche en andere winkels kan koopen, worden ingevoerd. Wie dit nog nooit heett meegemaakt, kan zich heel moeilijk indenken hoe onbeholpen men zich voelt, hoe onzeker als men 't elk oogenblik van den dag weer ondervindt: liier is mV/s te koop ! De post komt zeer ongeregeld. De om standigheden brengen dit mee: eens per maand vertrekken er van de kust plaats Tandjongseilor eenige prauwen, waarin alles wat noodig is wordt meegevoerd. De Kajanrivier vormt de verbindingsweg. En die weg is geen Rijn of Maas, waarin allo obstakels zijn opgeruimd, maar een rivier met 40 of meer stroomversnellingen, waarvan een 20-tal zeer zware, die heel moeilijk gepasseerd kunnen' wor den. Verder vertoont de Kajan de eigenaardigheid der Eorneosche ri vieren, dat ze grillig zijn, in hooge mate. Herhaaldelijk kunnen de prauwen niet stroomopwaarts varen, omdat de waterstand dit niet toelaat. Weken vaart men door onbewoonde streken. Het voedsel, dat op den wekenlangen tocht moet worden gebruikt, neemt men aan den kant der rivier in 't boso'h. Met het oog op de steeds plotseling opkomende bandjirs, zoekt men een bivakplaatsje uit. zoo hoog', dat men niet verrast kan worden door het stijgende water. Dit vinden van een geschikte plaats is niet eenvoudig, omdat de bergen, links en rechts van de rivier, steil oploopen. En men kan de prauwen maar niet overal vast maken, want steeds bestaat de kans, dat ze door een bandjir worden los gerukt. De prauwen moeten, als de ligplaats gevaar oplevert, worden ge lost. En het naar boven brengen der soms zware colli (ik had op mijn reis kisten, die twee man met moeite konden verplaatsen) is geen gemakke lijk werk! liet komt voor, dat men dagen, ja weken, door de bandjir ge dwongen wordt te blijven liggen waar men ligt ! En dat is heelemaal geen pretje ! Persoonlijk heb ik op mijn reis geluk gehad: ze heeft slechts 44 dagen geduurd. Het transport, dat na mij kwam. had ei' 7(i dagen Vredelievende Bew over gedaan: 15 volle lange dagen had het ergens in de rimboe, verrast door een hooge bandjir. in 't bosch moeten blijven liggen ! Op andere plaatsen ook weer. maar niet zóó lang. Niettegenstaande al die be zwaren, heeft de reis toch haar eigen aardige bekoring en denkt niet alleen ieder, die ze heeft gemaakt, er met genoegen aan terug, maar verlangt hij naar herhaling. De groote charme van de rimboe is de rust, die men nergens elders vindt, vooral niet teH. F. T Vrouw met versierselen genwoordig. nu overal in de wereld onrust heerscht en onzekerheid .' In die rustige omgeving wonen de Kenja's en de Kaja,n-stammen van. Apo-Kajan. Komen deze door de aanwezigheid van het gariiizoentje te 1-iongnawang een weinig in aanraking met de overige wereld, met de I'oenans. die in de bosschen zwerven, is dit in nog veel mindere mate het geval. Een paar keer per jaar komt dokter van Longnawang bij ze. Mee al weten de be woners der kampongs in de buurt, met wie ze ruil handel d r ij v e n, waar ze op een zeker oogenblik ..huizen". Ik trof het op mijn reis, dat de arts, de heer H. de l'ooij, die Poenansal een paar keer had bezocht, hun ve7'trouwen had gewonnen en dat ik hem op zijn tournee kon verge zellen. Op die tezoeken heb ik. zoo veel ik kon, foto's gemaakt, waarvan ik hier eenige ged', die aansluiten o/J de volgende korte beschrijving. De Poenans bou wen hun hutjes op den kam v een heuvel. Die hutjes (zie fot> onderaan rechts en links) besta uit een schuingeplaatst dakje, j maakt van takken en blaren, v as gebonden met rottan. afgeschut dt boombast. Boombast wordt ook 5 bruikt voor kleeren en at' en t worden er .prauwtjes van gef. H om een rivier over te steken. Vi en om de hutjes plaatsen ze takk met bladeren (zie foto onderaan linl waardoor ze zoo gecamoufleerd wc den. dat men die hutjes op kort afstand niet ziet. Dit is een veil heidsmaatregel tegen den koppi sneuenden vijand, een maatregel < thans zijn reden van bestaan go< deels heeft verloren. Naa.r de ,.wonin leiden ingekapte boorust&mnietjes ( foto in het midden, waar een Poen vlak voor de ,,deur" van zijn h staat, als een sehildwccl.t op i o& Op zoo'n heuvelkam staan 20 a hutjes, onderling weer door deri lijke trap jes en vond e r t j e s WapeUS V verbonden. 't Is \ oor e e n g e schoeideriVlechtwerk ian Pcenans