Historisch Archief 1877-1940
De Groene Amsterdammer van 5 Augustus 1933
N o. 2931
* '
Een bedenkelijk uitwas
der Dietsche Beweging
H. L. van Oordt
De schrijver komt thans lm dit gedeelte tot de conclusie, dat
In. de Dietsche Beweging een groot gevaar ligt voor het
behoud van een zelfstandig Nederland. Hij documenteert dit
met gegevens uit de geschiedenis van het activisme in België,
dat indertijd eveneens door de Dultschers met ,,goede bedoe
lingen" werd aangekweekt.
De ijveraars voor de beschaving van het
Nederdöifëclr " mogen (evenals de ijveraars voor
het Vlaamsen dit doen ten opzichte van de
benaming Flaminganten") de benaming
Platduitechers als een eeretitel beschouwen, of wel,
men moge trachten aan deze benaming alleen
de beteekenis toe te kennen van de taal der
beVoners van'de lage, vlakke (platte) landen, ik weet
bij ervaring, door een ruim tweejarig verblijf in
BlberfeW» dat wel degelijk aan Platt" werd
toegekend de beteekenis: minder beschaafd".
Maar, het Duitsche karakter er van is in elk geval
onmiskenbaar. Na een langdurige, stelselmatige
verhoogduitsching van Neder-Duitschland, is de
bevolking aldaar gegermaniseerd (hier en in het
vervolg wordt bedoeld, de Engelsche beteekenis
van dit woord, n.l- verduitscht). In de scholen is
het Hoogduitsch de voertaal (ook in de school
boeken); de wetten en verordeningen zijn in die
taal geschreven; in de kerken wojrcH-- ^n het
Hoogduitsch.jgeprtSiriï/'Kv'.., onlangs ontmoette ik een
"üiwoner uit den middenstand uit een dicht bij onze
grens gelegen gemeente der Bijnprovincie, die het
Hoogduitsch vloeiend spreekt, zich ook van het
Platduitsch kan bedienen, maar van het Neder
landsen geheel onkundig is. Een hervorming en
unificeering der verschillende typen van het
Nederduitsch zal dus altijd een Duitsch karakter moeten
dragen wil het voor de desbetreffende bevolking
bruikbaar zijn.
Mr. van Vessem, die een voorstander is van een
Dietsch-Nederduitsche taalkundige samenwerking,
heeft in dit opzicht zijn hoop gevestigd op Vlaan
deren, in verband met uitlatingen van Flamin
ganten, die zich bij voorkeur Duitschers noemen.
Bijv. deze bewering van een Flamingant, wiens
naam door spr. niet werd vermeld:
Zooals Holland en Vlaanderen zich slechts in
Dietsland kunnen redden uit de versmalling van het
partikularisme en de vervlakking van het Kosmopolitisme,
zal Dietsland op zijn beurt slechts kunnen ontkomen
aan de stagnatie door aan te leunen in zijn volheid
bij het groote Duitsche complex.
En voorts dit versje van dr. Hansen (stads
bibliothecaris van Antwerpen), die zich reeds in
1876 als ijveraar voor de Dietsche beweging deed
kennen:
Schoon Belgies, Duitsch of Hollands zonne
Toch zijn en blijven wij Teutonen
En Duitscher is onze eerenaam.
De Teutonen nu, waren de eerste Germanen
waarmede de Romeinen in aanraking kwamen, en
dezen droegen daarom die benaming over op de
andere Duitsche volksstammen. Nog heden ten
dage worden de Duitschers veelal Teutonen ge
noemdHet door spr. met kennelijke sympathie begroete
streven van Hansen, werd door hem als volgt
aangeduid (cursiveeringen van mij V. O.):
De verre droom van Hansen was, dat zich eenmaal
van Duinkerken, tot Koningsberg(en), een algemeene
Dietsche cultuurtaal zou ontwikkelen; zijn practisch
streven was gericht op een hartelijk samenwerken
tusschen Nederduitschland en de Nederlanden en
Zuid Afrika in zaken van taal en cultuur en op het
verlaten (vervangen ? V. O.) van de Hoogduitsche
schrijfwijze door het Nederduitsch en het aannemen
van een eigen algemeene Nederduitsche spelling waardoor
het Nederduitsch ook in de Nederlanden gemakkelijk ?
leesbaar zou worden, en welke spelling bij gelegenheid
ook voor Nederlandsch Zou hunnen worden aangewend,
ten einde dit in Nederduitschland gemakkelijk leesbaar
te. maken. Hansen heeft zelf een dergelijke spelling
ontworpen. Dit denkbeeld is in 1915 opnieuw ver
dedigd door den Nederduitscher Jacob Bödewadt in
diens geschrift Weltkrieg und Niederdeutschtum".
Zijn nationale gevoelens sprak Hansen aldus uit: Ons
staatsvaderland zij Holland of Belgiën, ons volks
vaderland zij het dubbele Nederland, ons Taalvaderland
zij het rijkbespraakte Dietschland.
In verband hiermede verdienen de navolgende
woorden van spr. de aandacht:
De Hollander wenscht zich niet meer Duitscher
te noemen of te hooren noemen omdat hij dit begrip
vereenzelvigt met het onderdaanschap van een anderen
staat. Niet alzoo de" (? V. O.) Vlaming".
Hierdoor werd door Spr. zelf de door hem toe
gejuichte, van Vlaanderen uitgaande Dietsche
beweging, gekenmerkt als een Duitsche
cultuurbeweging. Nu sprak Hansen inderdaad van een
Belgisch- en een Hollandsen staats vaderland. Maar
hij wil den eerenaam Dietscher dragen, omdat
hij zich als Duitscher (Teutoon) beschouwt. En wij
zagen waar hij met deze Dietsch-Duitsche beweging
heen wil: samensmelting van het Nederlandsch
met het Nederduitsch tot het vormen van een
rijkbespraakt Dietsthland van Duinkerken tot
.... Koningsbergen. Men moge trachten de staat
kundige beteekenis van een dergelijke Dietsche
beweging te camoufleeren, die beteekpnis li«t
^f-«zoo dik op, dat zij iedi ',.-??
beschouwer terstond :" ? ;
reeds vóór
Nu v . . u ' .. ? . .
..?'?Acti --- » «^ j^moociiers is aangekweekt.
In het politieke testament van Von Bissing wordt
onomwonden verklaard, dat de annexatie van
geheel Belgiëdoor Duitschland was beraamd, en
dit doel werd nagestreefd door begunstiging der
gewilligen en terrorisme ten opzichte van de
overgroote meerderheid der Vlamingen, nl. de
vaderlandslievenden .
De verbastering van onze taal door het Neder
duitsch zou daarom, ook uit een politiek oogpunt
bedenkelijk zijn. JS$r.t v. Vessem constateerde met
kennelijke teleurslelting, dat een
programmistische samenwerking tusschen Dietschers en
Nederduitschers", zooals zij den oprichters van Diet
sche Stemmen" vöpr den geest had gezweefd, geen
voortgang heeft gehad", en dat de Dietsche
Bond" in zijn maandblad De Dietsche Gedachte"
daaraan in de laatste jaren weinig of geen aandacht
heeft gewijd." Op grond van de hier voorafgegane
en nog volgende beschouwingen moet dit m.i.
een gunstig verschijnsel worden genoemd, en het
is te hopen dat het Dietsch Studentenverbond"
daarvan meer en meer worde overtuigd.
Of de tengevolge van een systematische
germaniseering van West Duitschland tot stand ge
brachte eenheid van^taal in geheel Duitschland,
door een verheffing Van het Platduitsch tot een
cultuurtaal, in een tweetaligheid zou moeten wor
den veranderd, is een zaak die de Duitschers zelf
maar moeten uitmaken. Maar voor een kennis
nemen van de Duftsche wetenschappelijke en
litteraire publicaties heeft het ontwikkelde
Nederlandsche publiek, dat immers het Hoogduitsch
kent, geen hervormd Nederduitsch noodig. En
om de aangevoerde redenen zou een
vernederduitsching onzer taal n veel te dure prijs zijn
voor de uitbreiding van het cultuurgebied van de
door die vernederduitsching verknoeide
Nederlandsche" taal. Zelfs reeds alleen een zoodanige
omwerking van het'Nederduitsch, dat het hier te
lande gemakkelijk leesbaar" zou worden, zou de
deur openzetten voor het binnensluipen van
Nederduitsche germanismen. De kans daarvoor
zou veel grooter zijn dan voor de verbastering van
het Nederlandsch met Hoogduitsche termen, die
overigens met toenemend succes wordt bestreden.
Het eenige middel Aröor de uitbreiding van het
cultuurgebied onzer taal buiten onze Oostgrens,
zonder daaraan haar zuiverheid ten offer te brengen,
zou zijn: het invoeren in Duitschland (althans
in West Duitschland) van het Nederlandsch als
verplicht leervak op de inrichtingen voor middel
baar onderwijs. Als een bijkomstig voordeel daar
van zou de omstandigheid zijn, dat de Duitschers
de dwaasheid zouden leeren inzien van de bewering i
het Nederlandsch is slechts een soort Platduitsch,"
een bewering, die steeds Schiller's woorden in
herinnering brengt: Mit der Dummheit kampfen
Götter selbst vergebens". Het is echter zeer de
vraag of de Nederduitschers te vinden zouden
zijn voor het opnemen van het Nederlandsch in
hun ondërwijsprogram, en niet de voorkeur geven
aan de vernederduitsching onzer taal.
Belgiëen Nederland hebben, tengevolge van de
economische maatregelen van andere staten, als
twee kleine aan elkander grenzende landen, meer
dan ooit behoefte aan economische samenwerking.
Maar deze wordt niet bevorderd door de sympathie
betuigingen die den Frontisten in sommige kringen
hier te lande ten deel vallen. Want deze sympathie
betuigingen wekken wrevel onder de overgroote
vaderlandslievende meerderheid der Belgen (zoowel
Vlamingen als Walen).
Onder de voor ons vaderland nadeelige maat
regelen van andere landen staan die van Duitsch
land op de allereerste plaats. Deze hebben thans
zulk een ongehoorden omvang verkregen, dat er
een noodkreet onder ons volk over is opgegaan.
Het heeft er allen schijn van, dat de Duitsche
Regeering in overeenstemming met een reeds
meermalen in Duitschland verkondigde meening
het er op toelegt ons volk in een aansluiting bij
het Reich nog de eenige uitkomst te doen zien.
Baiueiinangt, Maar de geschiedenis heeft
zeker niet in de laatste plaats ten opzichte van ons
vaderland bewezen, dat niet de z.g. natuurlijke
grenzen, doch het levende element, de bevolking,
de natuurlijke grondslag is der staatkundige on
afhankelijkheid. Er is wellicht een tijd geweest
waarin het nog mogelijk was een niet onaanzien
lijk gedeelte der Nederduitschers te
vernederlandschen. De Republiek der Vereenigde Neder
landen heeft echter nooit veroveringsplannen ten
aanzien van Neder-Duitschland gekoesterd, terwijl
terigevolgev van de Ostmischung" de
verduitsching van Neder-Duitschland haar beslag heeft
gekregen. De pogingen die worden aangewend om
het Nederduitsch tot cultuurtaal te verheffen,
trekken uiteraard de belangstelling der taalkun
digen. Maar van Nederlandsche zijde moet onze
taal daarin niet worden betrokken !
Daarmede is niet alleen een Nederlandsch
cultureel belang maar ook een Nederlandsch
staatsbelang gemoeid, en het staatsbewustzijn"
van ons volk is gelukkig zóó krachtig, dat het
daarvoor een open oog heeft ! Het Pangermanisme
moge voorloopig, tengevolge van Duitschlands
nederlaag, het oog gevestigd houden op het Oosten,
(Poolsche gewesten) het heeft het Westen niet
uit het oog verloren. En daarom moeten wij aan
de toekomst blijven denken en voorkomen, dat te
eeniger tijd ons vaderland door onze Oostelijke
naburen ook nog in taalkundig opzicht zou worden
gerangschikt onder de Deutsche Aussenlander".
MUSKIETEN
TUL L E
ISO cM. Br.
PER METER
O.5O
AFOEPA8TE
KLAMBOE
9.25
XHDER
& ZONEN
l