Historisch Archief 1877-1940
De dringende noodzakelijkheid
van speciale autowegen
Ontworpen autowegen in Nederland.
Het zich steeds meer uitbreidend verkeer op den
"weg brengt iederen dag meer op den voorgrond
het Wegenvraagstuk met de groote moeilijkheden
daaraan verbonden. Steeds grooter wordt de lijst
van ongelukken, die de menschen door angst
' beklemd, doet vragen naar het middel dat Den
Dood" op onze wegen voor een groot deel weg
neemt en deze wederom als voorheen meer
veilig maakt voor het locaal verkeer, voor
wielrjjders en wandelaars, voor allen d,ie te midden der
fraaie natuur op rustige wijze wenschen te genieten.
De gewone wegen voldoen niet meer aan. redelijke
eischen voor een veilig, onbelemmerd en econo
misch autoverkeer. Vooral in Nederland met
zijn uitgebreid net van smalle en slecht gefundeerde
kronkelwegen treedt dit euvel steeds sterker naar
voren.
De beteekenis van den weg is sedert tachtig
jaar op den achtergrond gekomen. De gewone
-wegen behielden alleen de paardentractie, daar
het vervoer van personen en goederen steeds meer,
tenslotte uitsluitend door de spoorwegen werd
overgenomen. De diligence met vier paarden,
waarmede het voorgeslacht nog reisde, werd door
de spoorwegen, verdrongen, de trekschuit maakte
plaats voor de locaaltreinen, kortom, de groote
heirwagen door Napoleon aangelegd, lagen ver
laten, doodsch, zonder eenig groot verkeer.
Plotseling kwam. hierin een zeer ingrijpende
verandering door de komst van de auto, die zich
van den weg meester maakte, doordringende tot
de meest geïsoleerde plaatsen in den lande.
Een wegenprobleem is er over de geheele wereld,
?wel het meest in de dichtbevolkte landen van
WestEuropa, als Nederland, Belgiëen het Roergebied
aan de orde gekomen door de auto, die door steeds
meer opgevoerde technische verbetering, in het
vervoer van personen en het transport van lasten,
zelfs over verre afstanden voorziet. De ijldiensten
zijn zoo voortreffelijk georganiseerd, dat goederen
die des avonds per vrachtauto van Marseille
?worden verzonden, reeds den volgenden morgen
téParijs worden bezorgd. Hoe nuttig dit
sneltransport ook moge zijn., aan de andere zijde.
treffen de gemeenschap de zware geldelijke lasten
'om de gewone wegen, die op schrikbarende wijze
.worden verwoest en in een pnbruikbaren toestand
?worden gebracht, te herstellen. M achteloos staat
me» er tegenover deze in een behoorlijken staat van
onderhoud te brengen!
Men. heeft getracht en is nog doende om door
verkeersregelingen een veiliger situatie te scheppen.
Moge dit voor de groote steden mogelijk en zelfs
zeer gewenscht zijn, op de Rijks- en Provinciale
wegen ziet men meer en meer een chaos ontstaan,
de ongelukken nemen steeds toe en het aantal
vernielde wegen wordt steeds grooter.
Deze ontzettende moeilijkheden op Wegen
gebied hebben in Nederland een tiental jaren geleden
geleid tot het denkbeeld van splitsing van het ver
keer door den aanleg van speciale autowegen, uit
sluitend bestemd voor motortractie, door enkele
veilige hoofdaders, zonder kruisingen op hetzelfde
niveau met andere wegen, zonder nevenbanen
voor wielrijders en gewone voertuigen. Dezelfde
logica die esrtijds voor de spoorwegen leidde tot
eigen banen, gebiedt thans den aanleg voor af
zonder" ijke banen, van expfestijnen voor het
autoverkesr, waarop de gewone weyen gyeie aan
sluitingen verkrijgen en dus worden onllast.
S. ten Bokkel Huinink,
lid van het Bestuur der Neder landsche
Vereenlging voor Auto-Snelwegen
I1S.E.V.A..SI.)
Voordat in een ander land werd gedacht aan
splitsing van het verkeer, werd dit in 1922 in
Nederland in studie genomen en tot een project
uitgewerkt, om in 1923 tot uiting te komen door
de concessie-aanvrage van schrijver dezes voor
den aanleg van den specialen autoweg van Am
sterdam naar Den Haag en Eotterdam. Ter plaatse
van drassigen grond zou daarvoor dienen een
hoogviadutc van gewapend beton, met een
rijvlak van 15 meter breedte, 5 tot 6 meter boven
het maaiveld, zoodanig op goed gefundeerde pijlers
gebouwd, dat het locaalverkeer (de boeren met
hun karren en hooiwagens) zeer practisch onder
door kan plaats hebben, terwijl de hooge bogen
door de spoorwegen en kanalen te overschrijden
vele kostbare kunstwerken overbodig maken.
Voor den nieuwen weg van Pen Haag naar Rotter
dam bedragen de kosten over enkele gedeelten per
K.M. niet minder dan n millioen gulden ten
gevolge van enorm zandverljes in den zachten
ondergrond en de groote breedte van dien weg
voor de overbodige nevenbanen voor langzaam
verkeer. Het hoogviaduct kan thans voor de
helft van genoemd bedrag tot stand komen, terwijl
door terreinen met compacten ondergrond, als
b.v. tusschen Utrecht en Arnhem de kosten voor den
autoweg over het maaiveld aangelegd circa 250000
gulden per K.M. bedragen.
De speciale autoweg a niveau verkrijgt een
rijvlak van 21 meter braedte (zes banen elk van ruim
3 meter, n.l., drie in elke richting), met in het midden
der baan een doorloopende wand van 2 meter
hoogte om bij avond en nacht de verblindende
lichten der tegenliggers te voorkomen.
Het behoeft wel geen nader betoog dat een der
gelijke baan, zelfs bij groote snelheden, absolute
veiligheid biedt,. De exploitatie der baan tusschen
de drie groote steden was gedacht door een gere
gelden dienst van 100 a 150 comfortabele auto
bussen tusschen de drie centrums, waardoor met
inbegrip der ontvangsten uit het vrachtverkeer en
aan entreegelden ten bedrage van twee millioen,
jaarlijks in totaal acht millioen aan inkomsten
worden verkregen, ruimschoots voldoende voor
rente en aflossing van het bouwkapitaal, (dat toen
reeds mijnerzijds ter beschikking werd gesteld)
alsmede voor de exploitatie- en het onderhoud der
baan.
De exploitatie der zeer voordeelige baan werd
destijds aan de Nederlandsche spoorwegen aan
geboden, doch uit vrees voor winstderving in het
spoorwegbedrijf niet aanvaard, zoodat de concessie
niet werd verleend. Aan het goede plan werd
echter vastgehouden en in 1927 opgericht de
Nederlandsche Vereeniging voor Auto-Snelwegen
(NEVAS), terwijl tevens werd gevormd het Inter
nationaal Comitévoor den Bouw van speciale
Autowegen (IOOBOSA), het laatste ook met zetel
ia Nederland. Vóórdat te Genève het onderwerp
speciale autowegen" in den Volkenbond aan de
orde werd gesteld, hadden wij van uit Nederland
vijf jaren te voren daarvoor reeds de leiding ge
nomen en wenschen deze, gesteund door tal van
vooraanstaande Fransche, Belgische en Duitsche
< Autoriteiten te behouden, gezien de treurige resul
taten der wereldconferenties van Washington,
Genève en Londen, waar feitelijk niets wordt be
reikt. Te vreezen is, dat het met maatregelen van
den Volkenbond voor het internationaal Weg
verkeer niet beter zal gaan. Eindelooze commissies
zullen de goede zaak op de lange baan brengen
en wij krijgen zeker daarmede niet de speciale auto
wegen in Nelerland.
Het is wel merkwaardig, dat België, evenals
voorheen bij den aanleg van spoorwegen, ook
thans ons land met den bouw van speciale auto
wegen zal voorgaan, door zich de voornaamste
expreslijnen voor het internationaal verkeer te
verzekeren.
Op het Vlaam-ich Technisch Congres te Gent
voor een lezing over dit onderwerp
uitgenoodigd. is mij gebleken, dat de Belgen meer dan
de Hollanders ter zake diligent zijn.
Hoe de internationale verbindingen
zullen zijn.
Laten wij met hen de gewenschte veilige en
economische landverbinding tot stand brengen,
dan kan het onverkwikkelijk debat over de
kanalenkwesties achterwege blijven en.... beide landen
zijn door nuttig werk uit de ellende !
Mussolini heeft het Nederlandsche project
gaarne terstond gevolgd en in zijn land toegepast.
De onteigeningen waren binnen n maand ge
regeld «n niets kan daar ook tegen zijn, indien de
grondeigenaars, zooals in Italiëgeschiedde, de
waarde van het afgegeven bezit met een billijke
schadevergoeding uitgekeerd krijgen. Direct werd
aan het werk getogen door duizenden die werkloos
waren, tot zegen van het land.
In Duitschland werd in Augustus 1932 geopend
de Nur-Autostrasse van Bonn naar Keulen, die
weldra langs Düsseldorf naar Essen zal worden
verlengd en op initiatief van Nederland tot Nij
megen tot stand gebracht. De aanleg van 4800
K.M. speciale autowegen is bij de Wet van 27 Juni
1933 in handen gesteld van de Deutsche
Reichsbahngesellschaft, die dit in samenwerking met
krachtige bouwgroepen tot uitvoering brengt, de
onteigeningen, evenals in Italië, met spoed regelt
en.... reeds een begin heeft gemaakt tusschen
Mannheim en Heidelberg..
In Frankrijk werd deze maand de Wet op de
spoorwegen door de beide Kamers aangenomen,
zulks ten gevolge der enorme verliezen, die in
1930, 1931 en 1932 resp. hebben bedragen 1300,
2600 en 3600 millioen francs, terwijl voor dit
jaar op 4500 millioen wordt gerekend. Het ge
bruik maken van autobussen in bepaalde gebieden
is geregeld, alsook de toevoer van reizigers en
goederen naar de spoorwegen. Het is een verblij
dend teeken dat daar in ernstige studie werd geno
men, mede op initiatief van Nederland, ons project
voor den specialen autoweg van Amsterdam langs
Den Haag en Rotterdam, langs Antwerpen en
Brussel naar Parijs. Van de Gemeentebesturen van
Brussel en Antwerpen verkregen wij daarvoor
hoogst sympathieke medewerking, waarvan men
zich hier te lande?men kan het haast niet
gelooven nog verre houdt! Nog te veel denkt men
hier door een regeling van veilig verkeer en
oplappen der oude wegen den toestand meester te
worden. Voorts beschouwt men hier te lande, trots
de voorlichting vanaf 1922, den specialen autoweg
als een buitengewoon luxueus object, dat veel en
veel te duur zou zijn. Men wil niet inzien, ook niet
bij Waterstaat, dat de speciale autoweg langs den
kortsten weg en langs de steden aangelegd, (deze
maken zelf een aansluiting tot de veilige baan),
belangrijk goedkooper wordt dan een ondoelmatige
weg voor gemengd verkeer met zijn overbodige
nevenbanen voor wielrijders en langzaam verkeer.
Nederland, staat op den rand van den afgrond!
Wij zijn deze maand gezegend met een nieuwe
Staats-commissie voor de tertiaire wegen. Als deze
als Ie punt van haar program den bouw van spe
ciale autowegen bevordert, zoo zal zij haar taak
enorm verlicht zien. Dan immers worden de ter
tiaire wegen sterk ontlast, op vele plaatsen kunnen
dan zeer kostbare verbeteringen achterwege blijven,
millioenen worden dan voor de schatkist bespaard.
(Slot op pag. 14).
i*
i».