De Groene Amsterdammer van 12 Augustus 1933 No. 2932 -jH f* ty. :\ y Duitschland' Oostenrijk Het" tempo, waarin het nieuwe Duitschland zich in en buiten Europa gehaat maakt, is deze week weer eens versneld; prestissimo gaat het thans op een conflict aan, waarvan de gevolgen onberekenbaar zijn, maar dat voor het Dritte Reich in elk geval verkeerd moet afloopen. In het begin van de week kreeg Berlijn de eerste officieele waarschuwing, dat het zoo niet langer ging en de verovering van Oostenrijk met terreurs, propaganda uit de lucht en per radio moest worden stop gezet. De stap der Briteche en Franache diplomaten was lang te voren aangekondigd; Berlijn had allen tijd gehad zijn antwoord voor te bereiden en waar Italiëte kennen had gegeven reeds binnenskamers een hartig woordje te hebben gesproken, mocht men hopen, dat de leiding der Duitsche buitenlandsche politiek wat dan ook daaronder moet worden verstaan zou inbinden. Het kwam anders; de dagen dat Hitler gevoelig was voor buitenlandsche waarschuwingen en al thans een platonische liefde voor den vrede beleed, zijn al weer voorbij. Het Berlijnsche antwoord was geheel in den stijl der Wilhelmische periode, grof en dom. Frankrijk en Engeland kregen ? in gewone taal overgezet te hooren dat zij zich bemoeiden met zaken die hun niet aangingen, en dat de feiten, waarop hun waarschuwing doelde, verzinsels waien. De Frechheit" van deze repliek was brillant; ten eerste is de onafhankelijkheid van Oostenrijk in het Verdrag van Versailles ? dat nog steeds bestaat, al zou men het soms waarlijk niet gelooven nadrukkelijk gegaran deerd, ten tweede had het Oostenrijksche Bruinboek, precies op tijd verschenen, de Nazi-terreur bewezen; de strooibiljetten-attaque met vlieg tuigen kon zelfs Berlijn niet loochenen en de onge breidelde campagne, welke via den zender te München tegen Dollfuss en zijn regeering wordt gevoerd, kan iedere luisteraar volgen. Doch boven dien had Berlijn, toen het Frankrijk en Engeland afsuauwde in Rome al bakzeil gehaald en beter schap beloofd l Dat was ook op de kanselarij in Parijs en Londen bekend; een blad als de Times" achtte het dan ook wenschelijk, het Duitsche ant woord als een fanfare voor binneruandschgebruik te beschouwen en af te wachten. Niet aldus Mussolini. Wat Bome eigenlijk wil, is verre van duidelijk, maar het bedankt er blijk baar voor door Berlijn tegen de Entente te worden uitgespeeld; het laat in zijn tijdelijke? ? toenadering tot Frankrijk geen wig drijven. Twee dagen na het Duitsche antwoord publiceert het officieele Stefani-agentschap de beloften van beterschap, welke het Dritte Reich bij monde van den Draufganger" von Papen al had afge legd voordat het tegen Engeland en Frankrijk een hooge borst opzette: Openlijk wordt derhalve Hitler aan zijn verplichtingen herinnerd; in het openbaar zet Mussolini zijn pupil in een welbekend intiem kleedingstuk. En wat doet Berlijn? Het is nog niet bekend. Maar Woensdagavond zond de Beiersche radio een rede uit van den beruchten Habicht, die nog een tikje opgewondener en opruiender was dan reeds gebruikelijk!" De Oosten rijksche regeering streeft hetzelfde doel na als indertijd de separatisten in het Rijnland. Zij is niets dan een groep terroristen, die door het vertrappen van de grondwet en het schenden van" het recht de middelen van den Staat mis bruikt voor het handhaven van haar eigen persoonUjke heerschappij" enzoovoort. Men kan niet eens zeggen dat hier de vos de passie preekt.... Wat nu? Men zou zeggen, het wordt tijd, diplomatieke vertoogen die niet helpen door krachtiger maatregelen te vervangen. Waar blijft de Volkenbond? Het fameuze pact van vier heeft bjj de allereerste maal, dat het had kunnen werken, niets uitgewerkt. Men zegt, dat Hitler c. s. hun volgelingen niet meer in de hand hebben. Dat kan hoogstens tot spoed aanmanen! Want een Duitschland dat door S. A. en S. S.-mannen geregeerd" zou worden, is voor het buitenland, met name voor de kleine Staten, een nog grooter gevaar dan het rijk van Hitler reeds thans is. Er dreigt daar bij Passau of ergens anders aan de' grens van Beieren en Oostenrijk een fait accompli, dat rampzalige gevolgen moet hebben. Oostenrijk staat wankel; reeds zijn soldaten naar Een nuttige vakvereeniging W. Wynaendts Francken-Dyserinck Vrouwelijke artsen over abortus provocatns en engenese. Wij Nederlandsche feministen zijn er in het al gemeen prat op gegaan dat de gestudeerde vrouw overal in de bestaande mannenvereenigingen is toegelaten. Men heeft, naar ik meen, ook nimmer eenige poging gedaan om daarnaast de in een bepaald beroep werkzame vrouwen nog eens afzonderlijk te organiseeren. Toch mag niet ontkend worden, dat het ook zijn goede zijde heeft gehad dat in enkele landen aanvankelijk de vrouw niet werd toegelaten en zij daardoor tot eigen organi satie kwam. Zoo hebben de Fransche vrouwe lijke artsen een bond die zich voornamelijk bezig houdt met de sociale zijde van het beroep. Ook Duitschland kent een speciale vereeniging, die steeds veel van zich liet hooren, hoewel in beide landen de vrouwen thans ook in de gemengde wetenschappelijke artsenbonden zijn toegelaten. Op het laatste zesde internationale congres van vrouwelijke artsen, dat in Weenen plaats had, waren de beide punten van bespreking: ,,de rol der vrouwelijke dokter in de exotische landen" en de special e beschermende wetten voor arbeidsters uit sociaal-hygiënisch oogpunt beschouwd." In het vorige jaar, toen de bond in Naumburg a.S. bijeenkwam, stond men blijkbaar onder den indruk van het gevangenzetten der thans in ons land door haar boek .?Vrouwen" ook in ruimer kring bekend geworden dr. Kienle. Uit onze bladen destijds hebben we alleen kunnen lezen, dat Blse Kienle wegens overtreding van par. 218 van het Duitsche Strafwetboek in de gevangenis was en in hongerstaking was gegaan. Ook over haar proces vertelt ze iets in het zooeven genoemde boek. Men heeft haar weldra los gelaten en zij is toen overal rondgetrokken om door voordrachten de aandacht te vestigen op-het geweldig hypocritische standpunt, dat men' over deze kwestie ook in Duitschland inneemt. Zoo sprak ze o.a. in het in de buurt van Bad-Nttaheim gelegen Fiiedberg en het blijft wel hoogsttrmerkwaardig dat men haar zoo betrekkelijk rustig haar gang heeft laten gaan. Thans is dr. Kienle met een Amerikaan getrouwd, waardoor ze uiteraard buiten de Duitsche straf rechtspleging is komen te vallen. Het laatste woord is over deze kwestie, die men in ons land nauwelijks durft noemen, nog niet gesproken. Natuurlijk is het onder het Hitler regime thans met dergelijke dingen afgeloopen, maar aangezien men wel denkbeelden onderdrukken maar niet uitroeien kan, zijn de afgeloopen jaren daarvan van niet minder geestelijke beteekenis. Da Duitsche vereeniging mocht wel blijven bestaan. Voor de vergadering in Naumburg, die gepresi deerd werd door de Berlijnsche gemeentearts dr. Lizzy Hof fa, (die thans wegens haar joodsche af komst is ontslagen!) was men uit alle deelen van Duitschland opgekomeb. De voorzitster wees er bij de opening op, dat b/et dringend noodig was dat zoowel de vrouw als de vrouwelijke arts zich onom wonden zouden uitspreken over het onderwerp: De houding van 4e vrouwelijke arts ten op zichte van het vraagstuk van de onderbreking der zwangerschap op grond van de in haar beroep verworven ervaring." Hieronder werd verstaan, zoowel de individueele ondervinding van den huis arts en gynaecoloog inde groote steden, in de kleine gemeenten en op het land en andererzijds het com plex van ervaringen opgedaan als Fürsorgearztin, Gewerbearztin und Leiterin in Ehe und Sexualberatungsstelle". Bovendien werden twee afzon derlijke referaten gehouden over het buitenechtelijk moederschap door twee collegae, die zeer veel met de ongehuwde moeders in aanraking kwamen, en Beieren overgeloopen en of Dollfuss zonder krachtdadigen steun zijn land zal kunnen redden van de Duitsche liefde, is op zijn minst twijfel achtig. En als Oostenrijk bezwijkt, welk landje zal dan aan de beurt komen om de zegeningen van Arische Kuituren" deelachtig te worden? J. wel om het vraagstuk te belichten hoe het verloop is wanneer men weigert de zwangerschap te onder breken en hoe de verdere levensweg, die maar al te vaak een lijdensweg is voor de moeder in kwestie, eruit ziet. Het bepaalde doel van de bijeenkomst was om verhelderend te werken over par. 218 ? in beginsel overeenkomend met par. 251bis van ons W.v.S. ; conslusies zouden niet worden ge nomen. Niet minder dan 23 spreeksters namen aan de discussie deel en besloten werd aan alle vrouwelijke artsen in Duitschland, ook voor zoover ze geen lid van den bond waren, vragenlijsten te sturen, die in details werden besproken en vastgesteld. Mevr. Prager-Heinrich sprak uit naam van de Berlijnsche vrouwelijke artsen tegen par. 218 met dien verstande, dat de abortus slechts door een arts zou mogen worden uitgevoerd volgens alle regelen van de kunst en onder uitdrukkelijke toe stemming van de zwangere vrouw. Daarmee meent men een einde te zullen maken aan de gevaarlijke praktijken van de zich noemende deskundigen, die in het jaar 1922 volgens berekening een millioen vrouwen hebben afgedreven, waarbij 25.000 ge storven zijn. Getallen die de onhoudbaarheid van de betreffende strafrechtbepaling bewijzen. Na tuurlijk is een goede moederschapsbescherming beter, vooral ook voor de ongehuwde moeder, maar dit ideaal is in het verarmde Duitschland onbereikbaar. Ook wij erkennen zonder eenige reserve dat voorkomen beter is dan genezen, ook inzake de geboortebeperking." De spreekster wees dan verder op den woning nood met al z'n treurige gevolgen, waarbij ze ook ervoor pleitte, dat de daaruit dikwijls voort spruitende zwangerschap tengevolge van ver krachting n zwangerschap bij kinderen, zoowel in het belang van de moeder als van het te ver wachten kind onderbroken moest worden. Nood zakelijk was zelfs dat men naar een methode zocht om dit alles met de minimum kosten mogelijk te maken, wat naar spreekster meende zeer wel denkbaar zou zijn bij den vooruitgang der tech niek, zoodra maar de strafbaarheid was opge houden. Mevr. Wygodzinski gaf onmiddellijk toe dat er volstrekte eenstemmigheid heerscht over de verruiming van de indicaties. Zij bleek echter een sterke tegenstandster van het absolute vrij laten op dit gebied, omdat volgens haar het in zeer veel gevallen niet de vrouw is, maar haar familie of wel de vader van het kind die de afdrijving wenschen. Zij verdedigde het Tsjechoslovaaksche wetsont werp van het jaar 1926, dat medische gronden, voorts uit misdaad voortspruitende (verkrachting en het zwangermaken van kinderen), eugenetische en sociale redenen erkent. Deze laatste gelden als men drie kinderen in het leven heeft of vijfmaal bevallen is. Dr. Wygodzinski wees voorts op het voorstel van prof. Rotjahn om de abortus wel strafbaar te stellen, maar een nieuwen paragraaf toe te voegen, dat de uitzonderingen bij afzonderlijke wet moesten geregeld worden. Daardoor kreeg men het groote voordeel dat de indicaties makkelijker gelijken tred zouden houden met den stand der wetenschap , de sociale wetgeving en de econo mische omstandigheden. Verder pleitte zij er voor dat de zwangere zelf altijd straffeloos moet zijn, het lichamelijke en gemoedslijden dat toch reeds haar deel is, beteekent op zichzelf reeds een rijke lijke straf. Bovendien zou op die wijze de des kundige" niet zoo makkelek tot ingrijpen overgaan, omdat men altijd als de boel misloopt, er rekening mee moet houden dat de afgedreven vrouwen van het geknoei kennis zullen geven. Er kan toch dunkt mij wel geen twijfel aan be staan dat het van groot nut is dat dergelijke onder werpen van alle zijden worden bekeken. Met een alleen-maar-uit-de-hoogte oordeel dat het onze delijk of gevaarlijk is, komt men er waarlijk niet. En de ervaring heeft nu wel aangetoond dat een bond van vrouwelijke artsen eerder een dergelijk moeilijk, maar voor de vrouwenwereld zoo belang rijk onderwerp aanvat, dan indien er alleen een gemengde wetenschappelijke vereeniging bestaat.