Historisch Archief 1877-1940
P T
'ft, '
S
jt.
TÏ,
&
g
Roosevelt's Nieuwe
Economische Politiek
Leopold Sch\varzschild
Na de critiek op Roosevelt's nieuwe economische politiek in ons vorig nummer hebben wij
gezocht naar een verdediger van die politiek, omdat in dit geval waar het plawRooSeveh
ook veel viaardeering ondervindt* en de cijfers van het Amerikaansche bedrijfsleven, afgezien
van een korte ongefundeerde speculatiewoede, een sterke stijging vertoonen uitsluitend critiek
te eenzijdige voorlichting zou zijn. Wij waren zoo gelukkig dezen verdediger te vinden in
Leopold Schwarzschild, den hoofdredacteur van het in Duitschland verboden Tagebuch, dat
^als Das Neue Tagebuch" opnieuw is verschenen.
NIBA is geen Ziegfeld-girl, en ook, hoewel
geboren en getogen in Amerika, geen filmster uit
Hollywood. Haar naam bestaat alleen maar uit
de beginletters van de National Industrial Becovery
Act Niettemin schijnt er zelden, in de Vereenigde
Staten een grooter sensatie geweest te zijn dan
juist om Nira.
En terecht. Want President Boosevelt wil niet
alleen wat, op zich zelf reeds belangrijk genoeg
zou zijn met zijn industrieel herstelprogramma
zijn land uit de huidige crisis takelen, 'maar velen
weten en de meesten gevoelen, dat zijn nieuwe
economische politiek een veel grootscher streven
insluit. Immers, de theorieën die er aan ten grond
slag liggen, zoowel als de middelen waarmee deze
theorieën in de praktijk worden toegepast, blijken
een flagrante tegenstelling te vormen tot de ideeën
en methoden, die tot nu toe het kapitalistisch
stelsel kenmerkten. '
De critiek op het individueel-kapitalistisch
stelsel in hoofdzaak door socialisten geleverd
heeft toet het volste recht op eenige fundamenteele
fouten kunnen wijzen en hieruit de volgende
overijlde conclusies getrokken: in de eerste' plaats
zou hét kapitalistisch stelsel op den duur in het
geheel niet meer in staat zijn om behoorlijk te
functionneeren, in de tweede plaats zou alleen na
Volledige opheffing van het individueele kapitalisme
een regelmatig en zonder gebreken f unctionneerend
stelsel kunnen worden opgebouwd.
Wat Roosevelt en zijn Brain Trust" nu hebben
aangepakt, en in de diverse industrieën met de
invoering der codes" trachten te verwezenlijken,
dat beteekent niets anders dan een gigantische
proefneming om juist die constructieve wijzigingen
aan te brengen in de economische machine, die
de fundamenteele fouten kunnen verhelpen. Gelukt
hun dat, dan zal het resultaat tweeledig zijp in
de eerste plaats zal het gewijzigd kapitalisme den
tegenwoordigen toestand van steeds ernstiger
storingen te boven komen; in de tweede plaats
zal de behoefte tot volkomen afschaffing van het
kapitalistisch stelsel verminderen. Met n woord:
wanneer Roosevelt met zijn ,.Brain Trust", aan
de hand van objectieve diagnosen, gegevens en
vondsten van de wetenschappelijke critiek op
het kapitalisme, en met toepassing van de daaruit
getrokken conclusies, zijn ideeën in praktijk
brengt, dan is hij bezig een nieuw systeem op te
bouwen. Een nieuw, maar altijd nog een kapita
listisch stelsel.
Kan een crisis worden vermeden?
De groote fout van het kapitalistisch stelsel
toont zich in den vorm van de economische crisis.
En niet in de ongelijkheid der inkomens. De
critiek op deze ongelijkheid richten en op de
ethische trompet der sociale gerechtigheid blazen,
dat beteekent alleen maar zich tevreden stellen
met een goedkoop 'heilsoldaten-socialisme. Die
ongelijkheid zou heel draaglijk kunnen wezen en
zou even weinig hoofdbrekens behoeven te kosten
als andere ongelijkheid, wanneer ons stelsel maar
in staat zou zijn de voortschrijdende technische
ontwikkeling te beloonen met een steeds grooter
wordende algemeene welvaart en voortdurende
verhooging van den levensstandaard. Merkwaar
digerwijze is dat niet het geval. Want integendeel
moeten wij iederen vloedgolf van technische voor
uitgang en voorspoed bekoopen met een even
sterk afnemen der industrieele bedrijvigheid.
ledere periode van algemeene welvaart blijkt
bekroond te moeten worden met het lugubere
verschijnsel dat millioenen menschen broodelooa
worden en in nood en kommer geraken. Aangezien
minstens de helft van 's menschen leven in crisis
jaren gesleten wordt, en aangezien niet zonder
recht de meening veld wint, dat de depressies
steeds ernstiger en langer dreigen te worden, is
dit de kern van het probleem en de werkelijk
wonde plek van ons stelsel.
Heele generaties hebben zich met het
crisisprobleem bezig gehouden en zich afgevraagd of
ons stelsel een uitweg bood. Het antwoord was
steeds negatief. Eerst in de laatste jaren heeft
zich een andere theorie ontwikkeld, die door den
schrijver van dit artikel reeds voor eenige jaren
in Duitschland werd voorgestaan. De nieuwe
economische politiek van President Roosevelt
loopt daarmede 'geheel parallel alleen de kunst
matige valuta-depreciatie heeft daar niets mee
te maken. Het blijft een raadsel hoe men in deze
fout kon vervallen.
Bezit en kapitaal"
Het kapitalistisch systeem is niet alleen ge
grondvest op het principe van het persoonlijk
bezit, maar ook hierop: dat de bezitter met zijn
eigendom kan doen'of laten wat hij wil.
Prof, Henry A. Wallace en Prof. R. S.
Tugwell van de Brain Trust"
Economisch van belang is alleen het productief
bezit. In de realiteit bestaat dit bezit uit fabrieken,
machines, gebouwen, grond en dergelijke, die
tot productie en distributie van goederen dienen.
Maar achter dit realiteitsvermogen staat (een
symboolvermogen, de juridische belichaming
vande tallooze soorten van eigeadoms-aarispraak,
die er tenopzichte van het realiteitsvermogen
bestaan. Aan den weg staat een gebouw: dat is
vermogen-in-de-realitsit. Het kadaster ver
meldt den eigenaar. De inschrijving in het kadaster
representeert zijn eigendomsrecht. Dat is symbool
vermogen. Daar kan een nieuw symbool bovenop
gebouwd worden: iemand heeft den eigenaar eert
hypotheek gegeven. Die hypotheek vormt weer
den grondslag voor steeds meer symboolvermogens:
zij is het fonds van pandbrieven die daarop
uitgegeven zijn. Die pandbrieven kunnen bij een
bank beleend worden dan krijgt de bank een
vordering, wér een symboolvermogeu. Het ge
bouw staat steeds onveranderd op dezelfde plaats,
maar het werpt juridische schaduwen om zich
heen, dozijnen schaduwen die onder de wisselende
zon der conjunctuur wisselende grootten aannemen.
Schaduwen, die zich zelfstandig maken en als
kapitaal" een zelfstandig leven leiden; schaduwen
die bovendien een eigen wil hebban en op een
gosden dag kunnen b3velen wat er met het huis
gebeuren moet. ^
En zoo komen wij tot de kern van de zaak.
Omdat een schaduw bevelen kan wat er met liet
realiteitsvermogen gebeuren moet. kan hij zelfs
bevelen dat er niets mee mag gebeuren. De fabriek
staat er, ? en wil produceeren, maar de eigenaar
neemt aan dat de prijzen zullen vallen, of dat de
afnemers niet zullen betalen, of niet eens zullen
H.T. Insulaire Hypotheekbank
te ZIERIKZEE.
Uitgifte van
^% Pandbrieven 99 %
De Groene
Amsterdammer
Weekblad voorNederland
kost slechts f2.70 per
kwartaal (f 0.20 voor in
cassokosten) of f 10.- per
jaar bij vooruitbetaling.
U. DE flUILEMSCHE
HYPOTHEEKBANK
Leden dei directie: ^SSS^ Mr. A. S. MIEDEMA,
P. H. CRAANDIJK en A. B. THÏERRY DE BYE DOLLBMAN
Hypotheken f 40-333-66.- J
OnderL Glas-Verzekering-Mij»
GEVESTIGD TE AMSTERDAM OPGERICHT 1876
Kantoor: KERKSTRAAT No. 69 Telefoon 42163
Directie: Mr. K. F. A. VAN DER BREGGEN
Verzekeringen tegen vaste jaarlijksche premie, voor ichade door breuk UB
1-1 t-t SPIEGELRUITEN, SPIEGELS of andere RUITEN M 1-1
IJVERIGE VERTEGENWOORDIGERS GEVRAAGD
N.V. STANDAARD
HYPOTHEEKBANK
te ROTTERDAM
Directie:
Mr. H. H. C. CASTENDIJK en
I. MOSSELMAN
De Bank geeft onder controle van het
Algem. Administratie- en Trustkantoor
4l/i Vo Pandbr. tegen beurskoers uit.
De Holl. Voorschotbank
HAARLEM, KRUISWEG 70.
De Bank verstrekt gelden tot elk
bedrag met een minimum van
f 1000.?op zakelijk onderpand
en onder borgtocht, met in
pandgeving eener polis van levens
verzekering van gelijk bedrag,
en verkoopt 5°/o schuldbrieven
in stukken van f 1000.?, f 500.
en l 100.?tegen Beurskoers.