Historisch Archief 1877-1940
«o. 2936
De Groene Amsterdammer van 2 September 1933
'tf.**
»
P
14 !
Terug van de zotnervacantie
Teekening B. van Vlijmen
Er is een vrouw gestorven,
Top Naeff
Henriette Holst-Hendrix
H. Hx." teekende zij zich in den tijd toen zij
eene onzer eerste vrouwelijke journalisten",
en niet veel ouder dan twintig jaar, aan de groote
Amsterdamsche dagbladen medewerkte, en in de
wandeling werd dat Jet Heks". Maar daar kan
geen booze bedoeling bij zijn geweest zelfs niet
op het critisch pad waar men zich gemakkelijker
vijanden dan vrienden maakt want aan haar
geheele lieve, zonnige persoonlijk
heid was stellig geen trek, die
de vergelijking met de klassieke
kwaadstichtster zou rechtvaardi
gen. Ik geloof eigenlijk, dat het
onder ons een eerenaam voor
haar was, en zeker werd het dat
in de herinnering.... Want de sfeer
van het sprookje, waarin zij
altijd leefde en gelukkig was,
waarin zij de menschen, die met
haar in aanraking kwamen, ge
lukkig maakte, bleef om haar,
en toen het bericht van haar
plotseling overlijden in de cou
ranten stond, zal de oude naam nog met
verteedering over de lippen van haar vele vrienden
en vriendinnen in het vaderland gekomen zijn:
Jetje Heks. .. .
Bij weinige menschen, voor zoover dit is na
te gaan, heeft de uiterlijke levensloop zich zoo,
als'het ware, gevormd naar het innerlijk wezen,
naar karakter, gaven en voorkeur, als bij deze
vrouw, die wat anders was, en wat anders wilde
dan de meesten harer tijdgenooten, zonder dat
een uitgesproken talent haar in een bepaalde en
afgebakende richting riep. Het journalistiek avon
tuur, dat haar, jongmaatje in het vak, voor dag
en dauw naar de Amsterdamsche vischmarkt
lokte om er een stukje" over te kunnen schrijven,
het zou haar op den duur niet hebben voldaan,
en ook de gewichtige post van recensente voor
tooneel- en schilderkunst ze kon er zelf smakelijk
om lachen zooals zij er zich vaak met den moed
der wanhoop doorheen geslagen had was niet
de plaats, waar in lengte van jaren haar innig
vrouwelijke eigenschappen tot hun beste recht
zouden zijn gekomen.
En juist op het goede oogenblik
verscheen toen in het sprookje
van haar leven de man, die haar,
met het groote avontuur van
het huwelijk, ook de noodige
andere avonturen beloven kon
over de zeeën en in verre lan
den waaraan haar wakkere
geest en dapper hart behoefte
hadden. Tot een aardbeving toe
viel haar ten deel.
Henriëtte Holst-Hendrix heeft
in die verre landen, Japan, en
later in Amerika, waar de toeval
lige omstandigheid dat haar
echtgenoot, een fijn kenner van Oostersche kunst
en handelaar in preciosa, haar ook de omgeving
verschafte waarin zij gaarne leefde, veel gedaan
om voor anderen in den vreemde een weg te
banen. En dit was haar werkelijke element. Want
zoo voortvarend en ondernemend als zij was.
haar eerzucht gold altijd het werk van anderen,
dat zij liefhad en bewonderde; en op den voor
grond stelde zij zich niet dan als bemiddelaarster.
Door korte lezingen (five-minutes-lectures)
door lichte, altijd leesbare, en dikwijls fijne arti
kelen in Amerikaansche couranten, vroeg zij
belangstelling voor wat in onze letteren verscheen.
Tot de opvoering van Heyermans' werk. dat haar
na aan het hart lag, heeft zij met het doorzettings
vermogen, haar eigen, veel bijgedragen. En te
midden van al deze intelligente en geen moeite te
veel achtende bedrijvigheid, ontplooiden zich de
beminnelijkste kanten van haar wezen, als de gast
vrouw van een altijd open huis, als de moeder
van een, ik zou haast schrijven gerenommeerd"
goed gezin, als de onvermoeide begeleidster langs
de kronkelpaden en over de klippen van den
internationalen roem.
Geen tegenslag heeft Jet Hendrix ooit ontmoe
digd, niets schokte haar voor langen tijd uit haar
natuurlijk en blijmoedig evenwicht. Toen na den
brand te Yokohama hun huis en al hun waarde
volle bezittingen als in den grond verzwolgen
waren, vischte zij uit de puinhoop en n
halfverkoolde bladzijde van Couperus' Stille Kracht",
al wat er over was van haar geheele mooie biblio
theek. . en zij had nog de kleine voldoening om
de symboliek van den titel in de gegeven omstan
digheid ! En zij schreef in die daklooze dagen van
algeheele verslagenheid haar boeiendste brieven"
aan het Handelsblad, ten bewijs dat ook haar
journalistieke geest er het leven onverlet had
afgebracht.
In vijfentwintig jaar onderbroken door een
enkel kort verblijf in Holland hebben haar
vrienden nooit anders van haar ontvangen dan
zulke pittig gestelde, onbevangen en fleurige
brieven over het land, waar zij zich weer haar
plekje veroverd had, en over al wat er in de wereld
omging. Brieven, die soms verwonderlijk roos
kleurig vielen in de benauwenissen van den
Europeesclien dag. Brieven van een lichtlevend
en toch gevoelig hart.
Omstreeks Nieuwjaar kwam de eerste, die in
die goede reeks de klacl bracht. Even natuurlijk
en eenvoudig als zij van haar geluk had verteld,
schreef zij daarin welk leed over haar en de haren
gekomen was. Aan wonderen geloofde zij niet
meer. Geen hoop, maar ook geen klacht. En na
weinige maanden kwam de bevestiging van dit,
in zijn korte zakelijkheid diep ontroerend afscheid.