No 2935 De Groene Amsterdammer van 2 September 1933 M. Labouret Het Scheepvaartverkeer" Moderne toepassing van glasmozaïek Het werk van M. Labouret De techniek van het versieren van vloeren of wanden doo r middel van mozaïek in natuursteen, aarde werk of glas is al heel oud en veei fraais is daarin, in den loop der tijden, bereikt. Naast het streng geometrische ornament neemt de ?vrije figuratie een zeer belangrijke plaafe in en het is vooral op laatst genoemd gebied dat enkele der mo derne en ultra-moderne kunstnijveren zich met succes hebben bewogen. De aantrekkelijkheid der glas mozaïek schuilt vooral in haar licht* schittering, in de fijne kleurschakeeringen waarmede een ongemeen rijk effect te bereiken valt. Zooals men weet worden kleine, hoekige stukjes glas in de natte cement gedrukt waarbij ten slotte y Alles in eenzelfde vlak komt te liggen. Deze techniek eigent zich dus in liet bijzonder voor aanwending op den wand zelf, te meer waar het gebezigde materiaal alsdan een onverbrekelijk geheel met het bouw werk, als zoodanig, uitmaakt. De gang van zaken is gewoonlijk aldus: er wordt eerst een s chets vervaardigd op verkleinde chaal. Deze teekening wordt dan op ware grootte uitgezet en daarvan maakt de kunstenaar in den regel een getrou"we lijn-copie door haar op doorzichtig papier over te trekken. Door middel van lijnen worden hierop de te benutten stukjes glas aangegeven, welke later, naar kleur gesorteerd, voor het grijpen liggen, hoekig en scherp, in diverse formaten, maar gewoonlijk bezigt men deze niet grooter dan twee tot twee en «en halve centimeter in het vierkant. Vaak worden op de werkteekening de uit ettelijke honderdtallen (en mér!) bestaande stukjes uitgelegd, soms genummerd, en dan kan het eigenlijke samenvoegen tot een vast omlijnd mozaïek ter bestemder plaatse geschieden. Het resultaat heeft door de bepaal de eigenschappen van het verwerkte materiaal een zeer eigen karakter. Ook is de kunstenaar in staat van <én en dezelfde kleur meerdere tinten M. Labouret Otto van Tussenbroek te kiezen die iets verschillen, waardoor een kleurvak een gevoelig en levendig aanzien verkrijgt. Juist het door de smalle cementlijn gescheiden zijn der onderdeelen. het verbrokerie van het beeld, geeft daaraan iets mede dat aan den toets van schilderwerk doet denken maar dat toch weer geheel anders is. Doordat het vervloeiende er aan ontbreekt is de kunstenaar onwille keurig tot krachtige vormenspraak gedwongen. Het gaat daarenboven lood in een eenvoudig lijn-motief is aangebracht. Daaronder bevinden zich twee lan gere en twee kortere tafereelen, res pectievelijk boven de verschillende loketten en boven de deuren der wacht kamers en dienstvertrekken welke in den vorm van een fries zijn toe gepast, waarbij eenerzijds de arbeid in de mijnstreek; anderzijds het spoor weg- en scheepvaartverkeer als onder werp van uitbeelding gekozen werden. Op de aan het mijnwezen ontleende Hal van het spoorwegstation te Lens om de beheersching van een over wegend aantal kleine accenten in de oplossing tot een sterk samen hangend, groot geheel en dit nu heeft de ontwerper van een viertal omvangrijke glasmozaïeken M. La bouret ten volle begrepen zooals deze zijn geplaatst in het spoorweg-station te Lens in Frankrijk. Dit station is opgetrokken uit staal, cement en glas. De overkapping van de groote hal is voorzien van prisma-glas, de wanden zijn van vensters voorzien waarin glas in voorstellingen ziet men (boven den ingang J der wachtkamers Ie, 2e en 3e klasse) twee ploegen mijnwerkers, gewapend met houweelen en veiligheidslampen naar het arbeidsterrein gaan en van de mijnschachten terug komen. ff' Lifttorens, elevators en kantoor gebouwen vormen den achtergrond. Aan de overzijde, boven de bagage bewaarplaats, is het beeld gegeven van de opeenhooping van allerlei gebouwen met rockende schoorsteenen zooals men deze in de mijn streken aantreft, een spel van hoekige accenten, waarin verticale, horizon tale en diagonale lijnen elkander op de juiste wijze afwisselen. Bij het mozaïek van het Scheep vaartverkeer zijn links twee groote stoomschepen met zware ankerkettin gen voor den wal gemeerd. Koopwaar in zakken en kisten ligt op de kaden gestapeld; een vrachtauto rijdt voor, terwijl rechts sleepbooten op stoom liggen ten einde de vrachtschepen langs de binnenvaart-rivieren en kana len verder te vervoeren. Op den achtergrond fabrieksge bouwen, kantoren en een boogbrug. Zeer krachtig van uitdrukking is ook de vertolking van het spoorweg wezen. Groote remises en hallen waarin goederenwagens gelost wor den.; hooge licht-, telefoon- en tele graaf palen; seinhuizen en signaalschijven en ten slotte. rechts, een aandenderende locomotief, slank en sterk als een Jaggernaut .... Goed is in dit alles de samenvatting van velerlei vorm-elementen; de actie en de krachtige beheersching van het vlak waardoor, ondanks het benutten van een overgroot aantal zeer kleine accenten, in casu de stukjes glas mozaïek, het geheel toch een onge meen vast-omsloten totaal-indruk geeft, mannelijk opgevat en groot van allure. Onder aansporing van een tot het uiterste doorgezet rationalisme in de bouwkunst scheen aanvankelijk daar in voor eenigerlei tooi of zoogenaamd overtollige" versiering (beeldhouw werk of wandschildering e. d.) geen plaats meer te kunnen worden inge ruimd. Het lag echter voor de hand, dat na het plaats gehad hebbende zuiverings-proces langzamerhand op nieuw de toegepaste kunsten haar goed recht zouden opeischen en nu is wat te Lens geschiedde een verblij dend teeken. Immers hier bleek de tooi of -versiering van het intérieur geen los onderdeel van het gebouw doch het sierende element veruit veeleer daarin een volkomen logisch opgelost verschijnsel dat nieuwe per spectieven opent en dat als zoodanig navolging verdient ! ,Het Mijnwezen'