r FILMKUNST k n&ar een Regisseur J. JORDAAN ilverdëeling, met scherp begrensde karakters" - een suave-dialoog, waarvan alles afhangt.. .. »eatèr ! Wil men tegenover een dergelijken vorm van dmkunst niet geheel afwijzend staan, dan dient »en haar met het theater-oog te meten, naar leater-normen te beoordeelen er is geen andere ogelijkheid. As you desire me" behoort tot het >nre films, dat van de eigenlijke middelen der [m vrijwillig en bewust afstand doet en men trzelt hierover den staf te breken. Men aarzelt ing Sing j de overweging, dat het onbekende terrein der .m aldus van twee verschillende uitgangspunten srkend wordt'en de waarschijnlijkheid niet gering , dat deze beide standpunten elkaar tenslotte oeten vinden en aanvullen tot het volmaakte jieel. Want al grijpt een film als Sing-Sing" leindig meer aan door haar primitieve kracht al lijkt zij oneindig belangrijker door de nieuwsid en de oorspronkelijkheid harer middelen.... en voelt bij nadere beschouwing, dat hier nog H factor ontbreekt: de bezonnenheid, de bewuste trmonische ordening. Hiernaar zoekt een film 6 As ybu desire me", uitgaande van den verouwden bodem der nabije theaterkunst. Het geval des te evidenter, waar het hier de adaptatie" l,n een tooneelstuk betreft en zelfs wanneer s berichten juist zijn een vrij nauwkeurige eergaye van Pirandello's werk. Men aanschouwt in ook zonder al te groote verwondering, hoe het »rdijn als het ware voor ieder tooneel rijst en daalt. jsitekaartjes binnengebracht worden en men ellar met het bekende onnavolgbare coulissen?baar tot zitten noodt.... kortom het theater, jrfijnd en versoberd tot de intimiteit van de film. rij weten reeds uit vele voorgaande experimenten. je de film dit soort tooneelleven onder de loupe »emt, het opnieuw openbaart met zijn kwaliteiten L nadeelen. Wij weten precies te zeggen, waar ;t over de schreef gaat door uitbundigheid of pathetiek waar het een gebaar of een intonatie verdiept en subtiliseert. Er zou dan ook weinig aanleiding bestaan op nieuw de bekende voor- en tegen's af te wegen, wanneer niet twee personages hier de bijzondere aandacht vroegen: Greta Garbo en Eric von Stroheim. Beter ware hier misschien gezegd: Von Stroheim en Garbo. Want het is wel een uiterst zeldzame gebeurtenis de belangwekkende figuur van dezen fallen angel" terug te zien. Opmerkelijk is overigens het gelijke lot, dat zoowel Stroheim als Garbo beschoren is: de sterke persoonlijkheid, die haar meester zoekt. Met G. W. Pabst over Garbo sprekende, die hij van zeer nabij kent, zeide mij deze regisseur: Sie ist eine Figur, wie es nur einmal in hundert Jahre gibt: eine auszerordentliche Persönlichkeit eine schwache Schauspielerin !" Inderdaad dit is de Garbo-tragedie in een aphorisme saamgevat. Want alle pogingen ik zei dit reeds vroeger om haar een rol" te doen spelen, zullen altijd weer afstuiten op deze twee eigenschappen: haar formidabele persoonlijkheid en haar geringe transformatiekunst. Wat van Garbo in de rollen, die men haar tot nu toe gaf dóór-komt" is de som dezer positieve en negatieve kwaliteit wij zullen ons met deze calculatie tevreden moeten stellen, tot de regisseur komt, die (als Pabst destijds) haar persoonlijkheid doorgrondt en tot volle ontplooiing weet te brengen. ' Hetzelfde geldt tot op zekere hoogte van von Stroheim. Ook hier een markant karakter, een boeiende, fascineerende persoonlijkheid, wiens loutere aanwezigheid de belangstelling vasthoudt. Ook hier de merkwaardige eenzijdigheid, die alle transformatie uitsluit die alleen zijn" kan .... niet, spelen". De eenige regisseur, die hiervan doordrongen was en er partij van wist te trekken was Von Stroheim zelf. En sinds deze grillige, onberekenbare kunstenaar in ongenade is gevallen bij de producenten, zoekt ook hij naar den meester. die hem doorgrondt en weet te gebruiken. Fitzmaurice, een beproefde en bekwame kracht. lijkt nochthans niet de man om deze groote opgave te vervullen. Hij plaatst en Garbo en Von Stroheim in de karakters, die men zoo bij benadering in hen vermoedt. En geremd door de willekeurige begrenzing van een theaterrol geven zij het com promis tusschen persoonlijkheid en spel slechts daar plaats latende voor een ongelimiteerde waar deering, waar de persoonlijkheid domineert. Bij Stroheim is zulk een moment zijn entree : Wanneer de dronken gasten in zijn huis verzameld zijn en zijn vriendin hem met een achteloos gebaar introduceert. Dan doet de lugubere kracht dezer persoonlijkheid zich een oogenblik lang volledig gelden zij imponeert door haar aanwezigheid alleen. De verdere ontwikkeling dezer rol loopt slechts op verzwakking uit men voelt, zij komt in de figuur van Carl Salter slechts gedeeltelijk tot uiting. '&>"?*> h- ?"?"? ."? i.' " "" -'"'-- ' Alles saamgenomen echter volgt men deze met zorg en liefde gemaakte film vol belangstelling en binnen het kader, dat zij zich zelf stelde met waardeering alleen reeds wijl het zulk een curieuse zeldzaamheid is de figuren van Garbo en Stroheim naast elkaar te zien. En de dramaturg. die eenmaal zes personages naar een auteur deed zoeken, zal weinig vermoed hebben, dat in een zijner werken twee zulke interessante personages naar een regisseur zouden zoeken .... of wie weet : toch ook naar een auteur \uitgaven Kijkjes in de Kinderziel; Kijkjes in het Zieleleven der Rijpere Jeugd, door Drs. P. Dijkema. Uitg. J. Ploegsma, Zeist. Wat de schrijver ons hier voorzet is wel heel poover. Gelukkig behoeft hij zich dit maar gedeelte lijk aan te trekken, daar deze lezingen voor het meerendeel ontleend zijn aan diverse schrijvers van paedagogische werken. Het zijn zeer eenzijdig georiënteerde beschrij vingen, met die kenmerkende bloedeloosheid van vele paedagogische verhandelingen. De Directeur van Sing Sing (Arthur Byron) Bahd'u'lldh en het nieuwe tijdperk. J. E. Esselmont. Uitg. Nijyh & Dilmar. li'dam. Baha'u'llah, een Pers, meldt zich hier als profeet van geen mindere kwaliteit dun een Zoroaster, Christus of Mohammed. Zijn leer is dan ook een wonderlijk allegaartje van Christelijke, Mohammedaansche en modern wetenschappelijke ideeën en opvattingen en zegt ons dientengevolge niets nieuws. Frappeerend is het feit, dat deze profeet zijn zaken" overdoet aan zijn zoon en deze op zijn beurt aan zijn kleinzoon. ''??'? 16940 meter boven de aarde, door Prof. A. Picard. Vert. door Chr. A. C. Nell Uity. S'heltens & Giltai/, A'dam. Nogmaals, want de kranten waren destijds niet karig met hun berichtgevingen, krijgen we een uitvoerig relaas van de voorbereidingen en het verloop der 2 stratosfeervluchten. Misschien zal ik eens, uit gêne, het boek voor mijn kleinzoon gaan verstoppen, doch thans heb ik nog respect voor dergelijke stratosfeertochten en geeft het herlezen een plezierige spanning alsof ik er als 20ste-eeuwer deel aan had gehad. B. Greta Garbo en Erich von Stroheim in "As you desire me"