N o 2938 DéGroene Amsterdammer van 23 September 1933 15 Japansche theaterbiljetten A r n o l d d e n 'A r e n d Japansche theaterbiljetten. \aur aanleiding van de tentoonstel ling in Kunsthandel Aalderink te Amsterdam Ongeveer 60 jaar geleden was ik even over onze Oostelijke grenzen in een stadje in Westfalen. Een man en een vrouw verkochten liedjes van de een of andere moordgeschiedenis; ik herinner me nog, dat ze onder andere zongen: Sie ging ja drei Mal taglich nach der Kirche Teils aus Andacht, teils aus Zeitvertreib. Om de mensclien te animeeren, hun liedje te koopen, had den ze een lang werpig vierkant stuk zeildoek bij zich; het hing als een vaandel aan een stok. Op het doek waren'. in vier kante hokjes tooneelen geschilderd, die in het lied beschreven werden. De weduwe, die naar de kerk ging en die je later zag met afgesneden hals en tot slot de moor denaar aan den galg en daartusschendoor nog andere huiselijke tafereelen. Onze Oos telijke buren noem den dit: Ein Unglück auf Wachstuch ! Dergelijke platen kon men zien in de film , ,Dreigroschen Oper", waarin Ernst Busch optrad als de liedjeszanger, die op die platen de voor stellingen van zijn coupletten aanwees. Plus ca change, plus ca reste la même chose. Immers tusschen deze wijze van de menschen te animeeren en liedjes te koopen en de manier, waarop ze uitgenoodigd worden een bioscoop te bezoeken, is het verschil heel klein. Destijds kon men nog niet die enorme platen drukken met af beeldingen van ondergaande schepen en destijds stond de fotografie nog in haar kinderschoenen en konden die mooie scènes uit een film nog niet in de vestibule tentoongesteld worden. In Japan maakt men gebruik van soortgelijke biljetten voor de the aters. In Tokio en Yokohama zijn straten, waarin bijna huis aan huis theaters zijn. De voorgevel van zoo'n schouwburg is circa twee ver diepingen hoog. Ter hoogte van de eerste verdieping zijn geschilderde platen in ruwe houten lijsten aange bracht. Het materiaal, waarop ge schilderd werd, is papier, ijzersterk Japansch vloeipapier. Zoogenaamd ,,woven paper". Het mag niet veel kosten, schouwburgdirecteuren zijn niet royaal, dat is altijd en over de het stuk met meerdere mannelijke en vrouwelijke acteurs. Dit laatste is slechts schijn, want de vrouwenrollen worden door mannen vervuld, die zoowel op het tooneel, als in 't wer kelijke leven met een falsetstem spreken. Ken enkele maal bestaat de troep uitsluitend uit vrouwen, die dan de mannenrollen, als man gekleed, vervullen en met een vrij zware bassteni spreken. Ik was eens achter het tooneel in zoo een ,,vrouwentheater". Een van de actrices, die voor man speelde liep rond met een soort zwem broekje, verder was /.e absoluut ongeheele wereld zoo geweest. Men heeft dan ook oude koopmansboeken ge nomen, de bladen netjes vlak ge streken en eenige malen op elkaar geplakt. Eerst een blaadje met de papiernerf horizontaal en daarop een ander blaadje met de nerf verticaal op de wijze van triplexhout. De platen zelf stellen een geliefd acteur voor in het costuum van de rol, die hij vervult. Of de voorstelling van een scène uit kleed en toen ik haar mijn compliment maakte over haar spel antwoordde ze verheugd (met een mannenstem), dat haar dit genoegen deed. Het theater is tegelijkertijd restau rant; men kan zich thee laten brengen of maaltijden. Zoo een maaltijd wordt opgediend, goed warm, in verlakte kastjes met laadjes, waarin de ver schillende spijzen en een miniatuurflaconnetje met soya, terwijl men bij wijze van vork en lepel twee houten stokjes krijgt, die met het dikste einde nog aan elkaar vastzitten ten bewijze, dat ze door niemand voordien ge bruikt werden. Om nu op de buitenhangun.de reclameplaten terug te komen, deze zijn meestal een verdieping hoog, dat is zoowat 2 nieter en circa ] j meter breed. Men treft evenwel ook reclameplaten aan die ca. Ij hoog en 2 meter breed zijn. Hier in Holland staat op een theaterbiljet: De Koning: Louis Haalboru. De Koningin: Mevr. van Kysden-Vink enz. In Japan doen ze het anders: Op de afbeelding is, laten we zeggen op den mantel van den Koning, een rond of vierkant stukje dun papier geplakt, waai'op de ,.han", dat is het wapen van den acteur. Op een andere plaats van dm mantel een e ven groot stukje papier, waarop een. Japansch lettertecken.zijii naam aan gevende. Dat hij voor Koning speelt,, dat kan je wel zien. l) i k w ij l s w o r de n die twee papiertjes gecombineerd en staat in zwart schrift door het wapen heen de naam. Evenals in ons werelddeel bij de bioscopen. worden de groote reclameplaten, nadat ze dienst gedaan heb ben, weggegooid. Wie bezit thans b.v. nog groote re clameplaten (geen fotc's) van de eerste films van ChapHn? Theater biljetten uit Japan zijn dus geen han delsartikel en ze komen niet veel voor, voornamelijk niet de oudere van stukken, die bijna-00 jaar geleden daar gespeeld werden. Een Haagsch verzamelaar heeft een collectie uit Japan meegebracht, welke nu in den kunsthandel Aalde rink te zien is.