Historisch Archief 1877-1940
No. 2938
De Groene Amsterdammer vah 23 September 1933
17
l»
is
t'
moeder in den schouwburg
behoeft men slechts op een knop te
drukken en de conciërge opent de
deur automatisch van zijn bed af.
Zoo eenvoudig is het in Spanje niet.
Hier zijn de nachtwakers, de Sereno".
Gewapend met zaklantaarn, stevigen
stalen stok en pistool, heeft hij ge
middeld twintig a dertig huizen onder
zijn bewaking, 's Winters is hij van tien
uur en 's zomers van elf uur tot zes
uur 's morgens in functie. Meestal
opent hij juist een andere deur,
wanneer men naar huis komt. Men
moet hem dus roepen, terwijl men
flink in de handen klapt en Manoio,
Manoio !" roept. Alle serenos in
Spanje heeten Manoio', zooals in andere
landen de dienstmeisjes Anna of
Marie genoemd worden. Het openen
van de huisdeuren geschiedt echter
niet gratis. Niettegenstaande de waker
door den huiseigenaar betaald wordt,
geeft een ongeschreven wet hem het
recht .op een gift van 10 centimes
waarom hij bij het vergeten heel kalm
vraagt. Buitengewoon onaangenaam
is het, wanneer men 's nachts uit een
huis wil. Dan moet men den sireno
met stemverheffing uit het raam
roepen en ook voor het naar buiten
laten de 10 centimes betalen.
Verwikkelingen, die men met het
betalen van een grootere of kleinere
som kan voorkomen, zijn niet zoo erg.
Veel moeilijker is het echter, als men
voor een vraag wordt gesteld, waarbij
takt te pas komt. Al heel spoedig
ontdekt men, dat takt en beleefdheid
in Holland b.v. niet eveneens voor
takt en be'eefdheid in Spanje gelden.
In Spanje is het beleefd een sigaret
aan te bieden. Onbeleefd is het, haar
aan te nemen.
Schrijver probeerde eens in Madrid
deze onjuiste beleefdheid goed te
maken. In het Madrileener Casino
der officieren vroeg een schaakpartner,
een artillerie-officier, die een koffie
voor zichzelf bestelde, of hij ook
koffie wilde. Den toeschouwers, Span
jaarden, werd het eveneens gevraagd,
en natuurlijk weigerden ze. Schrijver
wou zijn partner de beleefdheid aan
zijn zak laten voelen en nam het aan.
Waarop zich verbaasde gezichten
toonden. Om geen te slechte indruk na
te laten, vereffende schrijver ten
slotte zelf zijn koffie, maakte echter
een opmerking over het verschil
tusschen verkeerde en echte beleefd
heid. Men gaf hem gelijk, om hem
echter den volgenden dag weer het
fictieve aanbod te doen en te ver
wachten, dat hij zou afslaan. De edele
schenker was dezelfde heer als den
vorigen dag.
Zoo zou men door kunnen gaan met
kleine trekjes uit het Spaansche
leven te vertellen. 'Niettegenstaande
de moeilijkheden, die men er tegen
zal komen, zal men, bij grondige ken
nismaking, van het land gaan houden
en het vaker bezoeken. Want Spanje
is niet alleen een land met kunst
schatten en een glorieus verleden,
zooals b.v. Egypte of Griekenland;
maar er leeft een krachtig volk, vol
activiteit. Het heeft zijn oude dingen
zorgvuldig bewaard, maar schrikt niet
terug om moderne verbeteringen op
'
allerlei gebied aan te brengen. En
dit alles moet de toerist zelf trachten
te ontdekken. Dan pas zal hij Spanje
leeren liefhebben.
Xieuwe uitgaven
Philoctetes. Tragedie van
So' phocles. Vertaald door L.
de Jong, ingeleid door Dr.
J. C. Bruyn. Wereldbiblio
theek 1933.
Van het schoone origineel is in deze
vertaling bitter weinig overgebleven.
Aangenomen dat L. de Jong lang ge
noeg met de tragici heeft omgegaan
om hun kunst te kunnen waardeeren,
aangenomen dat deze van wind en zee
doortrokken Philoctetes-verzen hem
in hun lichtste nuances vertrouwd zijn
geworden, dan is toch zijn Hollandsen
volstrekt onvoldoende om een equiva
lent te vormen voor de brillante dictie
waarover Sophocles beschikte. En voor
een vertaling, in verzen ontbreekt hem
het allereerste vereischte: een groot en
rijp dichterschap. Laten wij ons niet
wijsmaken dat zelfs intieme kennis
van Grieksch en beheersching van een
moedertaal voldoende geloofsbrieven
zouden zijn om als vertaler op te
treden van Grieksche dichters. Dat
waren kunstenaars, die niet minder
dan hun moderne collega's met de
magische kracht van woord en vers
wisten te werken; wie van hun poëzie
vertalingen wil maken die meer be
oogen te zijn dan enkel hulpmiddel
bij de interpretatie, zal in dichterlijk
vermogen voor hen niet mogen onder
doen. Het vers, dat de Jong schrijft is
duf en oudbakken, het klinkt niet en
maakt zich nergens los van het stam
pende metrum. Hij heeft het noodig
gevonden, het rijm toe te passen
een instrument waarmee men iroet
kunnen omgaan. De rijmen van de
Jong zijn morsdood en bizonder irri
tant. ,,De lyrische koorpartijen" zegt
de inleider, heeft de vertaler in
vrijgebouwde rijmende verzen vertolkt."
Zie hier een voorbeeld (en nog het
beste, dat te vinden is) van die
,^rijgebouwde verzen":
Ixion dorst het wagen
Om H e ra te belagen
En werd terstond gevat.
Ten Tartarus gezonden,
Werd hij daar vastgebonden
Aan 't wild-opvlammend rad,
Dat gierend in de rondte draait
Ixion met zich mede zwaait:
Een helsche straf, een helsche strijd !
Van eeuwigheid tot eeuwigheid".. .
Wat heeft dit couplet gemeen met
de dictie, de klank, het rythme en de
sfeer van een Sophocleskoor ?
Meri'heeft vergeten Boutens' klas
siekenvertalingen te bekronen. Laat
ons niet vergeten ze te lezen, met of
zonder de teksten. Een wonder van
herscheppingskunst als de
Smeekelingen" kan ons leeren, hoe vertaald
kan worden en hoe groot het dich
terschap is, dat ervoor veroischt wordt.
Merkwaardige houdingen bij het stierengevecht
Carltonnade
Het Carltonseizoen vangt op 23 Sep
tember aan, dien dag en den volgenden
worden er de eerste modeshows gehouden,
beweegt tout-Amsterdam zich weer in
de Carltonzalen, is het weer feest in
het Carlton, modefeest, bijgewoond door
Atte ntie . . . Parijsch modefeest in
hèr
een blijgestemd publiek. Stemmen klin
ken op, en zwijgen weer, want violen
vangen aan te zingen Zigeuner, du
hast mein Herz gestohlen rnit deiner
Geige".... Cornelius Codolban en zijn
tsiganen strijken er op los. Een czardas,
want een Carltonzaal is geen pnszta,
wij zijn ver van Hongarije.... en er
toch zoo dicht bij als het orkest van.
Codolban of dat van Bela Kiss, beiden
door het Carlton geëngageerd, speelt.
Jillette en Oliver betreden den dans
vloer en zweven er overheen alsof zij
vleugels hadden, en contact met den
bodem nauwelijks noodig hebben; een
ander orkest is op het podium verschenen,
Theo Uden Masman dirigeert zijn
Ramblers, die de nieuwste liedjes spelen.
Weldra danst het publiek zelf, het
applaudisseert spontaan, en de
Kamblers geven gevolg aan dit verzoek om
toegiften, de populairste
wijsjes-vanden-dag weerklinken. . . . ,,Stormy
Weather", ,,Sunny Side up", ,,The Fashion
Parade".
Wie niet danst, luistert, en wie niet
luistert, danst, maar spijs en drank
wordt intusschen ook eer bewezen, en
aan iedere tafel hoort men de menu
prijzen in alle toonaarden: de nieuwe
koks, die de opdrachten hebben de
Carltonkeuken tot de. beste van Europa
te maken, zijn kieskeuriger dan de
verwendste gourmand, en ieder gerecht
Ts een klein meesterwei k !
* *
De volledige modeshow wordt zoowel
Zaterdag 23 September bij het
dinerdansant (/ > per couvert, aanvang
8 uur), als Zondag 24 September bij de
afternoon-tea (/ 2 p. p. aanvang 4 uur)
gegeven ; reserveert uw plaatsen schrifte
lijk of telefonisch tel. int. 34000; 1 6 lijnen)
t
i'.