De Groene Amsterdammer van 30 September 1933 No. 2939 i Het proces te Leipzig Mr. Fran$ois Pauwels Eenlge algemeene opmerkingen Het zal den lezer voldoende bekend zijn dat ik, tot ontstemming van hartstochtelijke pro- en contra-menscheii, bij de beoordeeling van het geval van der Lubbe een zoo objectief mogelijke houding heb aangenomen. Meer dan ooit is thans reserve geboden, nu het proces te Leipzig aangevangen en het einde nog ver is. .... Toch komt het mij voor, dat gfoote verrassingen uitgesloten zijn en reeds nu, in den nevel der mo gelijkheden, nkele vaste lijnen waarneembaar Wprden. ' '.; . Zoo is het niet denkbaar, dat .v. d. Lubbe'?- men kan hem nauwelijks meer als hoofdpersoon in hot .. drama beschouwen zich te eeniger Cijd zal ont poppen tot den zelfbewusten, politieken agitator, dien zijn vrienden, de raden-communisten, in hem sagen. Het slordige pamflet, dat deze onder den weidBchen naam van Boodboek, ter verheerlijking van htin makker in het licht gaven, valt naast het rijkgedocum'enteerde Bruinboék in het niet en ver sterkt ons veeleer in de overtuiging, dat v. d. Lubbe in het proces, steeds meer de quantiténégligeable zal worden; Maar tegelijk stijgt onze deernis met hem. Had hij zich geuit in de brallende leuzen van den proletarischen yolksmenner, waartoe hij voor het oor der gansche wereld de gelegenheid had, wij zouden verveeld, misschien geërgerd, de schouders hebben opgehaald. Nu zien wij slechts een geketend en ongelukkig mensch, een wil- en sprakeloozen stakkerd, die in geen enkel opzicht opgewassen is tegen de schran dere koppen achter de groene tafel. In plaats van woorden, hoe simpel ook, om zijn daad te verklaren, vindt hij slechts een ontwij ken den glimlach, .die, ondanks de expertise van de des kundigen, rechtmatigen twijfel aan zijn toereken baarheid wekt. En dezen achterlijken jongen, geknakt naar ziel en lichaam, weigert men de verdediging van een ?*#r.3genoot, die hem dagelijks kan spreken, opbeu ren, leiden !.. .. Zeker, formeel is aan de wet voldaan, van der Lubbe heeft immers zelf verklaard dat hij geen enkele verdediging wenscht! Maar de eerlijke en onpartijdige rechter, de rech ter, die niets te vreezen heeft en den verdachte waarlijk het volle pond wil geven, is zedelijk ver plicht dezen onmondige" de verdediging te ver schaffen, die hij, al of niet met zijn instemming, krachtens zijn nationaliteit en persoonlijke on macht, noodig heeft. * * * Hiermede Wordt niets ten nadeele bedoeld van zijn toegevoegden verdediger Dr. Seuffert. Diens goede trouw acht ik boven lederen twijfel verheven. Aan den eisch echter, dien ik mijnerzijds als voor waarde voor mijne verdediging stelde, n.l. het recht om getuigen a décharge témogen dagvaarden, zonder aanzien des persoons, kan hij in het land, waar zooveel zelfmoorden" plaats vinden en zoovelen op de vlucht" neergeschoten worden, niet zonder groot gevaar voor leven en positie, voldoen. En alleen de onbeperkte bevoegdheid om van dit rechi ten volle gebruik te mogen maken, kan aan het proces te Leipzig een wezenlijke beteekenis geven. Immers, de beschuldigende partij, de procureurgeneraal, heeft in dit opzicht een overwegende machtspositie. Niet minder dan 120 getuigen brengt zijn sterke arm voor het getuigen-hekje. Dit groote aantal is den ervaren strafpleiter mees tentijds een aanwijzing voor de zwakte van het O.M. Wanneer de verdediging echter niet vrij is om hiertegen een sterk ontlastingsmateriaal op te bou wen, slaat de weegschaal van het recht in het voor deel van den aanklager over. Niet in den persoon van v. d. Lubbe en zijn mo tieven tot de daad, moet zijn heil gezocht worden. Slechts zijn uitlokkers of medeplichtigen, bepalen zijn strafwaardigheid. f Reeds nu, in het voorportaal der procedure, raakt dit punt beangstigend op den achtergrond. Wie gelooft nog ernstig, dat v.d. Lubbe den brand alleen heeft gesticht, ponder afspraak met of hulp van derden? *-, Zelfs jhr. mr. v. d. J)oes komt in zijn lezenswaar dige, maar het Bruinljoek allerminst vriendschap pelijk gezinde, Telegr*$»f-artikelen tot de conclusie dat bij de NaziJeideïs vóórwetenschap heeft be staan en bovendien%tl$,t het zeer waarschijnlijk is, dat Göring het spoedige blusschen van den brand heeft tegengewerkt. Feitelijk wordt de stelling van het meerdaderschap ook door het :O.M. gesteund, ten bewijze waarvan het eenige fepmmunistische kopstukken, naast v. d. Lubbe, in de beklaagdenbank doet plaatsnemen, tenzij deze invitatie uitsluitend ter opluistering is geschied. De kardinale vraag, in het proces is juist of dit meerdaderschap aanwezig is aan communistische of nationaal-socialistische zijde. Als het parket vier communisten naast v. d. Lubbe stelt, moet de verdediging een minstens even groot ruikertje in het nazi-veld mogen plukken ! óf hij daarbij het veel-gesmade Bruinboék" als Handleiding" aanwendt, dient onverschillig te blijven. ~*-\ Zoolang dit niet het geval is, vervalt het recht, den arbeid van de internationale enquête-commissie als een onbelangrijke-oomedie voor te stellen. Eén negatieve qualUeit hebben Londen zoowel als Leipzig gemeen: in beide comedies" ontbreken de belangrijkste acteurs /Frappant is het, hoe de unifor me berichtgeving der: Duitsche dagbladen ook een zegening der dictatuur ! juichkreten aan heft, wanneer ze meent het Bruinboék op een on waarheid te hebben betrapt. Begin Juni zou v. d. Lubbe een nacht te Sörnewitz bij den nat. socia list Sommer hebben doorgebracht. Als Sommer dit ontkent, drukt de Deutsche Zeitung" te Berlijn een vetten kop: Das widerlegte Braunbuch !" Zooiets is volmaakt belachelijk l In de bijna twintig jaren, dat ik strafzaken pleit heb ik zelden een zoo verpletterend requisitoir gelezen als dat widerlegte Braunbuch". Wanneer slechts eeil tiende van het daarin op gesomde bewijs-materiaal op waarheid berust, blijft door de eeuwen heen een aanklacht bestaan, die noch door de hoffelijke presidiale leiding tijdens het proces, noch door het opzichtig aangedragen vertoon van openbaarheid en ambtelijke onpartij digheid, is weg te werken. Ons, Hollanders, laat het koud of aan dit boek communisten, joden of marxisten, hebben meegewerkt. Wij vragen slechts: wat is er van waar!' en niemand zal zich kunnen onttrekken aan de conclusie: zoo niet alles, dan toch heel veel l Dat dit te Leipzig eveneens wordt beseft, blijkt wel uit de steeds weer opduikende pogingen om het Bruinboék direct of indirect te weerleggen; tot nu toe echter met weinig succes. De wereld dient te weten wie met het werk tuig" v. d. Lubbe hun gemakkelijk, maar misdadig spel hebben bedreven. Zoolang de rechters te Leipzig hierin niet slagen, blijft het Bruinboék bestaan in al z'n verschrikke lijke en onbarmhartige bewijsvoering. Van der Lubbe zelf blijft zwijgen. Hij geeft ons niet de geringste aanwijzing. Toch is deze houding de beste zijde van zijn verwarde, chaotische persoonlijk heid. Er spreekt eerlijkheid uit, koppige solidariteit met zijn.... geestverwanten. V. d. Lubbe is niet het type van den be taalden brandstichter, die openlijk met zijn uitlokkers onderhandelt en er gewin bij heeft. J Zijn armoede is hiervoor waarborg. Hij is veeleer de ijdele, politieke beethoofd, zelf niet wetend wat hij wil, verstrikt in onbegrepen leuzen en dogma's, maatschappij -verbeteraar, ide alist. Met hem mee-pratend, hem gelijk gevend, z'n ijdelheid streelend, kan men hem in iedere gewenschte richting drijven. Als men hem mededeelt, dat de rijksdag moet branden, om de gevaarlijk in stemmenaantal stijgende communistische partij te kunnen neerknuppelen, zal hij het aanbod mefc een vuistslag beantwoorden. Stelt men hem echter voor oogen, dat hij geroepen is om het vooze parlementarisme, de vergaderplaats der het proletariaat bedriegende partij-bonzen, in het hart te treffen, dan is hij gewonnen. In dit doel vinden zich zoowel de proletarische als de fascistische dictatuur en de fascist leende van. den proletariër om het slachtoffer happig te maken. Alleen uit deze hypothese laat zich de houding van van der Lubbe verklaren. Ik weiger te gelooven. dat men hieromtrent te Leipzig klaarheid zal brengen. Van der Lubbe zal ondanks het feit, dat zijn mis drijf vóór de invoering van de doodstraf is gepleegd zijn jongen kop in den strop moeten steken, waar mede aan mogelijke ophelderingen zijnerzijds voor . goed een einde is gemaakt. ? Zijn werkelijk vonnis zal worden geveld door een ander Duitschland dan dat der hakenkruizers, joden-slachters en veemmoordenaars. Dat andere Duitschland zal de fakkels in de boe kenstapels wellicht misdadiger oordeelen, dan die welke in den Rijksdag hebben gevlamd, en waar van n door den onrijpen jongensknuist van van der Lubbe werd gehanteerd. Amsterdam, September 1933. Kwatrijnen De Kleine Dinges Gezegend zij de kleine dag-muziek, elk steentje van het eind'loos mozaïek ! O groote monden die van goden daast, wat maakt gij mij met uw oraties ziek ! Het leven is: de kleine daagsche dingen, een groet, een afscheid, rust of mededingen, de plaats waarop ge 't 'zoutvat op de tafel zet, Uw kind, dat bij een ijs-kar staat te zingen. Zij zijn, o groote geest, de blaadjes van de boomen, de steenen van het huis, de beelden van uw droomen. Zing rustig van den Droom en van de Eiken-pracht: Nooit is de majesteit van 't kleine te ontkomen. In 't kleine is de rust, in 'l even Gode's wezen, in 't heden en het hier is d'Eeuwigheid te lezen. Millioenen-voud herhaald kan zij niet grooter zijn dan, even, uit een blik of uit een kus verrezen. Millioenen-voud herhaald, o kosmisch zwaar gewichten, wordt Het geschiedenis, met allerlei gezichten: oertijd, diluvium, en ver de toekomst in. Maar dieper dan in 't Nu kunt gij uw blik niet richten f Ik denk aan Babyion, aan Mozes, Ramses, Toeth en aan een verzonken Rijk: Gode's geduchte stoeten, op n maal af-gedacht. Dal is Zijn EeuwigheidHet Heden is het veld waarop wij Hem gemoeten t O schrijver dezes, die van God en Schepping praat en gemelijk door 't Nu en langs de Liefde gaat, gij graaft een ledig uit, een vat van Danaïden. Verlossing roept u Hier. En rust is in de Daad ! JOH. C. P. ALBERTS Witte Curafao Sec Cherry Brandy Menthe Gladdie Curafao Brandy ? Koopt Nederlandsch fabrikaat! ?