De Groene Amsterdammer van 14 October 1933 N o. 294* Balspel der verantwoordelijkheid Mr. M* Kann H De Ontwapeningsconferentie De ontwapeningsconferentie komt dus toch op 16 October bijeen. Het bureau der conferentie heeft dit nu besloten. Naar men zegt is dit vooral aan den aandrang te danken van Amerika, van Norman Davis, die hierin trouwens door den president van de ontwapeningsconferentie, Henderson, en niet minder door den Engelschen afgevaardigde, kapi tein Eden, ondersteund werd. Zij wisten het te winnen van het Italiaansche verlangen om de zaak maar uit te stellen. De Franschen hadden lang ge aarzeld voor ken gaat het immers om gewichtige levensvragen. Zouden zij zich binden aan een «oorfc eenheidsYoorsteJl ,yan. Engeland-Frankrjjk- , Italië, JaA .met den.. zegen der. Vereenigde Staten aan Duitschland zou worden voorgelegd als onderliandelingsbasis, en dat dus de mogelijkheid zou meebrengen om eventueel tot nog verdergaande concessies gedwongen te worden of zouden zij, in de hoop dat men wellicht later tot een algemeen a'ccoprd zou komen, in een uitstel toestemmen en daarmee Duitschland wér langer den tijd laten om oorlogsvoorbereidingen te treffen? Zij kozen het eerste. Wel gaat er hier en daar in de Fransche pers eenig geroezemoes op, omdat men^bang is, dat het defensieve minimum van het plan-MacDonald nog niet eens het laatste woord zal zijn, dat er over de toekomstige sterkte der Fransche effectieven zal worden gesproken, en dat men, om de Duitschers maar kalm te houden, tenslotte nog verder gaan zal maar d .T^l^^sciie Tegeering lijict sterËgenoeg in eigen land gefun deerd, om in de komende onderhandelingen aan de groene tafel plaats te kunnen nemen. De Nazicegeering heeft dan ook niet geprobeerd om op dit oogenblik al in den zakelijken samenhang van het Britsch-Fransch-Italiaansche eenheidsfront een bres te schieten. Wel heeft zij getracht de verdeeldheid, die er ondergrondsch zeker aanwezig is, op andere ?wijze uit te buiten. Zij heeft haar antwoord op het voorgelegde voorloopige accoord alleen aan Enge land en Italiëmeegedeeld, en dat mondeling. Het accoord behelsde (behalve eenige concessies aan Duitschland: een grooter miliiieleger, maar geen dienstplicht etc.) een internationale controle voor den voorloopigen tijd van vier jaar met behoud van de tegenwoordige effectieven, waarna inen dan met werkelijke ontwapening beginnen zou. Het antwoord van Duitschland eischte, in hoofdzaak zooals wij reeds uiteengezet hebben, eenige proto typen" van tanks en zwaar geschut, en voor alles een veel kortere proefperiode. Waarom echter een mondeling antwoord, en waarom alleen aan twee van de vier? Mondeling, omdat men zich later makkelijker zal kunnen terugtrekken achter de verschansing, dat deze eisch slechts een voorstel" was, waarover te praten viel, mondeling, verder, omdat een nota verbale (die hier slechts gericht was tot twee mogendheden, die door de Nazi-regeering graag wor den beschouwd als Duitschland, zelfs het tegenwoor dige Duitschland, bijzonder welgezind)zoo makkelijk een tikje anders doorverteld wordt. Dan is ditmaal dit trucje niet opgegaan, want als er n ding het gevolg van geweest is, dan was het een nog sterker samengaan van Engeland met Frankrijk, dan reeds voordien het geval was. Sir John Simon en kapitein Eden hebben aan Paul Boncour verklaard, ?dat het Duitsche antwoord zeer weinig bevredigend "was. Zoo is dus, vóórdat de officieele match begonis, het balspel der verantwoordelijkheid be gonnen met n doelpunt dat Hitler heeft ver loren. De conferentie komt bijeen met het planMacDonald als concrete agenda, gefundeerd op het accoord Engeland,, Frankrijk, Italië. En Amerika, kan men gerust zeggen. Maar wat nu? Zullen de anderen nu nog tot zooveel concessies bereid zijn en daarbij hun gesloten front behouden-?dat Duitschland accoord gaat en ook tot de nu te sluiten overeenkomst toe treedt ? Of zullen zij tot het inzicht moeten komen, dat met het Duitschland-van-Hitler geen overeen stemming te bereiken is? De toekomst kan men niet voorspellen. Maar onder de oogen zien, dat is een andere kwestie. Frankrijk zal nooit in de prototypen" der Duit sche zware bewapening toestemmen, omdat dit te gevaarlijke consequenties meebrengt. Het spreekt van zelf, dat de drie belangrijkste mogendheden, en vooral Frankrijk, de zaak wel degelijk onder de oogen zien en zich alle eventualiteiten realiseeren. Zoo kan men zich de vraag voorleggen of een accoord ook zonder Duitschland, een accoord dus, dat geen materieel effect zal hebben, waarde heeft. Ja, dat heeft het. Een van Duitschland's stellingen immers is, dat het zijn recht op her bewapening grondt op het feit, dat de vroegere geallieerden niet de etappen tot ontwapenineU onu.i,iiiamen, die het Verdrag van Versailles hun voorschreef. In hoeverro dit,een formeele verplich ting was, laten wij daar. Zeker is, dat, na een drieof-vier-mogendheden accoord, deze Duitsche exceptie" zijn kracht verliest. Maar wat zal er feitelijk gebeuren, wanneer dit accoord tot stand komt, maar zonder Duitschland ? Een begin van een ontwapeningstijdperk wordt daarmee dan niet ingeluid de kans op een wereldconflict wordt integendeel zeer groot. Men zegt intusschen, dat Frankrijk, dat daarin op Engeland's steun meent te kunnen rekenen (begrepen de Duitschers dat maar !) dan het conflict vóór wil wezen, het befaamde dossier-Daladier ter tafel zal brengen, Duitschland op gevaar at', dat dit Rijk den Volkenbond verlaat - zal aanklagen van inbreuk op het Verdrag van Versailles en het Pact van Locarno en de zaak zal brengen voor den Volkenbond, hetzij voor een bijzondere assemblee, zooals die, welke zich met het Chineesch-Japansche conflict bezighield, hetzij voor het Haagsche Hof. En dat Frankrijk dan, ter bescherming van zijn veiligheid zal overgaan tot een vreedzame" be zetting van Rijn-en-Roer, om zoodoende de ge vaarlijke oorlogsindustrie onder de palm van. zijn. hand te kunnen houden. Met het bedi-iji'slevon en. den dagelijkschen gang van zaken zou men zich niet ? willen bemoeien. Men neemt elfs aan, en stemmen uit het nationalistische Duitschland bevestigen dit, dat Hitler zich niet te weer zou stellen, maar zich in het binnenland zou concentreeren. .. . Dit behoort echter tot het rijk der voorspellingen.. Het kan ook slechter afloopen. Maar laten wij hopen, want de wonderen zijn de wereld nog niet. uit, dat de Duitsehers bijtijds tot het besef komen, dat op hen nog niet eens de verantwoordelijkheid voor een wereldcont'lict gelegd tnag worden en dat hun dus niets anders te doen staat dan tegen deanderen te zeggen Accoord !" Zooals het er nu uitziet, is dat niet waarschijn lijk. De Fianschen zuilen-alles doen. om de eischen zóó te redigeeren, dat het Hitleriaansche Duitsch land de slagtanden uitgetrokken worden. Dat S. A... en S.S. verdwijnen en dat Duitsuhland strikt wordt gebonden aan een klein militieleger. Zal Hitler daar ooit in kunnen toestemmen. . . . ? Stellig zullen de Westersehe mogendheden allesdoen om de verantwoordelijkheid voor een mis lukking der conferentie van v.ich af te wentelen. Hun concessies zullen dus vrij ver gaan. De match, in Gerieve, belooft interessant te worden. Nieuwe uitgaven Laat den weg vrij ?' Een ernstig woord tol het denkende deel der natie, door S. A. Reitsma. M oorman's Periodieke pers N .V.,. Den Haag. Tet (^''i:.: ~"1\- -Afrt' :*°.t bestrijding van het wetsontwerp tot wijziging van de Wet op de Openbare Vervoermiddelen had onder dezen titel een propagandageschrift uitgegeven naar aanlei ding van het wetsontwerp van Minister Reymer. De heer Reitsma geeft hier commentaar op en komt tot deze conclusie: al is het dan niet met voldaanheid, met dankbaarheid kan het weinige, dat het wetsontwerp biedt, aanvaard worden. Met groote beslistheid bestrijdt de heer Reitsma. de beschuldigingen tegen de spoorwegen in boven genoemd geschrift. Bij behoorlijke regeling zul::n naar zijn meening zoowel spoorweg als vracht autobedrijf wel varen. W.. Toerisme^ In 1934 zullen van 20-28 Januari te Innsbruck de wereldberoemde FIS-wedstrijden (Fédération Internationale Ski) gehouden worden. Internatio nale Wmtersportweak Innsbruck 1934. Verdere inlichtingen zijn te verkrijgen bij: sterreichischeBundesbahnen, Generalvertretung für die Niederlande, Stationsplein 22, Utrecht. HOOFDMtóAZYN DEN HAAG BELEN ZISCHE APYTEN TING