De Groene Amsterdammer van 14 October 1933 No. 2941 Duitsche boeken Het boek van Ernst Jünger Boekbespreking Nico Rost Ernst Jünger ,,der Arbeiter" (?Herrschaft und Gestalt"). Hanseatische Verlag sa nstalt. Hamburg. De nationaal-socialisten hebben niet alleen boeken verbrand, doch ook en kele geschreven. Zij bezitten zelfs een paar literaire figuren, die onze op merkzaamheid verdienen. Niet omdat wij hun ideeën zouden kunnen deelen, doch om te kunnen constateeren, dat schreeuwerige, goedbetaalde tweederangsfiguren als Hans Jobst, Brenner, Ewers en anderen desondanks als de nationaal-socialistische figuren par excellence naar voren worden ge schoven. De niet geheel onbelangrijke figuren, die de litteraire voorloopers der nationaal-socialistische beweging waren, spelen thans geen rol. Het hedendaagsche Duitsche nationaalsocialisme weet met zijn literaire pionieren dus niets te beginnen. Ze waren goed genoeg den ,.leiders" een weg te banen, maar nu deze aan de macht zijn en de baantjes verdeeld worden, heeft men hen niet meer noodig. Aan figuren als Kurl Hiëlscher (?das Reich"), Schauwecker en Ernst Jünger schenkt men geen aandacht meer en voor Ernst von Salomon was geen plaats in de nationalistische academie. Bij Jünger werden zelfs herhaaldelijk huiszoekingen gehouden en van Salomon ging het gerucht, dat ook hij reeds in een concentratiekamp zat. Jünger die onder hen misschien het meest onze aandacht verdient deed een paar jaar geleden voor het eerst van zich spreken door een oorlogsboek: ,,In Stahlgewittern". Ook hij was vroeger officier. ,,lk werd veertien maal gewond en kreeg be halve vele andere eerbewijzen de Pour Ie Mérite". Hij bracht uit den oorlog de overtuiging mee. dat het leven alleen door den strijd voor een idee beteekenis krijgt en dat er idealen bestaan, waar tegenover het leven van een enkeling, zelfs het voortbestaan van een volk, geen rol spelen. Ernst Jünger is geen gewone huis-, tuin- of keuken-nationalist, geen Gartenlaube"-patriot en zijn nationalisme is hierdoor des te gevaarlijker. Van de groote massa heeft hij een afkeer. Ze is voor hem alleen plebs. Men zou misschien kunnen zeggen, dat hij aan hanger van een aristocratisch-feodale wereldbeschouwing is een soort militair-geschoolde trotsche landjon ker de literatuur met een zeer scherpen blik, wiens denken steeds in den ban zijner kaste gevangen blijft. Men kan heden schreef hij eenige jaren geleden niet te samen met anderen voor? Duitschland strijdenjiamgn moet het alleen doen als iemafetrrdie niet zijn mes door de DE 25 MODELKAMFG/ VAN TEOO/ÏHtöKK ZUN /TEED/ïf EtZKHIItjEN struiken van het oerwoud zich een weg baant en die slechts hopen kan, dat hij ergens in de wildernis nog iemand anders ontmoet, die hetzelfde doet". De wereldoorlog is voor hem het einde van een burgerlijke periode en de zin van den oorlog ligt in den oorlog zelf besloten. Niet waarvoor wij strijden is belangrijk, maar dat ) wij strijden". In zijn boek Krieg und Krieger" bemerken we, dat hij een heroïsch realisme" verkondigt en een totale Mobilmachung", waarmee bedoeld is eine moralische und technische Gesamtausrüstung der Nation". De oor log is en blijft voor hem de maat van alle dingen. Duitschland beteekent voor hem dan ook geen Duitsche mu ziek, Duitsche literatuur of wijs begeerte doch: macht. Und es musz Krieg sein, damit Deutschland werde". Jünger schreef thans een werk der Arbeiter" (?Herrschaft und Gestalt"). Het is niet gemakkelijk 300 pagina's door te werken van een boek over de arbeider" waarin men hoofd zakelijk een bestrijding van het burgerdom vindt, terwijl eerst aan het eind van deze 300 pagina's in een noot verklaard wordt, hoe we liet woord arbeider" moeton opvatten. Welke rol de arbeiders in een komend tijdperk zulle nspelen, door welke krach ten en machten ze aan de spits zullen komen, vertelt de auteur ons niet. Het lukt Jünger. wanneer hij over een zoo reëel probleem schrijft, ons zóó door zijn gecompliceerde formules 011 verwarde conclusies in de war te brengen, dat we aan het eind van het boek soms meenen, dat we een werk over iets voor ons zeer buitenissigs over Mormonen of vuuraanbidders hebben gelezen. Er behoort natuurlijk in dezen tijd niet veel moed toe zóó tegen het burgerdom te schrijven als Jünger doet. Een jaar of tien geleden was dat moeilijker, maar toen waren lieden als Jünger. von Salomon (?die Geachteten") en Arnold Brenner (..O.S." in Rossbach") en anderen officieren in allerlei corpsen in Silezië, Balticum en de Rijnstreek om de burgerlijke orde te redden. Jünger hemelt de arbeiders hier op als Typus", en beschouwt hen nim mer als deel-uitmakend van een klasse doch steeds als enkeling. Klassen kent hij niet en Marx, Engels en Lasalle hebben voor hem niet ge leefd. Hij spreekt dan ook nimmer over socialisme doch steeds over Arbeiterdemokratie" maar het wordt den lezer niet heel duidelijk, wat hij hier mee bedoelt. Men concludeere nu niet. dat dit werk slecht geschreven is. Jünger is stellig iemand, die oneindig veel meer kan dan de talrijke skribenten, die momenteel in het Derde Rijk de lakens uitdeelen. Hij is echter nimmer diep doorgedrongen in de sociale en economische problemen van dezen tijd. Misschien wilde hij dit ook niet en heeft hij genoeg aan ..ein Höchstmasz an Aktion bei einem Mindestmasz an Warum und Wofür". Hij wilde vernietigen en is door dezen drang ??historisch gezien een pro duct van zijn generatie. Fa F. SI N EMU S Leidschestraat 20-22 AMSTERDAM C. UITGEBREIDE COLLECTIE ULSTERS. VANAF Fl. 57. 50 HEERENKLEEDING VOOR VADER EN ZOON TOT REDELUKE PRUZEN ADRIAAN SCHAKEL HEILIGEWEG - TELEFOON 37273 Toen Vader zoonlief had bewogen Ook naar SCHAKEL" toe te gaan Kwam zijn naam bij vaste klanten" Op den HEILIGEWEG" te staan. Spoor's Mosterd W. A. Spoor Jr, Culemborg. INTERNATIONAAL ANTIQUARIAAT (MENNO HERTZBERGER) Zoo juist verschenen en op aanvraag gratis verkrijgbaar: Cat 7O. Nederl. plaats beschrijving en locale geschiedenis. Cat. 71. Vaderlandsche Geschiedenis tot 1700. Cat. 72. Geneeskunde (XVe?XXe eeuw). Bodoni. Geïll. catalogus van Bodonidrukken. SINGEL 364 - AMSTf RDAM-C. gispen stalen meubelen TENTOONSTELLING BIJ K L E IJ KAM P DEN HAAG. 7TOT 28 OCTOBER