'- No. 2942 '"'??' ?>i;ct'""' i'" f f-'" j' ?? De Groene Amsterdammer van 21 October 1933 Uit de Natuur: 't v ; s*. Vischarend Dr. Jac. P. Thijsse Rechts de boom met het nest van den vischarend, links daarvan de boom met de schuilhut. Als de herfst verloopt en de rui voorbij is, raakt over de heele wereld het vogelheir in be weging. Al mogen in de Tropen veel vogels stationnair blijven, dan ziet men er toch de troepen uit Noordelijke landen aankomen, doortrekken en rondzwerven. In ons land valt de drukste tijd van de herfstbeweging omtrent 20 October en 't is heel goed mogelijk, dat ge morgenochtend tusschen achten en twaalven of nog weer later op den middag den doortocht kunt aanschouwen van honderden en nog eens honderden bonte kraaien, roeken en kauwtjes. Hedenmorgen, 14 October, trokken ettelijke benden van kneutjes zingend over mijn huis. Nu komen ook de roofvogels opdagen in grooter aantal dan wij ze in den zomer zien en daar zijn er bij, die we haast nooit anders dan 's winters te zieri krijgen. Het is geen zeldzaamheid, om op een wintermorgen in onze duinen een stuk of drie sperwers, een slechtvalk en snelleken, een tiental buizerden en een stuk of vijf ruigpootbuizerden te tellen. Maar wel blijkt het een zeldzaamheid, en daarom zijn wij er juist steeds op gespitst. om weer eens de zeearenden en vischarenden in het ^vizier te krijgen. Deze roofvogels treffen ons in het vrije het eerst door hun grootte en door de wijdheid van hun vlucht. Nu kan men zich in het veld omtrent de grootte van een dier soms deerlijk vergissen, maar omtrent den vischarend met een vlucht van meer dan anderhalven meter verkeert men toch niet lang in het onzekere, vooral wanneer wij weten, dat de onderzijde van lichaam en vleu gels grootendeels wit is. Ook de kop is wit, behou dens een paar breede zwarte streepen achter de oogen. En wanneer we soms het geluk hebben, om hem te zien neerstrijken op een boom, dan merken wij zijn lange witte dunne beenen, want in tegen stelling met de andere roofvogels mist hij de mooie broekveeren. Het onbevederde stuk van den loop en de teenen zijn blauw, wat hem echter toch nog niet stempelt tot den blauwvoet" der Vlamingen. Op onze groote meren en plassen, langs de ri vieren, aan de zeegaten kunnen wij dien visch arend verwachten; in sommige jaren, zooals in 1930, komen er zelfs vrij veel, tenminste voor zoo'n zeldzaam dier. * * * Dat ik, ondanks zijn zeldzaamheid, toch uw aandacht voor den vischarend durf te vragen, is te danken aan de omstandigheid, dat dezen winter in tal van bioscopen van ons land vertoond zal worden de beroemde film van Walter Hege: Pandion, de Vischarend,. wel een van de mooiste en belangrijkste vogelfilms ter wereld. Hege heeft daar met zijn leerlingen eenige jaren aan ge werkt met groote inspanning, groote toewijding, goed wetenschappelijk inzicht en groot materiaal. De vischarend heeft de gewoonte jaar in jaar uit hetzelfde nest te betrekken en daar steeds aan op te lappen en te verbeteren. Zoodoende wordt het een bouwsel van grooten omvang, eenige kubieke meters groot. Aangezien nu haast altijd en overal de roofvogels door den mensch belaagd worden, is het wel noodig dat de vischarend zijn zoo ge makkelijk zichtbaar nest op ongenaakbare plaatsen bouwt, eilanden, rotsen of zeer hooge hoornen. Hege had tot zijn beschikking een nest in Mecklenburg in een dertig meter hoogen. dennenboom. Heel geriefelijk stond daar een even hooge boom dichtbij, waarin hij nu zijn schuilhut kon bouwen. Het beklimmen van de hooge hoornen met hun dikke kale stammen, het omhoog brengen van het zware fotomateriaal geeft aan de film een aardige spanning van gevaar en de te overwinnen moeilijkheden. Bijkomstige filmpjes geven ook een goed denkbeeld van het milieu, cultuurland, afgewisseld met dennebosschen en als groot glaiispunt een prachtig meer en een moeraspartij, waarin een jonge eland huist. Op het meer zwemmen de wilde zwanen, futen, koeten en we zien er den visch arend zelf komen, jagend over het watervlak en grijpend naar zijn schubbigen prooi. * * * Maar het mooist blijft toch nog alles wat zich afspeelt hoog in dien den op het groote nest. Wij zien mannetje en wijfje aankomen met zware knuppels, die ze met beide pooten moeten vast houden en die ze dan inwerken in het bouwsel. Later heeft op het nest de paring plaats, een bijzonder prachtig tafereel en een kostelijk stukje biologie. Dan komen de weken van het broeden, met weinig afwisseling en eindelijk de drie jongen. Eerst zijn ze in dons gehuld, iets donkerder dan we bij roofvogels gewoon zijn. Weldra gaan de nieuwe veeren en pennen groeien en als de vogels haast volwassen zijn, dan prijken ze in een bijzonder mooi jeugdkleed, want iedere donkere veer van vleugel en mantel is omzoomd met wit en eindigt in een witte punt, eigenlijk niet wit, maar heel mooi lichtsterk lichtbruin. Niets ontgaat ons van wat er op 't nest gebeurt, want de fotografen huizen in hun schuilhut van vóór zonsopgang tot na zonsondergang. De man brengt voedsel, meest vrij groote visschen, die hij met beide pooten aandraagt, soms met eenige moeite aan het wijfje overreikt, dat dan met forsche happen de visch ontleedt en uitdeelt aan de jongen. Als een vischarend eens een te groote visch grijpt en daar zijn klauwen te diep in slaat dan gebeurd het wel, dat de visch den vogel onder water trekt en dan moet hij verdrinken. Dat gebeurt in vele boeken, vooral in Engelsche. Twintig jaar geleden nestelden er nog vi.scharenden in Schotland, maar thans niet n meer. Voor ons land is het niet bekend of zij er ooit genesteld hebben. In Duitschland bewesten de Elbe y.ijn twee nesten bekend, beoosten de Elbe zijn er meer en ze worden goed beschermd. Overigens nestelen vischarenden over de heele wereld, behalve in Zuid-Amerika. Ongetwijfeld zal de vertooning van deze bewonde renswaardige film er veel toe bijdragen, om ver betering te brengen in de miserabele houding van de menschheid jegens de roofvogels. Wij willen hen niet missen !. . PYRAMID ZAKDOEKEN FABRIKAAT TOOTAL KLEUR EN KWALITEIT GEGARANDEERD EFFEN WIT EN SMAAKVOLLE MODERNE DESSINS VOOR DAMES EN HEBREN HET CADEAU VOOR OUD EN JONG Ged. Handelsmerk op eiken zakdoek Tentoonstellingen Kunstzaal Dorus Hermsen, Den Haag. Nieuwe aanwinsten. Tot 23 October. Kunsthandel Huinck & Scherjon. Amsterdam. Aquarellen, Pastels en Teekeningen door Joseph ' Teixeira de Mattos en Beeldhouwwerken door Dr. J. Mendes da Costa. Tot 28 October. Kunstzaal W. Wagenaar, Nieuwe Gracht 25, Utrecht. Werken van II. A. Henriet. Tot 28 October. Kunsthandel Aalderink, Amsterdam. Schilde rijen, Droge naaldgravures en Houtsrieden door Cor de Wolff. Tot 28 October. Kon. Kunst/aal Kleykamp, Den Haag. Stalen meubelen en lampen, uitgevoerd door Gispen's fabriek voor Metaalbew. N. V. Tot 30 October. Kunsthandel Willem Brok. Melkpad 25, Hil versum. Nagelaten werk door Patrick Bakker. Tot 30 October. Kunstzaal Martinus Liernur, Zeestraat, Den Haag. Tentoonstelling van Houtsneden, Litho's eri Teekeningen door D. H. Volz. Tot 31 October. De Kunstkelder, Spui 13, Amsterdam. Beeld houwwerk en schilderijen door Jan Heijens. Tot l November. Kunstzaal Goudstikker. Tentoonstelling van moderne kunst. Tot 2 November. W*, Kunstzaal van Lier, Amsterdam. Schilderijen en aquarellen door Lilly Steiner. Tot 2 November. Kunstzaal 't Center. Torenstraat 140. Den Haag. Schilderijen en Kunstsneden door J. C. Schouten. Tot 3 November. Kunsthandel Van Meurs, Amsterdam. Oud-Japansche Houtsneden. Tot 4 November. Kunsthandel 't Olde-Huus, Amsterdam. Werken van Gust. van de Wall Perné. Tot O November. Amersfoortsche Kunstkring. Coriinckstraat 41. Schilderijen van Sara van Heukelom en D. Komter. Tot O November. Kunstzaal van Lier. Amsterdam. Beeldhouw werken door Tjipke Visser. Tot 9 November. Arti et Amicitjae. Amsterdam. Najaarstentoon stelling. Tot 13 November. * * ik Den 22sten October e. k. zal bij den boekhandel ..Bibliofiel" te Amsterdam eene tentoonstelling worden geopend van autogrammen, portretten en brieven van medewerkers, alsmede eene interes sante verzameling van kranten-knipsels van en betrekking hebbende op het weekblad Das Neite Tai/c-liui-h, Herausgeber Leopold Schwarzsehild. Het tentoongestelde omvat o. a. origineele corres-pondentie van G.B.Sha^, Albert K'iristein, Heinricli Manu, llja Ehrenburg, e. a. Koninkl. Bloemkweekerij Wilhelmina," Charles van Ginneken & Zoon, Zundert, N.B.. Het van ouds gunstig bekende adres voor Dennen, ter bebosscbing (uitsluitend inheemsch zaad) Exotische Dennen- en Sparrensoorten, Bosch- en Haagplantsoen, Boom en en Heesters. Catalogi op aanvraag gratis en franco Tel. interc. No. 1. Telegram-Adres : Wilhelmina, Zundert