Historisch Archief 1877-1940
No. 2945
De Groene Amsterdammer van 11 November '1933
De triomf van het wanbegrip Het Rijksdagbrandproces
Frans Coenen
*..
.'
?J.
>
Famke en bet nieuwe feminisme
Famke en haar Nieuw Feminisme" zijn alom in
den lande bekend en beteekenen bijna een nationaal
product, als de Goudsche kaas. Tocb waren haar
aanvangen gering en nederig: kroniekjes in een
locaal blad, of zoo iets dergelijks, een Huis
moeder", die, opgewekt, van haar familiaal gedoe
in vreugd en leed vertelde en, eenvoudigweg, van
meening was, dat als vele vrouwen haar lot van
in nederigheid gelukkige gade en moeder deelachtig
konden zijn, de wereld een heelen stap vooruit zou
doen. Dat was dan een onschuldig bedrijf, op zich
zelf niet zoo erg belangrijk.
Doch toen kwam het succes. De kroniekjes
Bloegen in", n.l. in veler harten en het regende"
bewijzen van instemming, waardoor Famke ineens
. begreep, dat zij een taak had, een maatschappelijke
zending, dat zij actief aan de wereldverbetering
bad deel te nemen. De vraag was alleen nog wat zij
eigenhjk bedoeld had, maar na wat beginners,
bleek -dat wel. Zij had tot nog toe gemeend, dat
zij de emancipatie der vrouw, het feminisme, wel
waardeerde, maar, welbeschouwd, deed zij dat
toch «Ég<*Hjk niet.
'WWt Tftoesten al die eigengereide ongetrouwde
vrotlw«il in al die mannenbaantjes? Waarom
trouwden zij niet liever? En, men maakte Famke
niet wijs, dat zij niet veel en veel liever een man en
kinderen hadden, als zij die artikelen maar krijgen
konden. Zij deden wel groot en onafhankelijk, maar
heimelijk waren ze doodongelukkig in haar fiere
zelfstandigheid.
Ziedaar, wat Famke meende over het vrouwen
vraagstuk", zoo men 't dan bepaald weten wilde,
en 't -was casuweel zooveel degelijke vrouwen als
't met haar eens waren. Men werd er geroerd van,
ook omdat al die menschen blijkbaar iets van haar
verwachten, dat zij een wegbereidster", een
leidster zou zijn... . Nu, waarom niet.? Toen heeft
Famke, die maar een nederige huisvrouw was,
haar moed en kracht in haar twee handen genomen
en zich gevestigd als de Profetes van een nieuwe
beweging.
Dewelke nu door niet minder dan vijf
of zes brochures van Famke's hand en pen wsrd
uitgebouwd", die alle gericht waren, als zooveel
zware kanonnen, tegen de eertijds hechte veste
van bet Feminisme. De veste echter liet zich ook
niet onbetuigd en opende haar batterij van arti
kelen elk artikel een losbranding tegen
Famke's Beroeringen" opdat de ,,Triomf van het
Wanbegrip gestuit" zoude worden... .
IDS
ER
ZONEN
Zoo luidt de titel van het boekje,
naar aanleiding waarvan deze
regelen geschreven werden. De
protestartikelen zijn allicht logi
scher, geestiger, pittiger dan
Faaike's Beweringen", rnaar het een
en het ander zijn toch vooral be
langrijk om hun aanleiding, om
de verschijnselen, waarvan zij
uiting zijn. Het kan ons k'oud
laten, wat Famke beweert, als wij
maar inzien, dat zij toevallig de
slang op haar staart trapte en
een geestesstemming actief maakte,
die waarschijnlijk al sinds jaren
groeiende was. Zooals Faust van
zijn Gottahnlichkeit bange" werd,
zoo kan men gerust zeggen, dat
de ge middelde vrouweïj en meisjes
al sedert een twintig ja&r, heime
lijk doch schoon", genoeg hadden
van haar gelijkwaardigheid met
den man. Zooveel eer «n zelfstan
digheid waren baar; heusch te
machtig, en zij begeerden weer
een afhankelijkheid, die tenslotte
ook niet zonder stoffelijk voordeel
was. Zij begeerden weer het
huwelijk, kortom, als een veilige
toevlucht uit al dat gedoe, dat dan
honorabel mocht zijn, maar uiterst
bezwaarlijk was gebleken. En velen
gevoelden toen weer voor de for
mule, door haar strijdbare voor
gangsters met zooveel smaad ver
worpen, dat de eigenlijke Taak
der Vrouw toch in het Moeder
schap ligt en haar Plaats is aan
den Huiselijken Haard, welbe waard,
als Gelukkige Gade eens Hupschen
Mans en Moeder van Bloeiend
Kroost. Men kent het oude liedje.... doch
't werd weer gezongen, eerst heel zacht en als be
schaamd, doch allengs luider, tot het zijn volle
kracht verkreeg in mevrouw Veen?Brons, gezegd
Famke. en haar Nieuw Feminisme".
Dat het hier een afzonderlijk verschijnsel geldt,
zal niemand gelooven. Ongetwijfeld houdt deze
teruggang naar afhankelijkheid en gezin, dit
moegeworden-zijn van eigen bestemmingsrecht,
maar ook van eigen verantwoordelijkheid en de
noodzaak zich maatschappelijk zelf te helpen,
verband met dio grootere, algemeene beweging,
die men in alle Europeesche landen ziet opkomen
als een drang tot aaneensluiting en kuddevorming,
waarin de persoonlijkheid bewust verdrongen
wordt. De ontplooiing dezer persoonlijkheid, het
individualisme, ging altijd samen met de
ontvoogding der vrouw", maar de kudde, de massa,
komt altijd weer terug tot haar simpele, oude
normen en idealen, die maatschappij en staat
stellen boven het individu en het stoffelijk leven
inderdaad gemakkelijker laten organiseeren. Ten
bate meest van eenige uitgezochte groepen, moet
men er bij zeggen. En zoover zijn wij nu met het
eertijds bloeiende feminisme. Dat het namelijk
heeft afgedaan.
Famke mag precies zooveel gekke dingen be
weren" als zij wil en de -feministen mogen nog
zoozeer pogen dat beweren te stuiten" door wel
gefundeerde artikelen, het komt er enkel op aan,
dat in Famke, en duizenden met haar, die stem
ming van vrouwelijk defaitisme" overheerscht en
zich steeds verder uitbreidt, in samenhang met die
andere, universeele reactie, diéwij voor onze
oogen zien groeien.
En van Zaandam begon deze Victorie of
Triomf" van dit Wanbegrip", dat evenwel de
wereld nu zal regeeren.
Nieuwe uitgaven
De Roep der Stad, leekenspel in drie bedrijven,
door H. Koland Holst-van der Schalk. W. L. &
J. Brusse, N.V. Rotterdam.
Minister Göring op Justitia's weegschaal
Boekenveilingen
Menno Hertzberger
Veilingen van autografen komen in Nederland
weinig voor. Van des te meer belang is daarom
deze kleine verzameling, verschillende belangrijke
brieven en documenten bevattend, afkomstig uit
groote handschriftenveilingen, o.m. humanisten,
dichters, staatslieden uit de Gouden Eeuw", leden
van den Muiderkring; en tal van buitenlandsche
grootheden. Bijeengebracht door Dr. J. F. M.
7 Sterck. Publieke verkooping 20 November 1933,
uur 's avonds bij Internationaal Antiquariaat,
Menno Hertzberger, Singel 364, Amsterdam O.
Kijkdagen 17-20 Nov. 10-4 uur.
Veiling van werken uit de bibliotheken van wij
len Joh. G. Wertheim, bankier te Amsterdam,
Dr. S. Cappel, medicus te Amsterdam, en van
anderen. 21-22 November a.s. Internationaal An
tiquariaat, Menno Hertzberger, Singel 364, Am
sterdam. Kijkdagen 17-20 Nov. 10-4 uur en 18
Nov. ook van 7.30-9 uur 's avonds.
Burgersdïjk & \ieriiiiuis
Veiling bij Burgersdijk & Niermans, Nieuw
steeg l, Leiden. 20-27 November a.s. van diverse
bibliotheken nagelaten door Ds. A. Klaver, Mr. Th.
Heemskerk, Ch. F. H. Dumont, Dr. E. L. Smit,
K. C. Remmerswaal, en verder belangrijke inzen
dingen over Geschiedenis, Geneeskunde, enz.
Kijkdagen: 16-18 Nov. 9-4 uur en 10 en 17 Nov.
ook van 7-9 uur.
CHAMPAGNE KRUG&CO
REIMS
IN KWALITEIT AAN DE SPITS!
AGENTEN FONNES & ZOON GRONINGEN