Historisch Archief 1877-1940
Prijsvraag voor een reclame-teekening
Otto van Tussenbroek
Ir. Job Denijs 2e prijs
Nederland telt vele talenten
De N.V. de Vries Bobbéen Co. te
Oorinchem heeft eenigen tijd. geleden,
4.er meerdere bekendmaking van haar
fcedrijf, een prijsvraag uitgeschreven
.voorheen reclameteekening, 1.50 M.
toog en l M. breed, uit te voeren
?als emailleplaat voor toepassing op
spoorwegstations e. d. en tevens
geschikt voor reproductie op papier
in verkleind formaat. Cardinale eisch
?was,, dat de teekening op duidelijke
?en karakteristieke manier tot
uitdrukking zou brengen dat de betref
fende firma fabrikante is van
ijzer?constractieB, terwijl tevens de aan
klacht diende te worden gevestigd op
«oliditeit en duurzaamheid van het
fabrikaat.
Men verzuimde in het programma
?den juisten tekst te vermelden welke
op het ontwerp diende voor te komen
?waardoor bij vele inzendingen (evenals
bij twee der bekroonde) de naam der
plaats waar het. bedrijf gevestigd is
ontbrak.
Ingekomen zijn 234 (zegge twee
londerd vier en dertig !) ontwerpen
?welke aan de gestelde voorwaarden
-voldeden. Een overgroot deel bleek
-volkomen ongeschikt doch na verdere
schifting kwam de' jury tenslotte
"tot een veertigtal teekeningen waar
van bij hernieuwde strenge toetsing
tenslotte een kern van vier en twintig
ontwerpen overbleef.
Neemt men daarbij in aanmerking,
dat vele kunstenaren tegen het prijs
vraag-systeem gekant zijn en zich
dus uit beginsel van mededinging
onthielden, dan blijkt uit de verkregen
resultaten ten duidelijkste, dat ons
kleine vaderland zeer zeker mér
talenten telt wier werk van groote
bekwaamheid, goeden smaak en juist
inzicht getuigt dan menigeen wel kon
vermoeden !
Het is overigens een goed ding
dat de firma de Vries Kobbéen Co.,
?na aanvankelijk een fleurig ontwerp
van den bekenden Engelschen teeke
naar Frank Newbould te hebben
benut, (waarop men door openge
slagen stalen ramen een echt
Hollansch landschap ziet afgebeeld met
een zeilschip op een door hooge
jboomen omzoomde vaart); na eenige
4 aren een zeer knappe teekening
vaix den befaamden nieuwlichter Cas
sandre met succes te hebben gebezigd
(waarop men tegen een muur van
baksteenen een knooppunt van ijzeren
balken ziet gesteld) zich thans tot de
Nederlandsche ontwerpers wendde.
Wij reproduceeren hierbij ter verge
lijking de oorspronkelijke teekening
terwijl op fijngevoelige wijze het
kleine, maar essentiëele onderdeel
van ijzerconstructie is opgevoerd tot
een symbool voor het wezen van
deze mooie industrie." De kleuren
zijn zwart, rood en grijs, op witten
grond. Tegen een diep zwart fond is
in een tang een rood- (naar onderen
wit) gloeiende klinknagel geknepen.
De roode gloed is in weerschijn zicht
baar op de grijze stalen plaat waarin
rechts reeds een nagel geklonken is.
De tinten zijn meerendeels gespoten en
fijn verloopend. En nu is dit het
vermakelijke (hoewel het aan het
ontwerp zelf niets afdoet!) dat in het
prijsvraag-program letterlijk te lezen
staat: ,,De compositie moet zoowel
voor het maken van een emaille
plaat als voor reproductie op papier
geschikt zijn, in verband waarmede
bij voorkeur heldere, primaire en
nietgenuanceerde kleuren Ten getale van
3 of 4, behalve de grondkleur van de
emailleplaat of het papier, moeten
worden gebezigd."
Als men dan in het juryrapport
leest over een zeer geraffineerde
spuittechniek, gebruik makend van
Inzendingen onder motto : Akron" An" en Semper Ferrum'
FréDrost $e prijs
van den Franschen vernieuwer der
affichekunst waarop, zooals men zal
bemerken, de tweede letter van
ijzerconstructies" nog onveranderd
bleef, hetgeen later natuurlijk her
steld is.
De kleuren zijn zwart en grijs
voor het ijzerwerk, steenrood voor
den muur en wat blauw. Men lette
op de manier waarop de tekst vol
komen evenwichtig werd opgelost
en een onverbrekelijk onderdeel van
het geheel vormt. Hoe links en rechts
van Vries Robbétwee letters; welke
kleiner genomen zijn, dezen naam
flankeeren. Bij geen enkele van de
drie bekroonde ontwerpen (eveneens
hierbij afgebeeld) is het verband,
karakter en evenwicht der letters
zóó prachtig bewaard gebleven, daar
gelaten nog dat op het met den twee
den prijs bekroonde ontwerp het
en-teeken en de twee letters Co
ontbreken, waardoor een groote
moei.lijkheid werd omzeild !
i Doch nu de ontwerpen zelf. De
: eerste prijs werd behaald door W. van
lAndringa de Kem-penaer en terecht!
Men kan zich met deze keuze ge
makkelijk vereenigen. De gedachte
'een grooten gloeienden klinknagel
'te teekenen welke in een gat door
twee staalplaten wordt gestoken geeft
een zuiver begrip aan van het wezen
van het bedrijf en de ontwerper
raakte daarvan in zijn suggestieve
rbeeld stellig de quintessens. Terecht
'luidt het juryrapport als volgt: ,,De
voorstelling is buitengewoon geslaagd,
de fijnste nuances en overgangen van
grijs en rood...." (ook hier is de
cursiveering van ons. v. T.) dan zou
men of tot het besluit komen dat de
jury bij hare beoordeeling de eischen
van het programma vergeten is óf
wel, zich daar niets van aantrekkend,
de teekening van de Kempe.naer
terecht zóó mooi vond, dat zij niette
min, met afwijking van de gestelde
voorwaarden, toch daaraan den eer
sten prijs toekende ! Dat chter deze
teekening in de speciale toegepaste
spuittechniek ten zeerste moest in
boeten bij reproductie op email bleek
onvermijdelijk. Hoe het ook zij,
het ter uitvoering gekozen ontwerp
kan zich (doordrenkt als het is van
Cassandre's geest en van dien der
moderne Fransche reclame-kunstena
ren) stellig meten met het beste
wat op dit gebied verscheen. Ook de
belettering is duidelijk, hoewel heel
wat minder fraai als die van met den
tweeden en derden prijs bekroonde
inzendingen. Daarvan kreeg Ir. Job
Denijs den tweeden prijs met een
gemenied ijzeren constructieonderdeel
dat als het ware uit de diepte opdoemt
met in dunne witte lijnen, tegen een
donkerblauwen achtergrond, een ske
let- en portaalbouw alsmede een mast
en een brug. Dit ontwerp is geheel
en al te rangschikken tot de z.g.
ingenieurs-kunst, een bekwame hand
verradend en een volkomen juist
begrip van wat er geteekend werd
maar het' geheel doet wat onrustig
aan,Jterw!jl het gekozen leltertvn0
W. van Andringa de
Kempenaer ie prijs
sterk ^"op Duitache voorbeelden is
geïnspireerd. Overtuigender, niet op
afstands-werking berekend, doch ook
wér sterker herinnerend aan het
illustere voorbeeld van Cassandre,
is het ontwerp dat den derden prijs
verwierf, geteekend door FréDrost.
Ten opzichte van deze inzending
wordt in het juryrapport gezegd:
De drie zich kruisende zwarte
ijzerbalken tegen een lichte wolkenlucht,
aan boven- en onderzijde afgesloten
door eenvoudige roode banden met
de fraaie letters, doen het goed.
Aesthetisch is het geheel dus ver
antwoord, maar het motief is weinig
verrassend."
* *
*
Wij kunnen deze meening niet
onderschrijven want dat zou dan ook
voor Cassandre's fraaie ontwerp kun
nen gelden !
Hoofdzaak echter is wel dat men,
door het uitschrijven dezer prijsvraag,
een vondst gedaan heeft en het is te
hopen, dat dit debuut van een ons
tot nu toe onbekend talent gevolgd
moge worden door werkstukken welke
op eenzelfde hoogte staan als zijn
klinknagel-ontwerp, want, niet waar,
men moet het ijzer smeden als het
heet is !....
Dat ook anderen tot goede oplos
singen kwamen kan slechts verheugen.
Een greep doende uit de
onbekroonde inzendingen reproduceeren
wij alsnog drie ontwerpen respec
tievelijk onder motto: Akron", An"
en Semper Ferrum".
DEVRIE3frOBBE&cGOWNCHEM
A. M. Cassandre