Mijpf AfPl^TO^ï* «TH «T «w* i f S t .r*" > , ?? * i GROENE AMSTERDAMMER Weekblad voor Nederland Onder hoofdredactie van A. C Josephus Jitta medactenren: L. J. Jordaan, F. G. Scheltema en M. Kann. Secretaris der redactie: C. F. v. Dan Keizersgracht 3SS, Amsterdam C - Telefoon 37964 - Postgiro 72880 - Gem. Giro G. 1000 Opgericht in 1877 No. 2949 Zaterdag 9 December 1933 De oplossing van het radio vraagstuk ? Of de nieuwe zender eigendom zal zijn van den staat of van een particuliere vereeniging en of de nieuwe organisatie een overheidsbedrijf zal zijn dan wel een gemengd bedrijf, doet niet veel ter zake. Hoofdzaak ia, 'dot bij de verdeeling van den zendtijd onderscheid zal worden gemaakt tusschen programma's, die een algemeen karakter dragen en programma's die een bepaald politiek of godsdienstig karakter dragen. Bij de verdeeling van de functies in het zittende -kabinet werd de portefeuille van Binnenlandsche Zaken toegewezen aan den antirevolutionnair Mr. J. A. de Wilde, de portefeuille van Waterstaat aan den liberaal Ir. J. A. Kalff. Tevens Werd bepaald, dat het staatsbedrijf der post, telegrafie «n telefonie van het departement van Waterstaat over zou gaan naar het departement van Binnen landsche Zaken. Br steekt in het karakter van die beide depar tementen niets, dat het postbedrijf meer geschikt maakt voor Binnenlandsche Zaken, dan voor den Waterstaat. Onder het laatste departement res sorteeren de spoorwegen, op welk gebied de nieuwe minister wel bijzonder deskundig is. Spoorweg, post, telegraaf en telefoon zijn van oudsher ver want geweest. Daarentegen kan onder Binnen landsche Zaken alles wat men wil worden onder gebracht, behalve misschien.... buitenlandsche zaken. Het zullen wel overwegingen van politieken aard izijn geweest, die er toe hebben geleid, dat men -de oplossing van het radiovraagstufc liever wilde opdragen aan een minister van rechts, dan van links. En dat is zoo gek nog niet. Immers de rechterzijde moet althans eenigermate terugkomen ?op haar tot dusverre ingenomen standpunt en een -dergelijke zwenking kan een geestverwant met :meer elegantie tot stand brengen, dan een poliiieke tegenstander. De nieuwe Minister van Binnenlandsche Zaken heeft de vertegenwoordigers van de vier omzendvereenigingen, de A.V.B.O., de V.A.B.A., de K.R.O. ende N.C.B.V., de voorzitter van den Radioraad en eenige deskundige ambtenaren op zijn -departement bij elkaar geroepen. Hij heeft mede gedeeld, dat de nieuwe zender, waarvoor de A.V. E.O. reeds langen tijd liet kapitaal had bijeenge bracht van staatswege zal worden gesticht. Hij verlangt, dat de vier omzendvereenigingen zullen samenwerken, bij voorkeur door middel va~n een op te richten gemengd bedrijf. Wanneer zulks niet anders mogelijk is, zal de eiploitatie van den zen der door een staatsbedrijf geschieden. De A.V.R.O. heeft aanhankelijk bezwaar ge maakt. Zij zou er de voorkeur aan gegeven hebben zelf den zender te mogen bouwen. Maar tenslotte heeft zij zich bereid verklaaW mede te werken. Het is dus zeer aannemelijk, dat de stichting van het gemengde bedrijf (Nationaal Radiobedrijf ?) binnenkort haar beslag zal krijgen. Ongeveer tegelijkertijd heeft de Minister een tweede belangrijke mededeeling gedaan. Nog steeds overweegt de regeering de instelling van een admi nistratieve rechtspraak betreffende de geschillen, die over de censuur op de programma's kunnen ontstaan. Hij heeft thans medegedeeld, dat hij zelf in hoogste instantie die geschillen zal beslissen. Dat lijkt mij juist gezien. .Het is uiterst moeilijk de normen, die voor de censuur op de programma's zullen gelden anders dan in vage bewoordingen vast te stellen. De interpretatie van hetgeen in strijd met de openbare orde of de zedelijkheid is, kan beter door de overheid worden beslist, dan door de rechterlijke macht. Daarmede is het laatste woord in deze materie trouwens niet gesproken. De Staten-Generaal kunnen de Ministers nog ter verantwoording roepen. / Of de nieuwe zender eigendom zal zijn van den staat of van een particuliere vereeniging en of de nieuwe organisatie een overheidsbedrijf zal zijn, dan wel een gemengd bedrijf, doet niet veel ter zake. Hoofdzaak is echter, hoe de zendtijd zal worden verdeeld. Tot dusverre werd de zendtijd in vier parten gedeeld en elk van de vier omroepvereenigingen kreeg tevens een kwart van het algemeene pro gramma te verzorgen. Die opzet is volkomen verkeerd on moet ver anderd worden. Het maakt een zeer groot verschil, of een vereeniging een algemeen karaktsr draagt, of een bepaald politiek of godsdienstig karakter. Er zijn gelukkig nog altijd oen groot aantal onder werpen, die de alg3m93n? belangstelling hebben en die geen speciaal godsdienstig of politiek karak ter dragen, zouals de meeste coacerfcsn en ean aantal redevoeringen. De nieuwe organisatie zal, vermoed ik, de moge lijkheid scheppen, dat binnen haar kader een com missie jvoor het algemeen programma zal worden ingesteld, waarin o.a. eenige vertegenwoordigers van elk der vier omroepvereenigingen zitting zullen nemen. Op die wijze krijgt het algemeene program ma een ander karakter. En hot ligt voor de hand voor dat algemeene programma het grootste deel of althans de helft van den zendtijd te bestemmen Inhoud: i. Prof. Mr. A. C. Josephus Jitta, Het radio vraagstuk. 2. Jhr. Mr. G. W. van der Does, Problemen rondom Minister Colijn. 3. L. J. Jordaan, Het Rijksdagbrandproces. 4. Mr. Joh. Huyts, Boekbespreking. Melis Stoke, Sinterklaas 1933. 5. Constant van Wessem, Muziek. B. van Vlijmen, De vier Heemskinderen. 6. H. van Loon, Europeesch geestesleven. 7. Dr. P. van Olst, Destilleeren in vacuo. g. F. Spittel, Pander's postjager. 10?ii. L. J. Jordaan, Bioscopy. 12. Albert Heiman, Een nieuwe Unamuno. «3. A. Plasschaert en A. E. v. d. Tol, Schilder kunst. 15. C. A. Klaasse, Overmatige invoer. 16. Mr. H. Scholte, Dramatische kroniek. 17 Alex Zaan, De schimmel-plaag. 18 Uit het Kladschrift van Jantje. ? Alida Zevenboom, Croquante croquetjes. 19. H. Levendig, Krachtmensch, teekeningen J. F. Doeve. 20. Charivaria. Letterraadsel. Omslag: Spelproblemen. Viooltjes VoortreffelQk* ? chocolade In d«n vorm van vfoolllM. Een spectofitw. RINGER5 Let op den naaatl en voor de speciale programma's hetgeen over schiet. * * * Het nieuwe kabinet dient zich bij voorkeur aan als een crisiskabinet en niet als een nationaal kabinet. Wanneer de crisis maar lang genoeg duurt, zal het kabinet op den duur. of men het wil of niet, een nationaal kabinet moeten worden. Nood breekt wet. Zoo luidt de formule, waarop de regeering en de zittende Ministers zich bij menige gelegenheid hebben beroepen en zullen moeten blijven beroepen, om do harde maatregelen, die zij voorstellen, aannemelijk te maken. Het zou wel bijzonder ongelukkig zijn, wanneer deze harde noodzakelijkheid geen verandering zou kun nen brengen in de wetten der politiek, die tot dus verre hebben gegolden en die haai- gezag toch meer aan de gewoonte, dan aan het positieve recht plegen te ontleenen. Een gewoonte kan slechts als rechtscheppend gelden, wanneer zij langen tijd heeft gegolden en nog altijd geldt. Het zou niet de grootste verdienste, maar dan toch n van do verdiensten van hot zittende kabi net kunnen worden, wanneer deze heeren van verschillende politieke gezindheid, die door de crisis werden bijeengebracht, een oplossing zouden vinden voor het radiovraagstuk, die een nationaal karakter zou dragen. Orisisverliezen hebben wij genoeg geleden. Laat ons ook wat crisiswinst genieten. A. C. JOSEPHUS JITTA