Een wereld vol tegenstrijdigheden G. Simons ET regent plannen, voorstellen en maatregelen ter verbetering van chaotische sociaal-economische toestanden. Honderden autoriteiten hebben dikke boeken en 'artikelen geschreven over de oorzaken van deze depressie en geen twee daarvan zijn het met elkaar eens. Iedereen schrijft en spreekt over goud, crediet, wissel koers en geen sterveling schijnt precies te weten waar de wind vandaan komt en heentrekt. Dit is een uitgezochte tijd om plannen te maken. Tweeduizend jaar v. C. verscheen Hammurabi in Babyion met de eerste code voor openbare werken op het tapijt. Zijn opzet was werk- verschaffing op groote schaal, het aanleggen van irrigatiewerken, dijken, kanalen, parken, wandelwegen, enz. De Egyp tische Pharaoh's stelden een twintigjarig plan vast voor het uitvoeren van maatschappelijke , werken voor 100.000 man. De beroemde koning Darius voerde in Perziëgroote economische ver anderingen in en smeedde geweldige plannen voor zijn volk. Aristoteles werkte schitterende economische plannen uit voor Alexander de Groote. Chineesche keizers trachtten 500 jaar v. C. de wel vaart onder het volk op kunstmatige wijze te verhoogen. Peter de Groote was de Sovjet regeering 300 jaar vooruit met zijn economische plannen. De bekwame Fransche minister Colbert en Oliver Cromwell, de hardhandige Engclsche puritein, streden beiden voor sociale verbeteringen. Zij zijn de vaders van de voordeelige handels balans", van beschermende rechten om de nationale industrie te beschermen, van dure export artikelen en import van goedkoope grondstoffen. De oergrootvader van alle eco nomisten was de Fransche dokter Fran?ois Quesnay, de man die de schoone theorie uit vond, dat nationale rijkdom en welvaart van mijnwerken en landbouw stamden, dat fabri kanten en handelslieden niets nieuws" pro duceerden doch slechts grondstoffen ruilden of transporteerden. Daarom moest de regeering handel en industrie beschermen en geen belasting laten betalen. Hij vlocht de wieg van het beruchte laisser faire". De kleine groep die zich om Quesnay schaarde noemde zich economisten". De beroemde Schot Adam Smith eigende zich Quesnay's econo mische gedachten toe, lanceerde ze in Glasgow en schreef later het standaardwerk The Wealth of Nations". De rijkdom der naties" werd die van den middenstand. Het goedige volk werd er de dupe van zooals gewoonlijk. Schrandere industrieelen bekommerden zich alleen om die ideeën van Smith die in hun kraam te pas kwamen. Zoo schijnt nooit iemand notitie te hebben genomen van den zeer belangrijken zin uit dat boek waarin hij zegt: De belangen van den producent komen alleen voor bescherming in aanmerking voor zoover zij die van den consument dienen. Vervolgens verschenen twee andere onsterfelijken David Ricardo, wiens theorieën nog steeds den grondslag vormen voor de studie van alle economische denkers en Kar! Marx wiens Das Kapital", nieuwe hoop deed opleven in de harten van de arme arbeidersklasse. Velen achten deze . twee de grootste economische denkers der igde eeuw, ofschoon hun theorieën meestal verkeerd uitgelegd worden. De wegen der geschiedenis liggen bezaaid met de wrakken van economische plannen en civilisaties. Het aantal verongelukte New Deals": is onmetelijk. Daarom verkondigen de kalme, bedaarde con servatieve leiders van rustige, kalme en bedaarde volken: dat Keulen en Aken niet op n dag gebouwd werden en dat niet alle nieuwigheden verbeteringen beteekenen. De wereld is zoo gewend geraakt aan armoede en ellende dat zij onmiddellijk sceptisch grinnikt wanneer een leider voor den [dag komt met suggesties of plannen om zulke sociale toestanden te veranderen. Wij zijn zoo gewend geraakt aan arbeidsloozen dat wij het dole" systeem of verzekering tegen werk loosheid hebben ingevoerd. Groote Europeesche kopstukken beweren nog altijd, dat de Euro peesche wereldoorlog", zooals mijn Chineesche vriend zegt, de oorzaak is van al onze moeilijk heden. Andere goden zeggen, dat de machine, die wij zelf gebouwd en uitgevonden hebben, de schuld draagt. Wanneer deze heeren meenen, dat zij iets nieuws ontdekt hebben, vergissen zij zich heel erg. AbbéLancelloti (1579) schreef dat Antony Muller van Danzig een vernuftige machine had uitge vonden die vier en zes stukken tegelijk weefde. Dz beminnelijke burgemeester dier veste liet den uit vinder in 't geheim worgen of verdrinken, omdat hij vreesde, dat die machine een groot aantal arbeiders broodeloos zou maken. De wevers in de vroede stad Leiden kwamen in 1629 in opstand tegen de weefmachine en de eerbare gemeenteraad verbood het gebruik ervan. In 1632 en 1639 werden wetten aangenomen die dat verbod bekrachtigden, doch op 15 December 1661 was de regeering genoopt het gebruik van weefmachines toe te staan. Wij zien dit verzet van de arbeiders tegen de machine door de geheele geschiedenis der Machine Eeuwen (niet eeuw" zooals thans wordt beweerd). De wolscheer-machine van Everet in Engeland ver oorzaakte werkloosheid van 100.000 arbeiders. De uitvinding van John Wyatt, een spinmachine, legde de basis voor de Industrieele Revolutie in de i8de eeuw. Gedurende een groot gedeelte van de ige eeuw hebben de arbeiders machines verwoest die hun het brood uit den mond stalen. De invoering van de zijdemachines door Jacquard, het aanleggen van spoorwegen in Frankrijk en elders veroorzaakte bloedige opstanden. Men kan zich thans moeilijk een beeld vormen van de vreeselij ke ellende die het invoeren van de machinale weverij in 't begin der igde eeuw onder de Engelsche handwevers veroor zaakte. Zeer vele arbeidersfamilies stierven een langzamen honger dood toen zij trachtten het schamele leven te rekken met een in komen van drie stuivers per dag. Gedurende al die jaren van de triomfantelijke Machine moest hoogere productie betaald worden met lange eentonige en ver moeiende werkuren. De werkman was de slaaf van de machine en zijn bezitter. Stukwerk werd ingevoerd om tijdverspilling der arbeiders te voorkomen. Het Taylor-systeem vierde triomfen. De arbeidsbewegingen van iederen werkman werden met stop-horloges gecon troleerd. Arbeidsuren in die Machine Eeuw van 12, 14 en 16 uren per dag waren regel. De algemeene theorie was: lange arbeidsuren en lage loon en. Niemand scheen op de gedachte, te komen dat lage loonen vermindering van koopkracht beteekende. Niemand scheen er over na te denken dat iedere werklooze de consumptie van alles en nog wat pro rata verminderde. In 1850 schreef A. Ferguson in zijn ,,A History of Civil Society": Onwetendheid is de moeder van de industrie. Overdenking en verbeeldingskracht zijn onderworpen aan vergissingen; maar gewoonte van hand- of voetbeweging is onafhankelijk van beiden. Fabrikanten zijn daar het voorspoedigst waar het verstand (der arbeiders) het minst geraadpleegd wordt en waar de fabriek beschouwd kan worden als een groote machine waarvan de menschen onderdeden vormen. ,,Taylor, die halfgod