r# ,?« ! Teekeningen Harmsen van Beek ]Q) EIZIGERS die op hun weg langs de J[~^kust van den Atlantischen Oceaan naar Beverley Hills een groot, imposant gebouw passeeren, toeven een wijle aan den weg en laten met ontroering hun blikken gaan over dit huis. ' En fluisterend vertellen ze elkander, dat daarin Torn Fooler woont de beroemde menschenfabrikant. Ze vertellen elkander nog eens van de ge weldige daden van dezen industrieel en ver volgen dan peinzend hun weg, terwijl de eene anecdote voor, de andere na uit het leven van dezen merkwaardigen mensch hun in de gedachten schiet. Het groote gebouw is natuurlijk een strafgevangenis. Torn Fooler was groot-industrieel en hij maakte menschen. Hij maakte menschen in serie en in massa en elk jaar bracht hij een nieuw model mensch aan de markt. Zijn geheele bedrijf was ingesteld op massa-productie. De menschen werden ver vaardigd langs den loopenden band en ze werden door een schitterende verkooporga nisatie, vervat in meer dan duizend dochter maatschappijen, over de geheele wereld verhandeld. Andere industrieelen trachtten ook men schen te maken, maar nimmer zijn ze er in geslaagd op zulk een wijze als Torn Fooler, want een economische wet wil, dat degene, die veel en goedkoope dingen produceert en daarvoor een goeden afzet vindt, het wint van de kleineren die zich in bescheiden werkplaatsen toeleggen op een zeer bijzonder fabrikaat. Onnoodig te zeggen, dat Torn Fooler dag bladexploitant was. Hij was in het klein begonnen en, zooals alle groote mannen, als courantenverkooper. Maar in tegenstelling met andere courantenverkoopers interesseerde hij zich voor den aard van de hem tot verkoop toevertrouwde goederen. Hij las zijn couranten en bemerkte dat ze niet moeilijk te maken moesten zijn. Daarop begon hij zijn eerste courant en hij verwerkte daarin al zijn ervaring bij het publiek. De menschen hadden van hem ge kocht op dagen waarop zijn couranten vette letters hadden en opschriften die prik kelende dingen lieten vermoeden. Op andere dagen, wanneer die letters er niet opstonden, verkocht hij weinig. Daarom drukte hij een courant met niets dan vette letters en uitsluitend prikkelende dingen waaronder veel onaangenaams over rijke en aanzienlijke lieden. De kleine onderneming werd een succes en hij vond een kapitalist bereid hem kapitaal te verschaffen voor uitbreiding. Het eerste en eenige wat hij ooit zelf voor zijn courant geschreven heeft was de pros pectus voor zijn eerste leening. Daarin betoogde hij, dat de toekomst was aan couranten met niets dan vette letters en dat hij vetter letters zou brengen dan ooit een courant had afgedrukt. Binnen de tien jaren had hij zeventien couranten. Toen deed hij een merkwaardige ont dekking. Hij zag dat hij niet alleen couranten had gemaakt, maar ook menschen. De menschen immers namen gaarne en vol ver trouwen alles aan wat in zijn couranten geschreven stond, en in het bijzonder wat gezegd werd door zekeren Uhleman, die al die couranten vulde. Wanneer Uhleman zeide, dat een bepaald man een booswicht was, dan verscheen de aangewezene binnen- korter of langer tijd bij Torn Fooler en bood hem geld aan indien hij Uhleman het tegendeel liet schrijven. Daar kon Fooler niets aan doen. De geldsom was niet anders dan het kapitaal dat hem werd verschaft om een nieuw menschentype te lanceeren: menschen met geloof en ver trouwen in den betrokkene. En indien hem voldoende 'geld werd gegeven bracht hij zulk een nieuw menschen type aan de markt. Voorts had hij ontdekt, dat men de wereld beheerscht met een fabrikaat dat gemak kelijk onderling verwisselbare onderdeden bevat, opdat men nimmer verlegen behoefde te zitten bij eenig mankement, waar ter wereld ook. En waar dergelijke mankementen des geest es voornamelijk bleken in gesprekken over de politiek en over populair weten schappelijke onderwerpen, maakte hij daar voor speciale rubrieken. Op die wijze kon de eene Fooler-mensch in Afrika, die plotseling bemerkte, dat zijn natuurkundige knobbel niet goed functio neerde aanstonds bij een Fooler-dealer terecht voor het aankoopen van een dier goedkoope populair wetenschappelijke regis ters die het Fooler-concern uitgaf over diverse onderwerpen, in dit geval over Natuurkunde. Hiermede had Fooler het toppunt van zijn Hij bood hem geld aan