De Groene Amsterdammer van 23 December 1933 N o. 2961 l l' IJsvertnaak en ijsleed Melis Stoke De zucht van een 41-jarlge Het ijs wekt, blijkens het spraakgebruik, alom vermaak. Het wekt slechts leed bij hen die aan dat Vermaak niet kunnen deelnemen. En de merk waardige en zuivere eigenschap van het ijs is, dat het geen ruimte laat voor de anders in deze wereld zoo gretig gebruikte combinatie dier twee begrippen tot leedvermaak. Nog nooit heb ik een ijsgauger zien lachen om den man die terzijde blijft staan. Hoogstens zal men zeggen: Gunst ---- rij-jij-niet ---- ? Maar nimmer volgt daarop de hoonende lach die de' vreugdige ontroering der menschen verraadt wanneer ze ontdekken, dat ze beschikken over een pleizier of een bezit, dat voor een ander onbereik baar blijft. , Het ijs is zuiver, kristalhelder en gezond. 1 Het beeft zijn vrienden en het heeft hen die terzijde staan. Het kent echter niet dfe lafaards, die zich verheugen in des anderen gemis. Het vorig jaar, zoo omstreeks dezen tijd, schetste ik n de ellende die voortvloeit uit het euvel van stijver wordende beenen. en stroever wordende ledematen: het euvel dergenen die met een bolhoedje op, omdat ze hun sportief tekort kennend geen kleeding-accent wenschen te leggen op hun onhandigheid, nog wat meesnoepen van de ijsvreugd en dan zoo deerlijk worden teleurgesteld. Ik beschreef u met hoeveel haat ik den eersten den besten non-valeur de fraaiste achten zag rijden, zich zoo zwierig en gemakkelijk over het ijs zag bewegen als het hem noch verstandelijk noch naar den lijve mogelijk is op den beganen grond des levens. , Ik zeide u dat het een kwelling is anderen aldus ontslagen te zien van de wetten van wrijving en zwaartekracht, terwijl men zelf behoedzaam strom pelt over het gladde vlak, veel behoedzamer en stijver en onbeholpener dan men zich naar den geest en anderszins op dit ondermaansche en tusschen de menschen voortbeweegt. Dat was de klacht van hem, die zich nog niet kan neerleggen bij het feit dat het ijs voor hem afge sloten is. Het was de smartkreet van een, die nog mee wilde doen, die ook hulpeloos reikte naar het genot van vrijheid en zwieren en zwaaien en glijden en rijden. Sindsdien heb ik een jaar lang, bij het ontwaken van het voorjaar onder de gloeiende stralen van de zomerzon, bij het geritsel der herfst bladen en bij het loeien der najaarsstormen ernstig nagedacht over ijsvermaak en ijs-leed en het is de essentie dier rijpe gedachten welke thans in deze weinige regelen druks voor u wordt uitgestort. Welnu dan, ik ben geresigneerd : ik heb me er bij neergelegd dat ik niet meer rijden zal. Liever leg ik er mij bezonnen en gedecideerd bij neer dan dat een slag van het noodlot me er bij neergooit, zoo als slechts mannen vallen die zich begoocheld hebben met een waan en die streefden, daar waar zij niet konden gaan. Ik leg er mij bij neer, want anders zou ik, behoed zaam schaatsende, achterover zijn geslagen, de dophoed meters ver over het ijs rollend, de kleeding vol met ijsschraapsel en sneeuw en nattigheid en op de lippen die pijnlijke glimlach van ontzetting, teleurstelling en ontroering waarmee men kramp achtig door zelfspot den spot der anderen wil be zweren: smeekend haast. . . . Voor allen die Sukkelen met Verstopping of moeilijken, tragen en onregelmatigen Stoelgang zijn Mijnhardt's Laxeertabletten onmisbaar. Werken vlug zonder kramp of pijn. Bij Apothekers en Drogisten. Doos 60 et. Neen.. . . neen, dat mocht mij niet gebeuren. Noch wilde ik andermaal de natuur en hare wet ten tarten door mij, gekleed in plus fours, met ijsmuts en geruite kousen op de baan te begeven. In zulk een toilet moet men absoluut acht j es rijden en ik voel mij hoogstens nog bekwaam tot een'tjesrijden.... zorgvuldige een'tjes.... Toen het besluit eenmaal gevallen was, scheen ik rustig en beheerscht, doch misschien wat stil en droef. Ik wist zeer goed dat ik bewust de competitie had opgegeven met andere, jongere, zwieriger lannen. * * * Mijn plaats was voortaan niet meer op de baan hand aan hand met bloeiende jonge vrouwen en onvergetelijk van gratie mij bewegend naast haar en om haar heen.... neen.... mijn plaats was voortaan daarginds, in de koffiekamer, achter de beslagen ruiten die afscheiden hen, die deelnemen ian het feest des levens en die vriendelijk en vol vtaa. lieve herinnering glimlachend toezien.... Er waren ijsbloemen op de ruiten en dat waren bloemen op het graf van mijn jeugd, bloemen die daar waren gestrooid om de vroolijke wereld het gezicht te besparen van mijn oude en niet-meeraan-het-bewegen-deelnemende lichaam, dat zich verwarmde aan chocolade, een kachel en al hetgeen het leven mij in een lange reeks van jaren aan goeds en warms en verwarmends geschonken heeft. Daar zat ik.... ver van het feest. ... Daar zwierde mijne Mathilde voorbij, aan de hand van een sierlijken en in mijn oog niets-waariigen man die haar geleide bood en zoo leidde als mijn stramme beenen dat mij onmogelijk maakten. Daar bewoog zich mijn dochtertje.... ach zoo jong en klein. ... met een lange baan en een lang leven voor zich. Ik had een instructeur voor haar gehuurd die haar waarlijk aardige eerste schreden leidde, en tranen biggelden in mijn chocoladekop, toen ik bedacht dat daarginds, op het gladde ijs en aan de zijde van mijn verafgood kind mijn plaats was geweest. ... de plaats van den vader, den leider. . . . den gids.. . . En ziet. . . . ziet. . . . daar kwam mijn zoontje aan gereden. . . . Zwaaiend met de armen doch reeds duchtig vast op de schaats. . . . Hij zal straks achtjes rijden. . . . stellig, en aan hem is de toekomst. . . . aan hem zijn de vrouwen en derzelver bewonderende glimlachjes. . . . Ik nam een voorzichtig teugje van mijn chocolade en slikte een opwelling van jalousie ten opzichte van mijn zoon, mijn vleesch en bloed, haastig en beschaamd met den zoeten drank naar binnen.. . En zoo bleef ik zitten achter de ruiten; de bolhoed wat naar achteren geschoven op het door zorgen geplaagde hoofd.... Verborgen door de ijskoude bloemen op de vensters.... Gescheiden van het levend bewegen bij muziek en wapperende vlaggen. . . . Ver van het feest en ach, nog zoo nabij, met mijne een-enveertig jaren.... Wanneer ge mij aldus mocht aantreffen, lieve lezers en lezeressen, zoo weest dan tactvol ten mijnen opzichte. Slaat mij niet op den schouder met luidruchtige jovialiteit en de woorden: Zoo, luie Melis. . . . rij-jij-niet... . ? Het zou mij pijn doen.... ach.... Gaat langs mij hefin. . . . Laat mij alleen met mijn chocolade, het uitzicht op mijn zwierend gezin en mijn warm hart vol herinneringen.... Een hart dat trekt naar de baan. . . . zooals het trekt naar al dat vroegere en waarheen mijn beenen mij niet meer kunnen dragen. Ik "weet het.... ik weet het, er zijn. een en veertigjarigen die nog zwieren en draaien en achtjes rijden dat het een lust heeft. . . . Maar die zullen vallen, vallen uit hun waan en op het ijs.... de dophoed meters ver en op het gelaat die zielige glimlach, half van pijn en teleurstelling, half van voorgewenden zelfspot. . . . don val uit het paradijs der jeugd. . . . Tentoonstellingen Kunsthandel Goudstikker, Heerengracht 472, Amsterdam, Moderne Kunst. Kurstkelder 't Center Torenstraat 140, Den Haag. Werken door letske Richters. Tot 29 De cember. Buffa, Amsterdam. Kleinwerk, schetsen in kleur en teekening, door Leo Gestel. Tot 30 December. 'Kunsthandel Fetter, Weteringschans 79, Am sterdam. Werken van L. W. R. Wenckebach Tot 30 December. Kunsthandel Aalderink, Jacob v. Lennepkade 55. Amsterdam. Grafisch werk door Kathe Kollwitz. Tot 31 December. Kunsthandel F. L. Welsch, Schapenmarkt, 's-Hertogenbosch. Werken van Frans Slager. Tot 31 December. Toonkamers van het ,,Ex- en Interieur", van Baerlestraat 91, Amsterdam. Kersttentoonstèlling van aardewerk, bindwerk kantwerk, lampen, sie raden, etc. Tot 31 December. Kunstkelder, Spui 13, Amsterdam. Beeldende Kunst door Anna van Houten-Wood, schilde rijen, e.a. Tot l Januari. Het Utrecht s Binnenhuis, Museumlaan 7. Utrecht. Werken van de leden van Sint Lucas". Tot l Januari. Kunsthandel Dorus Hermsen N.V. Kneuterdijk 6, Der Haag. Werken van Meesters uit de Hollandsche en Vlaamsche schildersscholen der 17e eeuw. Tot l Januari. Kunsthandel 't Olde-Huus, Heerengracht 398. Amsterdam. Werken van J. London. Tot 2 Januari. Toonkamer Ad. Donker, Witte de Withstraat 22, Rotterdam. Werken door A. P. Schotel. Tot 3 Januari. Kunstzaal van Lier, Amsterdam. Rokin 126. Schilderijen en teekeningen door Dick Ket. Tot 4 Januari. Kunsthandel Santee Landweer, Keizersgracht 46C, Amsterdam. Werken van Maurice Utrillo en studies uit Zuid-Frankrijk door Anne-Marie Blaupot ten Cate. Tot 6 Januari. My Home", Lange Houtstraat 15. Den Haag. Schilderijen door Jan van Heel. Tot 8 Januari. Toonzaal Helene Meijer Timmerman Thtjssen, Oostduinlaan 22, Den Haag. Nederlandsche kunst van Marianne Hartong, Thera Hofstede Grull, Rudolf Groenink en N.V. Glasfabriek Leerdam. Tot 16 Januari. Rotterdamsche Kunstkring, Witte de Withstraat 35. Werken van Jan Sluyters en tentoonstelling van Balineesche Kunstnijverheid. Tot 14 Januari. Kunstzaal Mart. Liernur, Zeestraat 63, Den Haag. Tentoonstelling van Ikatdoeken en Batiks. Teekeningen en schetsen door Kees Roovers. Tot 21 Januari.