?% 1 * tl 3"r* Fransche boeken De Groene Amsterdammer van 30 December 1933 No. 2962 N aareennie uw naturalisme . ? . . * - ?*????' *' Boekbespreking Jan van Nijlen Bij de lezing van eenige jongstverschenen Fransche romans heb ik den indruk gekregen dat bij eenige auteurs de neiging bestaat om terug te keeren naar een zeker soort natura lisme. Ik zeg: een zeker soort, want hun naturalisme verschilt merkelijk van de literaire school van dien naam, die, een halve eeuw geleden, de mode was van den dag. De schrijvers die ik hier bedoel hebben, behalve een zekere brutaliteit, dit met de school van Médan n haar aanhangers ge meen, dat, om hun personages nader tot ons te brengen, zij een direc te aanvoeling met de werkelijkheid trachten te bereiken.. De methode die zij daartoe ge bruiken is niet de lyrische beschrijving van een Zola, noch de spitsvondige beeldspraak van een Huysmans, die voortdurend beroep doet op de medeyerking van al onze zinnen; zooals 'tlennique en Céard overrompelen AU ons niet systematisch met een vloeï^van kleine details, de picturale en impressionnistische methode heeft voor hen afgedaan. Zij richten zich liever tot den geest, dan tot de zinnen of het gevoel. Bij Zola is het landschap een decor of, zoo men wil, een atmosfeer, waarin de personages hun rol spelen, en dit decor kan dienen voor ver schillende drama's van zeer uiteenloopenden aard. Bij de jongere realis ten bestaat dit decor niet meer op zichzelf, het bestaat nog slechts voor oovér het deel uitmaakt van hét leven zélf der personages. Dit is het meest essentieele verschil tusschen dénaturalisten van vroeger en 'die van nu. Maar dat het naturalisme weer herleeft is een eit. Een typisch voorbeeld van ver nieuwd naturalisme ia het boek van Charles Braibant, Le Roi dort 1), dat voor het oogenblik zeer de aandacht trekt. Deze debutant is geen jonge man, hij is reeds over de vijftig, maar zijn eerste boek is alleszins merk waardig, in weerwil van eenige ergerlijke gebreken; In de eerste plaats moet men constateeren dat de gaven 1 van den echten romancier zelden zoo duidelijk waarneembaar waren in een eerste, boek, als in Le Roi dort. In dezen roman wordt het alledaagsche, vrij kleurlooze en weinig ge varieerde bestaan verteld, van de jeugd tot den dood, van een niet onsympathieken, maar weinig interessanten man in een Fransch dorp, in het midden der negentiende eeuw. Aim Bertaud is de eenige zoon van rijke eigenaars. Zijn vader sterft Trefy JQftg zijn moeder Marlise aal verder het vermogen beheeren en haar zoon te Parijs laten studeeren. Aiméis echter een jonge man, die volstrekt niet weet wat hij wil, in weinig of .niets belang stelt en niets anders wenscht dan rustig en zonder kommer voort te leven. Marlise maakt zich niet erg veel illusies over de toekomstmogelijk heden van haar zoon, maar wil in geen geval het beheer van het ver mogen uit haar handen laten gaan. Zij zal aan Aimé, als hij meerderjarig is, de rente van het hem toekomend vermogen uitkeeren, maar meer ook niet. Naderhand zal zij dan een notarisambt voor hem koopen, en hem doen trouwen met een meisje dat zij zelf zal hebben gekozen. Al die mooie plannen vallen echter in het water door het feit dat Aim te Parijs leeft met een vrouw en een kind-en dat hij dit nooit aan Marlise heeft durven bekennen. Ten slotte, na tal van jaren, als de oude Marlise op sterven ligt, komt alles aan het licht en eindigt het boek met een gemakkelijke, sentimenteele scène, die literair beneden alles is. Zooals ik zei, heeft Le Roi dort als roman eenige ergerlijke gebreken. In de uitbeelding van sommige per sonages is er vaak een gebrek aan duidelijkheid, zoowel physisch als psychologisch. Verder heb ik iets tegen den toon van den man die het verhaal schrijft.en .die de voornaamste vriend is van Aimé. Hij is een gewone land bouwer, zeer geletterd naar het heet, die een genuanceerde taal schrijft, zooals men die van een beproefd auteur zou kunnen verwachten. Hij houdt van oude woorden en uitdruk kingen, van typische volksgezegden. Wij willen dit alles wel aannemen, maar af en toe wordt die verzorgde en misschien wel eens te precieuze taal verstoord door een serie brutale termen, die volstrekt alle effect missen, juist omdat ze geen enkele reden van bestaan hebben. Een ander bezwaar is het vaak overtollig gepraat van den verteller. Wat komt, bij voorbeeld, die lange dialoog tusschen een jood en een kristen in dit boek doen? En toch is Le Roi dort als roman een merkwaardig debuut. De hoofd figuur Marlise is een zeer sterke creatie, die aan sommige figuren van Balzac doet denken. Maar van nog grooter belang is het beeld dat BraiGEZICHTSHAREN worden afdoend verwijderd. Nieuwe, vlugge methode. Zra. M. en A. Bate, Amster dam, Beethove.nBtraat 7O. Telef. 14. Den Haag, Anna Paulownastraat 60. 7. Spreekuur van I?2. OUD-BUSSEM kookt het voedsel voor Uw zuigeling. Vraagt prijs en monster. SLAAPT U WERKELIJK GOED? Zoo niet, beoordeel dan onze comfortable en heerlijk zachte matrassen. Wij maken dezen, zooats U die ook in het buitenland vindt. KOLDEWEY & CORBIÈRE LEIDSCHESTRAAT 30 - TECEFOONNO. 37752 - AMSTERDAM W* *&*£&>? ^%^$&* "<£>« vuu%e\o ^ bedVe**0 4tt vtt%£%&$%$' <*:3ö£>* >«-2> de uitkijk" 2e week this is the night met lily damita en charlie ruggles PrinuiigraoM MJ Kt UMsilMstnit Tetat. 17410 oudejaarsavond n voorstelling 8?ICTuur leeftijd 18 Jaar Dmljjki l.Sfl, M5 in 9.10 Voor Jongens, die van reizen houden; DE MAROKKAANSCHE REIS door C. F. van Dam, met teekenlngen door Is. van Mens Een nieuw, vroolijk, spannend reisverhaal van Fred. Donders, voor jongens en meisjes van 10-16 jaar. Dit keer gaat de reis via Parijs MarsellleenCasablanca naar de oase vanMarrakech,het hartvanMarokko Prijs geb. f 1.75, Ingen. f 1.10 - In eiken goeden boekh. verkrijgbaa bant ons geeft van het leven van een Fransch dorp onder het tweede Keizer rijk. Als maatschappelijk en historisch panorama is het wellicht een der meest karakteristieke beelden van dit tijdperk. Dit alleen zou volstaan om te bewijzen dat Braibant, waar hij met zulke intensiteit het verleden kan doen herleven met de kleur der dagelijksche werkelijkheid, een ge boren romancier is. 1) Charles Braibant, Le Roi dort. Paris, Denoël & Steele. 1933.