No. 2953 Radio en Grammofoon 17 De landing van de Pelikaan" ? C. H. van Beukering Radio-verbinding met de Pelikaan" Marconist van de ,,Pelikaan" Hieronder volgt een korte uiteenzetting van den marconist van de Pelikaan" over de landing op het radio-baken. Daarnaast komen nog eenige technische bijzonderheden over het radio-apparaat en de ver binding van 3e grond-organisaties met de bemanning van de vliegtuigen, van de hand van den chef van den K. L. Af.-radiodiens». Mist is wel de grootste vijand van den vlieger en daardoor is de laatste dag van de vlucht Batavia-Amsterdam met de Pelikaan wel de moei lijkste geweest. Direct na het vertrek uit Italiëwisten wij reeds, dat de route Marseille-Amsterdam potdicht zat. Onmiddellijk na het opstijgen te Marseille begon de Pelikaan ferm te klimmen, klom hooger en hooger om boven de wolkenzee uit te komen. Op drieduizend meter vlogen wij boven een gesloten wolkendek en dat is gedurende de geheel laatste etappe zoo gebleven. Lyon, Dijon, Parijs, Brussel, Rot terdam Dank zij de medewerking van alle radio-vliegstations op de route, die óns telkens de positie van ons vlieg tuig gaven, kwamen wij snel vooruit. Wjj vroegen tijdig aan Waalhaven ons te melden wanneer de Pelikaanmotoren boven dat vliegveld hoorbaar zouden zjjn en prompt kwam later het antwoord: ten zuidoosten van Waal haven. Wij namen toen 41 graden kompaskoers koers van het radio baken en stevenden recht op Schiphol aan. Het bewuste radiobaken, dat op 400 meter ten Zuiden van het vlieg veld horizontaal wordt uitgezonden, is op een afstand van ongeveer 50 K.M. hoorbaar. Naar het Zuiden en het Noorden gaat van den zender een onafgebroken toon uit. Aan den zeekant van den zender, die dien onaf gebroken toon geeft, staat een zender die in gelijke richting zendt, doch waarvan het geluid een streep-toon geeft; aan de landzijde werkt een soortgelijk apparaat, dat een puntenreeks stippelt. Wij hopen, dat de bijgevoegde teekening het begrijpen hiervan gemakkelijk zal maken. Koerst men dus 41°dan hoort men, reeds op grooten afstand van het vliegveld, het radio-baken werken. De onafgebroken toon meldt, dat men recht op het radio-baken vliegt, dus recht op hot vliegveld aan. De streeptoon vertelt dat men aan den zeekant, de puntentoon dat men aan de landzijde van het radiobaken zit. De vlieger wijzigt daarnaar zijn koers totdat hij weer den onafgebroken toon hoort. De zenders brengen hun signalen, zooals gezegd, niet verticaal maar horizontaal uit. Op een zeker oogenblik houdt de onafgebroken toon in eens geheel op. Dit is het mom.3nt waarop de machine boven het huisje, waarin de zender van het radiobaken staat is aangekomen. Vooraf gaat men vliegen op de juiste hoogte die voor het landen noodig is en aan genomen dat men Zuid-Noord koerst op het zeer korte oogenblik van het ontbreken van den toon zet de bestuurder *de motoren af en daalt. Hij komt dan op een goede landings plaats van het vliegveld neer. * * * Zoo eenvoudig als het hier wordt verteld is het echter geenszins; er blijft altijd een groot risico aan een dergelijke landing verbonden en voor dat wij dan ook tot die landing zouden overgaan was het plicht ons volkomen te oriënteeren. Wij vroegen onze po sitie wij waren toen al over het veld heengevlogen en vernamen, dat wij ten Noord-Oosten van Schiphol zaten. Wij controleerden onzen hoogte meter met den barometerstand op den beganen grond (om te voorkomen, dat door een fout van den hoogte meter de machine te pletter sloeg) en de Pelikaan zakte tot op 150 meter. Toen begonnen wij de contouren van het verlichte vliegveld zeer vaag te onderscheiden. Wij vonden den onafgebroken toon van het radioteeken, vlogen over het veld en over de geluidloozeperiode". Wij Waren nu weer ten zui den van Schiphol en vlogen in de rich ting Rotterdam. Zwenkten. Van over de ringvaart kwamen wij aanstormen en op de bekende, meesterlijke en toch uiterst voorzichtige wijze, deed onze bekwame bestuurder het vliegtuig het wazige licht tegemoet zweven en zette de Pelikaan" veilig op den grond. Een landing dus, waarbij het radio-baken niet benut werd, doch dat ons toch tot kort daarvoor onschat bare diensten had bewezen. J. J. den Outer Chef Radio-dienst K. L. M. Vliegtuigradiotoestel Terwijl ik de Pelikaan zie wegsuizen en in mijn kantoor den controleontvan ger bijzet, roept de marconist van het toestel, van Beukering, het grondstation reeds aan als een kraaiende haan, die met vreugde den nieuwen dag aankondigt. Schipholradio" toe tert een blij antwoord terug, ook verderop, langs den radioweg naar Marseille, is men overal op post en reeds blaast Schiphol mijn ontvanger weer dicht met een bericht aan Brussel en Parijs, dat de ..Zilver meeuw" een Pelikaan" is geworden. Ik pieker niet langer, de radio werkt ! Beuk" vraagt reeds de verdere nieu we weergegevens, hij seint zijn be kend tempo en de seintoon is ge lukkig zuiver. Parijs geeft nu ook de omwisseling der vliegtuigen door aan Marseille. De reserve-telegrafist Stodieck komt bij me binnen juist als Algiers zich laat hooren de nacht is geschikt voor goede radioverbinding ! Stodieck begrijpt ook wat gebeuren moet om de post op tijd in Indie to krijgen. Geen verder gepieker, straks Mar seille en St. Florent op Corsica, en dan Rome, waarbij Ostia met een uitstekend radiostation, daa.i- werkt men al mee van Marseille af. liet weer boven de Balkanlanden staat ons niet aan, Corfu-radio is goed. zal wel tijdig met de weerberichten komen. Als ze Athene nu maar eerst achter den rug hebben ! Het niotorschip Imperia" van de Imperial Airways, dat in de Golf van Mirabella op Kreta de wacht doet, is verderop een goede steunpilaar en kan radiopeilingen geven voor den overtocht van de Middellandsche Zee. Of zouden ze over Damascus gaan en regelrecht langs de oliepijpleiding, die door de woestijn loopt, naar Bag dad gaan vliegen? In de woestijn ligt Rutbah Wells, een fort met westersche outillage tusschen de wallen. Het heeft een goede radio en peiler; ook Bagdad i» modern uitgerust. Ondertusschen hooren wij Brussel een radiopeiling geven, dat is mooi, peiling Noord 104°Oost, dus al voorbij Brussel en we rekenen snel uit met welke vaart de Pelikaan door de Belgische lucht klieft. Karachi, Jodpoer en Caïcutta zul len ook weer op groote afstanden met de Pelikaan werken, wij herinneren aan de verbindingen, overdag soms 1000 K.M. en meer, met onze PhilipsN.S.F. radio. Nou en Rangoon tegenwoordig ea de Bangkokhoek !" ik ben 't met mijn wachtgenoot eens, dat er nog vele sterke schakels zijn in de luchtvaartradiozetting tusschen Amster dam en Batavia. Maar weinig gele genheid tot slapen voor den marco nist van de Pelikaan. |T Bangkok heeft ook een goede radio installatie en wij veronderstellen dat van Beukering daar al over zijn slaap heen is, en wat zal hij 's nachts groote afstanden overbruggen ! Op Palembang staat tegenwoordig ook een radiopeiler en Batavia zal nu best vroeg op wacht zijn !" meent Stodieck en ik twijfel er evenmin aan. Niet verbaasd was ik toen Bandoeng Radio, den dag na het vertrek, telefonisch aan mij vroeg of de Pelikaan ook ultrakortegolf aan boord had. Vliegtuigen werken 's nachts met Sabang soms op 2000 K.M. afstand op de 600 M.-scheepsgolf nog wel. Met Medan en Penang gaat het ook op 000 M. golf, met Singapore meestal op de 90 OM. In verhouding met de scheeps-zenders, die gemiddeld met een energie van 1000 Watt werken. doen de 20 Watt vliegtuigzendertjes het buitengewoon goed. Helaas sneed het radiomes maar aan n golf kant; de korte golf is nog niet aangepast aan het verkeer. Binnenkort gaan. we op lange- en kortegolf tegelijk geinen, dan kunnen we op grooten afstand, zonder dat de telegrafist telkens van lange- op korte golf behoeft over te gaan. de bewe gingen van het vliegtuig volgen. Tenslotte geef ik hierbij een afbeel ding van de radioinstallatie van de Pelikaan. De bovenkast bevat de gestuurde zender (d.w.z. een zender waarbij de golflengte zeer constant wordt ge houden) voor 000, S70, 900 en 930 Meter golf. Onder den zender is de ontvanger bevestigd, een gewone 3lamper. De antennebaspoel (II) is dui delijk to onderscheiden, onder het tafeltje der hoogspanningsbatterij voor denontvanger (F) en den omvormer (1) die de hoogspanning geeft voor den zender. De antenne verlengspoel (K), die bij 't werken op vaste antenne noodig is, zit bovenop het frame gemonteerd. Het geheel weegt ongeveer 30 K.G.