No. 2064 De Groene Amsterdammer van 13 Januari 1934 Park en vijver in den bergtuin van Tjibodas. Op den achtergrond de top van den Pangerango 's Lands Plantentuin Dr. Jac. P. Thijsse In. 1880 werd Dr. Melchior Treub directeur van 's Lands Plantentuin. Treub was een man van hetzelfde kaliber als Teysmann, ofschoon van geheel andereu aard, een man van haast legendarische kracht en voortreffelijkheid, niet alleen groot geleerde, maar ook held en dichter. Wat moet hij bij het aanvaarden van zijn taak wel gevoeld hebben ! Daar lag de tuin met de onbeschrijfelijk rijke plantenwereld der tropen ten deele overzich telijk gerangschikt door het krachtig initiatief en de taaie volharding van Teysmann. en Hasskarl. Teysmann zelf en vele anderen met hem hadden den tuin contact bezorgd met den heelen Archipel en een duizelingwekkend studiemateriaal was hier voorhanden. Treub's voorganger Dr. B. H. C. Scheffer was reeds begonnen met dat materiaal dienstbaar te maken aan de wetenschap en had naet de stichting van de Annales du Jardin botanique de Buitenzorg de reeks van wetenschap pelijke publicaties begonnen, die den tuin wereld beroemd zouden maken. Treub greep dat alles met beide handen aan en maakte in korten tijd den tuin tot wat hij be hoort te blij ven: het belangrijkste wetenschappelijk instituut vaa de Tropen, Guadaloupe en Ceylon ver achter zich latend. Hij stichtte en organiseerde laboratoria,die om strijd bezocht werden door de grootste geleerden ter wereld en bevorderde naast de Annales nog de uitgave van tal van werken, die thans met elkander een onschatbaar archief vormen voor de kennis der tropenwereld en waar van de voortzetting onze dure plicht moet heeten. Koninkl. Bloemkweekerij Wilhelmina," Charles van Binnaken & Zoon, Zundert, N.B.. Hat van ouds gunstig bekende adres voor Dennen, ter bebosscbing (uitsluitend inheemsch zaad) Exotische Dennen- en Sparrensoorten, Bosch- en Haagplantsoen, Boomen en Heesters. Catalogi op aanvraag gratis en franco Tel.lnterc. No. 1. Telegram-Adres: Wilhelmina, Zundert De geweldige uitbreiding van het werk leidde tot een reorganisatie, die tot stand kwam als stichting van het Departe-.ient van Landbouw, waarin dan zuivere en toegepaste wetenschap zij aan zij gingen, 's Lands Plantentuin werd toen een onderaf deeling van dat Departement. Later is het wenschelijk gebleken, om den Tuin toch weer, maar nu geheel als instituut voor zuivere wetenschap, weer zelfstandig te maken. Dat was in 1911 twee jaar «a Treub's heengaan. Zijn nagedachtenis wordt geëerd door het prach tige Treub-laboratorium in den Tuin, gesticht uit bijdragen van geleerden en belangstellenden uit de heele wereld. Een van Treub's belangrijkste daden was de stichting van het laboratorium op Tjibodas. Tjibodas was een bergtuin, min of meer een boven verdieping van het ,,lustoord" van de G. G. te Tjipanas. Zoodoende kwamen er ook groenten en aardappelen, aardbeien en pruimen bij te pas f n Teysmann heeft daar dan ook nog al aan moeten ploeteren. Er is ook geëxperimenteerd met allerlei gewassen, maar daarover kan ik hier nu niet uitweiden. Treub maakte Tjibodas tot een wetenschappe lijke inrichting, breidde de er reeds bestaande plantentuin uit, bouwde met groote handigheid tegen de schrielheid van het Gouvernement in een eenvoudig logeergebouw en laboratorium en breidde het studieveld uit door het heele bergwoud tot de toppen van Gedeh en Pangerango. Later is dit heele gebied verheven tot Gouvernements-natuurmonument. Dank zij Treub hadden wij hier nu het eerst van alle volken een goed ingericht Biologisch Instituut in de tropische wildernis. Men moet zelfs in de tropen met den term oerwoud" eerugszins voorzichtig zijn, maar niemand zal ontkennen, dat wij in de bergwouden en kratervelden van Gedeh en Pangerango de oorspronkelijke natuur wel zeer nabij komen. De neushoornpaden waarlangs nauwelijks honderd jaar geleden de eerste biologen deze toppen be klommen, zijn nu vervangen door ruige boschweggetjes langs ravijnen en over heete stroomen. Hier en daar zijn enkele paden het bosch in gekapt. Een groot aantal hoornen zijn beschreven en ge catalogiseerd. Op het zadel tusschen Gedeh en Pangerango zijn een paar eenvoudige logeergelegenheden gebouwd, ja, de laatste directeur van 's Lands Plantentuin heeft zelfs een klein studiehuisje gehad boven op den Pangerango. En deze laatste directeur heeft de kroon op het prachtig wetenschappelijk werk, dat in dit heerlijk natuurreservaat is verricht, gezet door een uit muntend boek te schrijven over de planten- en dierenwereld van de kratervelden en toppen van Gedeh en Pangerango, in het bijzonder over de bloemen en haar vrienden. Wat Tjibodas voor de wetenschap te beteekene» heeft gehad en zeer zeker nog kan en moet hebben want men is er pas begonnen kan men het gemakkelijkst nagaan door er het gastenboek na te lezen, waar ge de namen kunt vinden van haast al onze professoren in de biologie van de laatste kwarteeuw naast die van de grootste biologen van het buitenland van Haeckel tot heden. Toen in 1917 de Plantentuin honderd jaar bestond, is ter gedenking van dit feit over de heele wereld geld bijeengebracht om op Tjibodas een nieuw laboratorium te bouwen en Treub's ge bouwtje is nu volledig ingericht als logeerhuis. Eenige jaren geleden heb ik in dat nieuwe laboratorium mogen werken en genoten va,n de uitmuntende inrichting, de uitgebreide bibliotheek, die het mij mogelijk maakte den weg te vinden in de manden vol prachtige bloemen, die we ver zameld hadden op een wandelingetje van enkele uren in het echte bergwoud, onder schitterenden vogelzang en dartele vlindervlucht. Door de breede spiegelruiten had ik een heerlijk vergezicht over de Preanger en levendig besefte ik, wat 's Lande Plantentuin te beteekenen heeft niet alleen voor de wetenschap of voor dtn rot m en eer van Neder land, maar ook voor elkeen, wien het lot een werk kring heeft gegeven in ons heerlijk Insulinde Tentoonstellingen Rotterdamsche Kunstkring, Witte de Withstraat 35. Werken van Jan Shiyters en tentoonstelling van Balineesche Kunstnijverheid. Tot 14 Januari. Toonzaal Helene Meijer Timmerman Thijssen, Oostduinlaaii22, Den Haag. Nederlandsche kunst van Marianne Hartong, Theia Hofstede Crull, Kudolf Groenink en N.V. Glasfabriek Leerdam. Tot 16 Januari. Kunsthandel Aalderink, Amsterdam. Grafisch werk van Kathe Kollwitz. Tot 18 Januari. Kunstzaal Mart. Liernur, Zeestraat 63, Den Haag. Tentoonstelling van Ikatdoeken en Batiks. Teekeningen en schetsen door Kees Eoovers. Tot 21 Januari. Kunsthandel Buffa, Amsterdam. Werk van Bob Césinus Viseer. Tot 21 Januari. Kunstzalen Mak, Amsterdam. 400 kunstwerken geschonken door Nederlandsche beeldende kun stenaars ten bate van Joodsche vluchtelingen. Tot 22 Januari. Kunstzaal van Lier, Amsterdam. Nieuwe werken van Ernst Leyden. Tot 25 Januari. Kunstzaal Santee Landweer, Amsterdam. Werk van Bresdin, VaUoton <n Ch. Boelofsz. T«t l Februari. Sted. Museum. Amsterdam. Beeldhouwwerken, studies en reiMchetsen. Tentoonstelling ingericht door het Gemeentebestuur van Amsterdam Grafische kunst van de Verceniging toe bevor dering der Grafische Kunst. KuMtzaal Kleykamp, 's Gravenhage. Werk van A. Breetvelt en Fr. Sikora. Kunsthandel Goudstikker, .Amsterdam.Moderne kunst. Kunstzaal d'Audretsch. Schilderijen van Leo Gestel.