W o. 2054 De Groene van 6 Januari 1934 STEUHZOLEH SYST. PROF. HOFFA/ NAAR MAAT Fa. J. A. MASSING O. Z. Voorburgwal 334 Amsterdam C. over het Binnengasthuis sterken tot een overweldigenden daver?desnoods door de microfoon op den torentrans te plaatsen? Naar mijn meening ligt in deze onvoldoende outillage, meer dan in opvatting en regie, de groote zwakheid van de Willem van Oranjefilm". Eén meevaller blijft echter tenslotte te noteeren - en wel daar waar men deze het minst mocht verwachten: bij de spelers ! Het heeft mij aange naam verrast te constateeren met welk een sober heid onze acteurs zich over het algemeen tegenover «amera en microfoon weten te gedragen. Wie zich nog het afgrijselijke ge-Bouwmeester uit de ?zwijgende films van anno '20 herinnert, staat verbaasd over dit merkwaardig aanpassingsver mogen. Toegegeven, dat de zware gedragen «lausen in zulk een plechtig spel den tooneelspeler beter liggen, dan de simpele argeloosheid -van een meer naturalistische handeling.. . . het ?valt nochtans niet te ontkennen, dat over het algemeen het decoratieve en pathetische plankengedoe waarvoor menigeen zich het hart zal hebben vastgehouden, op lofwaardige wijze achterwege Weef. Dit geeft althans voor een zoo vitale quaestie .als liet levend materiaal, den burger goeden moed. Summa summarum kan ik de depressie van sommi ge a niet deelen. Er is veel gemist in deze film er is ?ook wel iets bereikt. Zij, die zich zooveel voorstellen van een nationale klankfilmindustrie, dienen het zich in te scherpen, dat er nog oneindig veel meer gemist zal moeten worden, vóór een betrekkelijke perfectie kan worden bemachtigd. Wanneer wij liet ernstig meenen met een Nederlandsche film toekomst, dan is een eerste voorwaarde te willen eeren, d.w.z. dat wij teleurstellingen kunnen dragen. Ende desespereert niet. .. . ! Inkeer Frank Wysbar: Anna umi Elisabeth." Alliambra ? Zeldzaam zijn de oogenblikken, waarop het gerucht rondom de strijdende, zoekende film ver stilt en zij zich schijnt neer te zetten tot meditatie ?en zelf-inkeer. Misschien is dit, na Madchen in . Uniform" de eerste keer. . . . een lange tijd, voor waar ! Maar des te kostbaarder is dan ook zulk een ?weervinden en des te grooter het geluk van hen, <lie de film liefhebben. Het kabaal en de banali teiten over haar minderwaardigheid, de vermoeien de halsstarrigheid van haar tegenstanders ver flauwen tot een verre, dwaze echo. Wij zijn weer -alleen, met deze boeiende, nog slechts vaag be grepen kunst.. . . x/ Anna und Elisabeth" is een vluchtige en toch «liep peilende overpeinzing van het wonder". Het stelt de feiten, simpel en zonder commentaar, maar omgeven van al het mysterie der onopgeloste problemen. Anna, het eenvoudige boerenmeisje, ?dat hartstochtelijk biddend bij het lijk van haar jonger broertje, deze tot haar eigen ontzetting ziet herleven, wordt door haar omgeving aangezien als met wonderdadige geneeskracht begaafd. Van heinde en ver stroomen de zieken toe, vooral nadat «en mismaakte vrouw uit het dorp, door haar handoplegging weer recht van lijf en leden blijkt. Ook Elisabeth Salis, de rijke Gutsbesitzerin" reeds jaren door verlamming aan haar rolstoel gekluisterd, hoort van het mirakel en wenscht door Anna genezen te worden. Zij laat het meisje bij zich brengen en eischt van het verschrikte en bevreesde kind, dat deze haar aanraakt. Wanneer Anna vlucht richt de door angst en verlangen gefolterde zieke zich uit haar rolstoel op en blijkt te kunnen loopen. Een. nieuwe genezing ! Nu neemt Elisabeth de propaganda voor Anna's boven natuurlijke kracht ter hand en verzekert den twijfelenden dorpsgeestelijke het overtuigend be wijs in een openbare bijeenkomst te zullen leveren. Op den dag, dat de samenkomst is vastgesteld, "blijkt de organist Matthias, een vriend van Elisa beth, stervende aan een sleepende kwaal. Anna moet ook hem genezen. Door Elisabeth's suggestie van een groot vertrouwen vervuld, bidt zij harts tochtelijk aan het doodsbed onder haar vurig gefluisterd gebed sterft Matthias. In een panischen schrik, die haar alle zelfvertrouwen weer ontneemt, vlucht Anna en weigert zich naar de vastgestelde bijeenkomst te begeven, waar zij haar miraculeuze gaven moet toonen zij wil weer eenvoudig en on opgemerkt door het leven gaan. Elisabeth in een extatisch geloof en vertrouwen geschokt, dat haar meer waard is dan het leven, stort zich van de rotsen te pletter. Dit is het merkwaardige gegeven, vol van een interieure belangrijkheid, als wij slechts zelden ontmoeten. Het leeft sterk en eenvoudig in de hoofdpersonen het draagt overtuigend de heele film. Wysbar's regie beheerscht beide elementen: de spelers worden onder zijn handen menschen, wier adem wij meenen te voelen het filmverhaal zelf krijgt het karakter van een simpele nood wendigheid. In den aanvang is de opeenvolging der beelden wat snel en hokkend een gevolg waarschijnlijk van de moeilijkheid in korte trekken een expos van de situatie te geven. Maar wanneer alle stukken geplaatst zijn en wij de partij kunnen overzien, vangt een fijn en bedachtzaam spel aan, dat ons ademloos gevangen houdt en sterk aan grijpt. Misschien is in de compositie van het werk niet die alleruiterste soberheid bereikt, welke in Madchen in Uniform" alle besef van film of nietfilm deed vergeten. Maar toch is dit buitengewoon moeilijke en delicate probleem zoo zuiver en meesterlijk gesteld, dat het boven de bezwaren der materie uitstijgt. Dit is stellig niet liet minst te danken aan de zeldzaam superieure bezetting der hoofdrollen. Welk een zekerheid, welk een absolute geloofwaardigheid, welk een innige menschelijkheid kenmerkt al de/e perso nages ! Wij zien llertha Thiele en Dorothea Wieck in nagenoeg dezelfde karakters terug, als waarin zij ons reeds bekend waren zij overtuigen en ontroeren er geen haar minder om. Zoo ooit dan hebben wij hierdoor de zekerheid, te doen te Anna richt zich uit haar rolstoel hebben met twee kunstenaressen, die in haar genre, mits door goede handen geleid, tot de allergrootsten behooren. De meesleeperide scène, waar de beide vrouwen voor het eerst tegenover elkaar staan en de genezing zich voltrekt, is beklemmerd van spanning en menschelijkheid. Voortreffelijk is de prachtige acteur, Matthias Wiemann, als de zieke organist Testa. Hij behoort tot die spelers, welke van nature in belangrijke films en uitsluitend in belangrijke films, op hun plaats schijnen. Uitstekend zijn op het +weede plan Elisabeth's zuster Margarete van Maria Wank en de pastoor van W. Kaiser Heyl. Tenslotte zijn alle fisuren met een zorg gekozen en behandeld, die alleen liet ontstaan van een fijn afgewogen en volkomen harmonieus werk als deze film, mogelijk maakt. ..Anna und Elisabeth" vormt een verademing en een rustpunt in den wilden stroom der filmconl'ectie en filmexperimenten. Het wendt zich af van de harde, overweldigende maatschap pelijke conflicten het vermijdt de nar cotica van. sentimentaliteit en geforceerd amu sement. .Binnen de beklemmende intimiteit van haai' milieu keert zij in tot de raadselen van ons eigen gemoed raakt zij duistere ge voelens, vage instincten aan schept zij een wereld, die buiten en boven den schijn der gang bare filmrealiteit staat. Ken inkeer, welks zeldzaamheid wij wellicht moeten loven, omdat hij er slechts te kostbaarder door wordt ! Elisabeth Salis (Dorothea Wieck) en Anna (Hertha Thiele) in Elisabeth", door Frank Wysbar ,Anna und