HRE VERSIERSELEN 'e Vrouwen der Apo-Kajans l E M A er geen enkele getatoeëerd was ! Dit hield verband met het feit, dat het groote hoofd van Apo-Kajan,Taman Kila, we gens een snelzaak al lange jaren ge leden tot dwang arbeid veroor deeld zijnde, te Samarinda in de gevangenis zat. Wanneer de mannen op een handelstocht zijn., een tocht waarbij ze maanden en maanden afwezig zijn, aan groote gevaren zijnblootgesteld (vooral Vroeger toen er nog gesneld werd) mogen de vrou wen zich niet laten . tatoeëeren. Dit »lles houdt ver band met de gods dienstige overtui ging der menschen. Aan het tatoe eren kan men zien of men met a vrouw [van hoogere of lagere boorte te doen heeft. Aan mode de tatoeëering ook onderhevig. m sommige kampongs hebben eiile vrouwen groote reputatie op b gebied. En ze laten er zich goed gen voor betalen. Het tatoeëeren gebeurt dan ook als men contanten heeft: d.w.z. na een goeden rijstoogst, want het ruilmiddel in Apo-Kajan is rijst! Of het mooi staat of leelijk, de blauwzwarte figuren op vingers, han den, armen, voeten, kuiten en dijen, hierover verschillen de smaken. Maar merkwaardig is de gewoonte zonder twijfel! In 't kort is de modus operandi als volgt: een modelletje van hout wordt bestreken met een mengsel van roet en water. Dit modelletje drukt men op de huid af. De huid vertoont dan de gewenschte figuur. Een houtje waarin rechthoekig een drietal naalden zijn bevestigd, houdt de kunstenares in de linkerhand, terwijl ze in de rechter een staafje ijzer vasthoudt. Hiermee slaat ze flink op het houtje met de naalden, die daardoor in de huid dringen. Ze beweegt deze nu volgens de omtrekken der figuren, steeds hamerende". Het bloed komt te voorschijn, 't doet - hevig pijn,''maar het slachtoffer geeft geen kik, verroert geen vin. 't Was mij een raadsel hoe de vrouwen het verdroegen niet alleen, maar vooral dat geen hevige infecties het gevolg er van waren! Niet alle vrouwen houden het uit. Ze geven 't op vóór de volledige tatoeëering af is ! Naar ik vernam, sterven er af en toe vrouwen bij, wat me heelemaal niet verwon derde ! Enkele vrouwen, vooral die van hoofden, laten zich tweemaal tatoeëeren. Dan wordt de kleur mooi donkerblauw. Het fotografeeren van de tatoeteringen is hoogst moeilijk! Niet tegenstaande goed orthochromatisch materiaal en 'n geelfilter is het mij, niettegenstaande ik tientallen objecten fotografeerde, maar in enkele gevallen gelukt dragelijke foto's te verkrijgen. Ik vermoed dat de belichting parten speelde: ik moest de" vrouwen nemen" in direct zonlicht, want stil zitten kunnen ze niet. En bij direct zonlicht valt het licht nooit daar, waar men het wil hebben ! 't Is ook te ongelijk matig verdeeld. Hoe het zij, de voor beelden, die dit artikeltje vergezellen, geven een tamelijk goed idee van de tatoeëering van vingers, handen, voeten, kuiten en dijen. Merkte ik op, dat dejvrouw gesteld is op: zwarte tanden, lange oorlellen, mooie tatoeëering, hiermee is aan de eischen van schoonheid nog niet voldaan: oogharen en wenkbrauwen zijn in de ban gedaan ! (Dit is ook bij den man het geval!) Ze worden er met een klein tangetje stuk voor stuk uitgetrokken, 't Is een liefdedienst, dien men elkaar bewijst: de vrouwen onder elkaar, maar ook de vrouw den man ! En dan is er vaak liefde" bij in 't spel! In de praktijk is me gebleken, dat de man wel degelijk oog heeft voor een knap gezichtje ! We waren op bezoek bij de Poenans, de dokter, de as sistent-resident en ik. Bij die woud bewoners waren eenige werkelijk knappe jonge meisjes. Ik wilde er een close up" van maken. En om nu de theorie aan de praktijk te toetsen, verzochten wij . aan onzen Don Juan die zijn er ook onder de Dajaks, vooral onder] den stam, die de hegemonie van de be woners van Apo-Kajan voerde, de stam der krijgslieden er de mooiste drie uit te zoeken. En wie zocht onze brave Taman Katjang zoo heette de Don Juau?uit? Precies dezelfde die ook wij Europeanen hadden uit verkoren ! Dat de vrouwen er van houder zich bij feestelijkheden uit te dossen met fluweelen rokken en baadjes, met zilveien franje gegarneerd, met loovertjes, kokette hoedjes, mooie krijgshoeden, ivoren armringen, kleurig kralenwerk, blijkt uit bijgaande foto's en filmbeeldjes. Men ziet: ook de Dajakvrouw ziet er gaarne netjes uit! Nieuwe uitgaven De premie-litho voor de Ver. tot bev. van Beeldende Kunst door Aart van Dobbenburgh Deze Amsterdamsche stadsgracht" met het tweetal beurtschepen op den Zwarte tanden en uitgerekte oorschelpen voorgrond tegen de kade, met het statig gelid van oude huizen daar achter, met dan nog, als 't ware ietwat onwillig en speelsch zich voegend in het straffe schema der stad, het vrijere, meer open gelid der hoornen, waarvan de naakte takken schier een aanval doen op het onverbiddelijke van hori zontalen en verticalen (in van Dobbenburgh's werk als basis van de composi tie streng vastgehouden en doorge voerd), alles staande in dien doorzon gen grijzen toon, die men nergens als in Amsterdam vindt; deze stadsgracht weet van massale kracht, van inge togen degelijkheid, en tegelijkertijd ook van den droom, van het verlangen (grijpen de takken niet, verlangend naar de vrijheid ?; spreken de schuiten niet verlangend van het vrije varen over de wateren?) n van de teederheid hoe zeeft niet het licht teeder ove* en langs de huizen, de boomen en de schepen heen !. Van Dobbenburgh, die met dit werk wederom zijn naam als een onzer allerbeste grafici mede gestand doet, heeft dit weten", een weten dat hem zelf als kunstenaar ook steeds zeer eigen was, met deze litho schoon uitgelegd. A. E. VAX DEN TOL Krijgshoeden; in~de handen Uittrekken van wenkbrauwen Geïllustreerde brochure over: De instellingen der Vereeniging ter Bevor dering van de Belangen des Boek handels. Uitstekend geïllustreerd. Uit gave van het Centraal Boekhuis. Van de drukkerij Ellerman Harms &; Co. en C. A. Spin en Zoon te Am sterdam ontvingen wij typografisch uitstekend verzorgde kalenders voor 1934. Beide uitgaven geven iedere maand een blad. De opbouw van den komenden maatschappijvorm, door H. Talens. Uitg. de Opbouw", Apeldoorn. Socialisatie door een stelsel van bestuur en medezeggenschap dat te gelijk liberaal, democratisch en fas cistisch is, zóó ziet de schrijver de op lossing van de huidige crisis. In het laatste hoofdstuk wordt Speciaal stilgestaan bij de crisis en het herstel van Nederland. Er is namelijk geen overproductie, doch onder-con sumptie zoodat de Nederlandsche Bank, tijdens de socialisatie Staats bank" geworden, begint met aan ieder een toeslag op zijn inkomen te geven teneinde de koopkracht te ver meerderen. Terloops wordt vermeld, dat de bankbiljettenpers geduldig is. Eventueele verwikkelingen in prijs en loon, import en export worden eenvoudig den kop ingedrukt door de Staatsbank steeds de grondwaarde van onzen gulden te laten aanpassen. 't Woord inflatie wordt hierbij echter niet gebruikt! , B.