Een vrouw ging voorbij Bioscopy L. J. Jordaan Mae West's ..She done hlni wrong" door de censuur verboden. Het is niet de bedoeling uit den treure op alle ?censuur-slakken zout te blijven strooien hoe ?wij over het verbieden van films oordeelen, mag voldoende bekend worden geacht en dus gaan wij de al of niet gemotiveerdheid van het verbod, dat de Paramount-film Lady Lou" aan het oog van het Nederlandsch publiek onttrekt, zonder commentaar voorbij. Belangrijker schijnt ons na te gaan, wat onze bioscoopgangers in deze film verliezen. Een werk, dat voor de meer geharde «ogen der Parij zenaars maandenlang niet buiten gewoon succes werd vertoond, wettigt zeker wel eenig commentaar. Niet, dat aan de film Lady Lou" op zichzelf zoo bijster veel verloren gaat. Het is een tamelijk zwak en verward product, dat niet boven een vrij bescheiden gemiddelde uitgaat een geforceerde historie met de obligate schurken, gangsters, pistoolschoten en moorden, waaraan de Amerikaansche film ons gewend heeft, maar zonder haar demonische stuwing en schokkende dramatische felheid. Midden in deze niet [erg belangwekkende geschiedenis staat echter een vrouw, die sinds eenigen tijd de oogen der heele wereld op zich wist te vestigen. Mae West bereidt moet men weten niet minder voor dan een revolutie in het erotische sentiment eener generatie! Misschien zullen velen geneigd zijn, deze mededeeling te verwijzen naar de regionen der porno grafie gelijk onze brave censuur reeds heeft gedaan.... zij hebben ongelijk. Want het erotisch ideaal is niet slechts een quaestie voor modehuizen en schuine tijdschriftjes, doch bepaalt in wezen de reactie op duizenderlei affecten zoowel in het dagelijksch leven als in meer buitengewone omstandigheden. Op den bodem van het meerendeel der menschelijke handelingen ligt mét of zónder Freud's permissie het sexueele probleem verborgen en men behoeft waarachtig niet zijn Eduard Fuchs na te slaan om te weten, dat dit probleem beheerscht wordt door het erotisch ide aal der verschillende poques. Bovendien hebben Mae West zij, die den eerbiedwaardigen leeftijd eener halve eeuw naderen, ampel gelegenheid gehad hiervan alle consequenties waar te nemen. De aantrekke lijke vrouw om nu maar de verschoonendste term te bezigen van dertig jaar geleden was iets totaal anders dan die van tegenwoordig. Niet alleen in uiterlijk, doch evenzeer in handel en wandel. Met de vrouw van 1000' verdween heel een mode heel een sexueele verhouding heel een .. . .dramaturgie. En om dit laatste is het ons hier te doen. Reeds lang signaleerden vage maar opgewonden geruchten een sensationeele gebeurtenis op de Amerikaansche Bühne: daar zou namelijk een vrouw triomfeeren, die het populaire ideaal met stukken (en kilo's !) sloeg. Broadway verkeerde in een toestand van zenuwachtige extase al wat aan massage, heilgymnastiek en andere vermageringsmethoden een boterham verdient is derwanhoop nabij. Mae West blijkt niet alleen een tooneeldiva, die haar eigen stukken schrijft en re gisseert, maar die wat duizendmaal opzien barender is bovendien zoo vrij is haar eigen volume te bepalen. Met verbazing en ontsteltenis ziet de huidige generatie voor het eerst sinds twintig jaar een vrouw, wier allure en voorkomen niet is ingesteld op het tenniskampioenschap of het record honderd meter rugzwemmen, maar op de eenigszins in het vergeetboek geraakte kunst om het genus Man" te behagen. En te beheerschen! De grande coquette" van 1900 schijnt in Mae West te willen herleven. Ziehier dan een vrouw, wier zeer geprononceerde bekoorlijkheden de simpele mode der openhartige kleedij beslist af wijzen. Met de sportieve schraalheid is ook de quasi-onbevangenheid van het eeuwige jonge meisje onzer dagen verdwenen. De grande co quette" is namelijk aanzienlijk minder altruïstisch dan de moderne girls"; zij heeft veel te verbergen om veel weg te kunnen schenken.... aan wien het haar behaagt. Zoo zag het perplexe New-York sinds eenigen tijd Mae West over het tooneel der Broadwaytheaters wandelen als een mysterie van rondingen en welvingen, omruischt door nevelen van knisterende zijde en schuimende frou-frou's. Het leerde in den brutaal-lokkenden blik der amandelvormige oogen in den diepen vollen klank der sonore altstem een emotie kennen, die niet dertig maar drie duizend jaren oud scheen. Het was absurd, verwarrend, shocking.... al wat gij wilt, maar het imponeerde mateloos. Het scheen of de diep en schaamachtig verborgen seismograaf der sexu eele gevoeligheid bij het duizendkoppige publiek een heftiger waarschuwing registreerde dan alleen maar de curiositieit eener gezette dame. Tegenover deze onverwachte resurrectie van een verdwenen vrouwentype stond de moderne schouwburgbe zoeker ietwat perplex en waarschijnlijk niet zonder een gevoel van vage beklemming. In Mae West herrees het verstolen, maar alles overheerschende spel van aantrekken en afstooten van tyrannie en overgave, dat kennelijk en uitsluitend slechts n doel nastreeft: den man te onderwerpen. Met al haar brutaliteit en ongegeneerdheid bleek dit type even mysterieus als ongenaakbaar. Nogmaals: men kan er al de moreele bezwaren ter wereld aanvoeren men kan er de dwingende, oer-oude kracht niet van ontkennen. Een kracht, waarnaast het zoo vurig begeerde en luide toegejuichte ideaal der speerwerpsters en kogelstootsters, plotseling verrassend klein en armetierig aandoet. Wat onvermijdelijk komen moest, kwam de film maakte zich van de nieuwe verschijning meester. Hiermede nu dreigt de aesthetica der Schlichtheit" en slankheid in haar grondvesten te worden aangetast en daarmede een gevoelswe reld, welke zich langzamerhand op dit principe heeft gebaseerd. Want zooals het projectiedoek als machtig propagandamiddel de sportieve vrou welijkheid aan een willooze wereld kon suggereeren, zoo kan het in staat blijken een tot nog toe min of meer gewelddadig onderdrukte vrouwelijkheid in eere te herstellen. Onderschatte dit wie wil! Mae West Het is mogelijk dat dit namelijk geenszins de voorbijgaande bekoring van een uitzonderlijk vrouwentype geldt het kan hier zeer goed beduiden de renaissance van een verhouding der sexen, die sinds lang verloren scheen. Wanneer het hier inderdaad gaat om meer dan een voorbijgaande modegril en wie kan bij mogelijkheid zeggen, dat dit niet het geval is? dan is een omwentelmg'in het emotioneele bestaan der wereld volstrekt niet denkbeeldig. De onweerstaanbaarheid van het es sentieel vrouwelijke, die in de jaren voor den oorlog regeeringen deed vallen en mannen elkaar deed dooden, zal zich automatisch opnieuw doen geldea.... speciaal in de populaire dramatiek der film. Wat de emancipatie scheen te hebben over wonnen en de sport vernietigd: de magie der Weiberherrschaft" met haar onvermijdelijken nasleep van intrigue, passie, ha.at en zelfopoffering, zal opnieuw domineeren en de ietwat bloedelooze en transparante liefdesconflicten der laatste tien jaar, rosser kleuren en heftiger doen pulseeren. Het mysterie der vrouw zal niet meer uitsluitend culminceren in de vage f lou-f otograf ie van het Burne.Toiiestype, maar machtiger en reëelerleven in de geheimzinnige schaduwen van kanten en autruches. Parijs nog altijd de Stad der Vrouw heeft dezen mogelijken ommekeer diep beseft. In de schaduw van het Théatre de l'Odéon temidden van de herinneringen aan La dame aux camélias" en Manon", richtte zich de belangstelling van den eeuwigen amoureux", die de Franschman is, met groote intensiteit op de nieuwe ster van Mae West. Wellicht dat de zin voor de grande tragédie" van voor den oorlog het groote liefdesdrama der Fransche theaterkunst onder haar aanblik ont waakte. Het kan niet ontkend worden, dat Mae West het nieuwe probleem stelt in een vrij extravagante scherpte. Dit uitgesproken fémelle"-type windt er geen doekjes om: wat voorkomen en gebaar nog mochten voorbijgaan, dat doet zich voelen in stem en woordkeus. Al-met-al een verschijnsel, waaraan ons lang ontwende gevoel zich gereedelijk kan stooten. Maar dit neemt niet weg, dat hiermede de zaak moeilijk als een min of meer scabreuze uit zonderlijkheid kan worden afgedaan. De vraag of zich in het type door Mae West zoo uitdagend geaccentueerd, liet begin eener reactie openbaart, die een nieuwe aera in het denken en handelen eener generatie kan inluiden, blijft alle belang stelling trekken. En van dat standpunt uit bezien, is het jammer dat Nederland den invloed dezer merkwaardige renaissance zou moeten ontberen, /onder zelfs het vage gevoel te hebbon gehad, dat in Mae West een vrouw voorbijging....