18 De Groene Amsterdammer van 20 Januari 1934 N o. 2955 Croquante croquet jes Alida Zevenbootn Radio en grammofoon Super heterodyne of niet? L. J. van Looi f Een stuk grauw papier met kaarsvet er is geen goud zoo goed om den hoest los te maken en dat heb ik me neer Stiefstra gegeven om op zijn borst ie leggen. Want hij hoest dat het je door merg en been gaat maar ik heb de halve stad moeten afloopen voor ik een half pond vetkaarsen had en eindelijk in de Stormsteeg kreeg ik ze, in 'diezelfde steeg waar ze vroeger die mooie schoensmeer verkochten, die maar bleef doorglimmen hoe je schoenen er ook uitzagen en je hoefde maar eventjes met je warmen adem er over heen te blazen en ze glommen weer en nu geef ik hem ook om de twee uur een kop ijslandsch mos.en het is al veel minder al zal dokter Vos misschien zeggen, dat al die huismiddeltjes niets helpen ?maar Alida weet beter en moet niets van aspirine en al dat nieuwerwetsche ?goedje hebben en als mij wat man keert dan neem ik een glas rum 'meteen schijfje en er af ben ik, maar wat voor den een zijn lichaam een ' zegen is is voor den ander vergif maar ?toch blijf ik er bij dat er niets gaat boven de echte Haarlemmerolie en : waarom ik in eens op de Haar lemmerolie kom omdat ik op een plaatje in de krant meneer "Walrave Boissevain heb zien zitten " met niets dan roode Antwerpsche *heeren om zich heen, en hij keek net of hij heelemaal geen Haarlemmer olie lustte. Ja, dat moet voor iemand als de Boissevains wel wat wezen om 'zoo maar met zoo'n rooden burge meester en roode schepenen, zooals die heeren daar schijnen te heeten, ? te zitten opgescheept en het is of die Kamiel Huysmanshet er om gedaan heeft om juist nu naar Amsterdam te komen nu er geen een roode meneer meer wethouder is en meneer Boisse vain hem moet rondleiden en wat moeten die Belgen hier komen om den boel af te neuzen ?|Meneer Stiefstra zegt, dat het veel verstandiger zou zijn als onze Wethouders eens naar Belgiëgingen om te kijken hoe ze het daar lappen omdat de menschen daar veel minder belasting betalen dan hier. * * * Ik weet nog dat dokter Vos voor de melk naar het buitenland is ge weest en wat zag hij er goed uit toen hij terug kwam en alleen van niets dan melk te proeven en toen schreef hij mij een melkdieet voor maar ik Heb er stiekum een paar druppeltjes cognac in gedaan voor den smaak en het is me best bekomen en nu hoor je in eens Weer niets van de melk en toen leek het wel of de stad er dagelijks door vergiftigd werd en ik ze poes bijna niet durfde te drinken geven. Allemaal politiek, zegt meneer Stief stra, en daar heb je als vrouw niet zoo'n verstand van maar ze brengen een mensch toch maar de stuipen op het ,^jf en wat koop je daar voor? Ik heb op een uitverkoop in de stad een erg aardig japonnetje gekocht om 's avonds nog eens aan te trekken als ik van ons acteurtje een vrijbiljet krijg waarvoor ik hem altijd een gulden van zijn boekje aftrek want ik wil niets voor niets hebben en de juffrouw die het me paste zei dat ze nu ook »1 de uitverkoopen en de opruimingen gaan verbieden en ik vraag maar Waar we op die manier naar toe gaan. Er blijft zoo langzamerhand niets meer over of het is verboden en de een schreeuwt nog harder om vrijheid dan de ander. Vroeger, in den tijd van mevrouw zaliger, dacht niemand aan vrijheid en Waarom niet? Omdat je zoo vrij was als een vogeltje in de lucht en waren de menschen niet veel en veel gelukkiger dan nu? Hoor je tegenwoordig iemand nog harte lijk lachen en wordt er in den schouw burg nog zoo lekker gehuild als vroe ger en.... en.... ik schaam me bijna om het te zeggen maar zijn de menschen nog Wel eens zoo onbezorgd boven hun bier, zal ik maar zeggen als in den tijd van wijlen meneer? * * * Wat konden de menschen toen ge zellig zijn en nu.... ik heb geen verstand van al die ingewikkelde dingen uit de krant maar ik voor mij geloof dat een heele boel van al onze narigheid daarvan komt dat de men schen veel te veel zure kwast drinken en ik vind citroen een best drinken maar dan met een scheutje van het een of ander om de zure bacillen te dooden. Als u eens bij me mocht komen dan zal u boven den schoor steen het nieuwe portret van meneer Bikus Colijn zien hangen. Ik heb maar eens in de beurs geblazen vooral toen ik in de Standaard dat mooie artikel van meneer Ingwersen gelezen had die vijf kolom lang over dat portret ' schreef en wie doet het hem na ? Ik heb meneer Stiefstra er een stuk uit voorgelezen maar hij viel er bij in den dut en toen heb ik het in mezelf ge lezen en ik moet zeggen dat ik er van genoten heb, zoo mooi was 't, al moest ik wel eens een oogenblik denken dat het toch maar om een beeld ging en beelden niet waar.... en wat een geluk dat meneer Bikus zoo hoog boven al die wierook staat, hij zou anders leelijk gaan niezen van al die lucht die hij in zijn neus kreeg. En nu hebben ze ook een beeld van burgemeester van Tienhoven onthuld van de week en ik heb al in de krant gekeken, maar er nog niets van gezien en ik zie hem nog voor me want ik heb hem heel wat keeren bediend bij wijlen meneer aan tafel en dan moest hij altijd lachen als ik een beetje onhandig deed met mijn witgaren handschoenen aan want wij mochten van mevrouw zaliger niet met bloote handen be dienen omdat die zoo rood waren van het werken al Was ik altijd erg proper op mijn handen en u mag ze nog zien en meneer Stiefstra zei van de week nog, dat het echte dames handjes Waren, maar het papier met kaarsvet heb ik toch maar niet zelf op zijn borst gelegd. Ik vind dat dat niet te pas komt of had ik er misschien witte handschoenen bij aan moeten trekken?-En nu krijgt hij Vanavond nog een flinke heete rumgrog en als hij dan nog verhooging heeft, is mijn naam geen Alida en een vrijkaartje voor meneer Beinhardt kan ik niet krijgen. Alles uitverkocht, zegt ons acteurtje en hij zei er zuchtend bij: ach, waarom ben ik geen Duitscher". Was het maar waar dan kon hij het boekje betalen want er staat al weer heel wat op. Zij beteekenen het einde van net zelfbouwen In de laatste jaren is een ommekeer te bemerken in den bouw van radio apparaten, die van principieele beteekenis is. Ik bedoel het feit, dat verscheidene firma's er toe zijn over gegaan om hun beste apparaten in superheterodyne schakeling te bouwen. Tot dusverre was het zoo, dat een handig amateur in staat was om zoo ongeveer hetzelfde apparaat te bouwen als de industrie leverde in enkele gevallen won dan echter de industrie het toch, omdat de amateur niet altijd de bij elkaar passende onderdeelen kon krijgen, terwijl de industrie een voudigweg de onderdeelen liet maken zooals zij die noodig had. Op de" kwaliteit van de muziek, die tenslotte uit den luidspreker kwam, had dat alles weinig invloed. Het is opmerkelijk hoe zeer de beoordeelingen van wat goede en wat slechte weergeving is, verschillen ! Wanneer echter nu de ontwikkeling der ontvangtechniek zich algemeen mocht gaan bewegen in de richting van den superheterodynen ontvanger, dan is het uit met den zelfbouwenden amateur. Want, hoewel er stellig amateurs in geslaagd zijn om supers" te bouwen, is het voor den doorsneeamateur niet goed mogelijk om een m u z i e k-ontvanger te bouwen vol gens dit systeem,die met den ontvanger van de industrie kan concurreeren. Het principe en het schakelschema van de super is tamelijk eenvoudig en daar ligt het hem dan ook niet aan. Maar men heeft voor de super een aantal precies op elkaar afgestemde onderdeel en noodig en men moet onder het bouwen metingen kunnen doen, die voor den normalen amateur afgesloten terrein zijn. Als een super" niet zeer. zorgvuldig gebouwd wordt, is het namelijk een onding. Maar er is nog wat anders. De moderne supers zijn geen gewone supers meer. Wat voor chicanes" daar allemaal aan zijn, is eigenlijk alleen maar goed te begrijpen en te waardeeren door dengene, die een antiek" toestel bezit en gelegenheid krijgt met een van deze nieuwste muziek-automaten te spelen. Daar is, wat men het eerste bemerkt, een geluidlooze afstemming, namelijk een inrichting, waardoor men op het verlangde station absoluut zuiver afstemt zonder dat men een toon hoort. Draait men dan aan een knop, dan komt het station meteen op de vooraf voor alle stations be paalde geluidsterkte uit den luid spreker, die precies aan de eindlamp is aangepast. De versterking van het toestel is zoo geregeld, dat alle sta tions, die men ermee ontvangen kan, en dat zijn er dozijnen, met dezelfde gelijkmatige geluidsterkte gereprodu ceerd worden. Verder is bij deze nieuwste toestellen de gehate fading zoo goed als geheel verdwenen. Practisch komt het er op neer, dat men van de fading niets meer merkt, wan neer zij niet zóó erg is, dat men heele maal niets meer ontvangt. Het toe stel versterkt namelijk automatisch mér als het ontvangen geluid zwak ker wordt, doch als heelemaal niets binnenkomt, helpt natuurlijk de prach tigste versterking niet. Dat is echter slechts bij enkele zeer ongunstige stations het geval. Daarbij komt dan nog de ongeëvenaarde selectiviteit der super. Met geen andere schakeling is een dergelijke selectiviteit bij een goede kwaliteit te verkrijgen, omdat de super het door zijn typische scha keling daarbij veel makkelijker heeft. Een belangrijke factor van den superbouw is ook, dat men er zoo makkelijk een kortegolf-bereik aan kan maken. De super heeft ook nadeelen. Het grootste nadeel is, dat het toestel zoo duur is. Een goede super vereischt een tamelijk groot aantal onderdeelen, een bijna individueele fabricatie en bovendien is het toesteltype nogal nieuw en er ligt dus een flinke verdienst-spanne voor den fabrikant op. Het tweede nadeel is, dat onder bij zondere omstandigheden de super een heel leelijken klank laat hooren, door dat er een fluittoon in optreedt. Dat kan vooral in de nabijheid van een sterken zender» geschieden, bijvoor beeld in Amsterdam. Maar dan moet tegelijkertijd het toeval zoo zijn, dat de golflengte van den zender in de buurt een veelvoud van de golflengte is, die in de super zelf stationnair door een daarin gebouwd onderdeel (eigen lijk een klein zendertje) wordt op gewekt. Dat kan natuurlijk gebeuren. Supers zouden in Holland bijvoorbeeld fluiten, wanneer de golflengte van de generator", zoo heet dat kleine zen dertje in de super, 625 meter was. Dan zou het dus' precies het derde deel van de Hollandsche 1875 metergolf zijn en ontvangst ware onmoge lijk wanneer ook daarvoor niet een tegenmiddel bestond. Dan bouwt men in de super een zeefkring en daar door bereikt men, dat slechts in grootfe uitzonderingsgevallen, die gerust ver waarloosd kunnen worden, fluittonen optreden. * * * , Een tweede nadeel, dat de super verweten wordt, is de mexicaansche hond". Naar mijn ervaring is dit ver wijt ongegrond. Theoretisch straalt een super inderdaad energie in de antenne en kan dus storen. Maar practisch zijn daartegen zooveel maat regelen te nemen, dat er niets van overblijft en dat hoogstens wellicht in een antenne, die vlak naast de super-antenne loopt, storingen kunnen optreden. Daar echter de superantenne meestal slechts uit een kort draadje zal bestaan is de kans op storing zoo goed als nihil. In ons land bestaat bijv. een verbod voor ont vangers, die meer dan 50 Millivolt stoorenergie in de antenne kunnen verwekken. Daardoor worden in ons land dan ook geen z.g. nkringtoestellen verkocht. De mij bekende supers verwekken echter een antenne energie van veel minder kracht en een dezer supers, die op de Technische Hoogeschool in Delft werd gekeurd, bleek slechts 5 Millivolt storings energie te leveren. Zoodat ik geloof niet al te zeer als een profeet te worden beschouwd als ik voorspel, dat binnen enkele jaren zoo goed als geen ont vangers op de markt zullen zijn als de super. Behalve dan voor televisie-ont vangst, waarbij men eenige voordeelen van de super, als haar groote selectivi teit, heelemaal niet gebruiken kan.