N o. 2955 De Groene Amsterdammer van 20 Januari 1934 Volksschool-misère M. Bekkers-Zürcher Intellectueele verwaarloozing Het Openbaar Onderwijs is bezig zich zelf te liquideeren. De versplintering," de huidige kleine School organisatie die, zooals dr. Gunning in Beter Onderwijs voor minder geld" terecht zegt, niet het gevolg is van de pacificatie, wil ik voor ditmaal buiten beschouwing laten. Terloops ver meld ik het request-Colenbrander, waarin een planmatige concentratie der O.L.-Scholen tot groote woonbuurtscholen met halfjaarsklassen onder leiding van academisch gevormde, ambulante schoolhoofden, bepleit wordt. Waar de efficiencygèdachte nog op geen enkele wijze bij het Lager Onderwijs tot uiting schijnt te komen en de financieele nood in ons land onge woon hoog gestegen is, verdient dit adres alleszins de aandacht, Daar het bestek van dit artikel echter be perkingen oplegt, wil ik de bezuinigingskwestie even laten voor wat zij is en alleen enkele fundamenteele bezwaren, die de interne schoolorgani satie raken en die de vitaliteit van het Openbaar Onderwijs op de ernstigste wijze aantasten, naar voren brengen. Daar is dan allereerst het onvhals-gebrachte ambulantisme. Practisch kennen de leerkrachten in de volksschool geen toezicht meer. De hoofden hebben geen tijd om te controleeren en bovendien staat tusschen den z.g. leider van de school en den klasseonderwij zer gewoonlijk de sterke en gevaarlijke vakorga nisatie, die een macht zonder weerga in de schoolwereld beteekent. Ik ken hoofden, die niet durven ingrijpen, waar misstanden heersenen, uit angst voor de aggressieve, rood-geörienteerde vakpers. Hier komt bij, dat de autoriteiten dikwijls maar matige waardeering voor gezagshandhaving aan den dag leggen. ? Aangezien ook de controle van bovenaf tot. een minimum beperkt wordt en de critiek gewoonlijk uiterst welwillend is juist de resultaten van het onderwijs, die toch van zooveel belang zijn, worden zelden met ernst getoetst is er alle ruimte voor verslapping en ontaarding. Vervolgens is er de hopelooze anarchie in de methode. Ieder onderwijzer liefhebbert in zijn klasse op eigen wijze. Men heeft oude, beproefde paden verlaten en tast volslagen in het duister over den te volgen weg. De kinderen zijn zonder meer overgeleverd aan de leiding der blinde loodsen, die zelf, zonder overtuiging en weinig stijlhoudend, zoekend en tastend de vele klippen der nieuwere onderwijsdenkbeelden trachten te omzeilen. In naam geeft de schoolvergadering leiding, maar er zijn heel wat scholen, waar noch het hoofd, noch de school vergadering een band van beteekenis blijken te zijn. Ook het contact met de ouders is maar al te vaak een fictie. Vooral in de volksbuurten moet een dieperpeilend opmerker in de animositeit tegenover de school en de onderwijzers opvallen. Op vele scholen worden de ouderavonden gesabo teerd en achter de schermen praat de nuchtere schoolmeester met eenig sarcasme van de ouder beweging als van een doodgeboren kind". Meer tact en vooral ook meer inzicht in de juiste ver houdingen ware hier zeker gewenscht. Ik persoon,lijk geloof volstrekt niet aan de lastige ouders" en ook ben ik er niet zeker van, of het moeilijke kind" in de klasse wel bestaat. Het is zeker, dat ieder kind z'n psychische eigenaardigheden heeft. De taak van den opvoeder is het, deze eigen aardigheden te herkennen en te ontzien. Het is een notoir feit, dat het aansluitingsvraag stuk een probleem op zichzelf is. Alleen de scholen in de betere buurten lossen het noodgedwongen in den juisten vorm op. Het volkskind der mingegoede wijken, dat op het gym nasium komt, blijft maar al te dikwijls achter bij zijn medeleerlingen uit het meer beschaafde milieu, ondanks ijver en intelligentie. Er is eenvoudig geen basis. De leeraren bij het Voorbereidend Hooger Onderwijs spreken dan ook zonder commentaar van intellectueele verwaarloozing." Ik zeide reeds: ondanks de gewillig gevoteerde millioenen is de vlucht uit het proletariaat" aan het kind van den arme in het algemeen opnieuw onmogelijk gemaakt. Het verzet der Duitsche christenen Te eken ing B. van Vlijmen De tempel Qods is geen plaats voor barbaarsche methoden!" ' H 7 Hierbij komt: in de plaatste jaren schuift de school steeds meer van haar taak af op het huis gezin steeds meer ouders helpen hun kinderen, teneinde ze binnen het klasseverband te kunnen laten meegaan. Hier schiet de school dus jammer lijk te kort. ; Het komt tenslotte herhaaldelijk voor, dat be slissingen, genomen door hoofd of onderwijzers, later teniet gedaan worden door de inspectie, wanneer de ouders zich bij de autoriteiten komen beklagen. Er zijn dus paedagogische of tacti sche fouten gemaakt. Maar zelden of nooit wordt hierop de aandacht gevestigd. Meestal meent de betrokken leerkracht, dat hij niet gefaald heeft en er is voor hem geen aanleiding, zijn houding te herzien, omdat niemand hem nog eens niet nadruk de dienende positie van den ambtenaar onder het oog heeft gebracht. Een goede verstandhouding met de ouders is intusschen een levensbelang voor het onderwijs. Zij, die aan het volk$kind hun hart verpand hebben, betreuren de prachtige mogelijkheden, ili« ongebruikt zijn gelaten. Ik ben overtuigd, dat nog steeds een groot deel van het Nederlaiidsche volk met volle sympathie staat tegenover de school, die uit hoofde van haar ideëele roeping, in waarheid de school voor iedereen zou kunnen zijn. Eri ik wil niet gelooven, dat het Openbaar On derwijs zijn besten tijd gehad heeft, dat hejb, machteloos geworden, doodbloedt aan de fatale ambtenarij. Het komt mij voor, er valt nog wel te dokteren. Aan den anderen kant, het zou van gebrek aan werkelijkheidszin getuigen, indien wij de moreele inzinking, die de krachten van de volksschool sloopt en haar adem verkilt, voorbijzagen. Het is niet genoeg te fulmineeren tegen de stra tegie der formalistische Vrije School"-adepton, die, zonder geestelijken diepgang en gespeend van iedere psychologische intuïtie, sedert lang : misschien te goedor trouw, wie zal het zeggen? alles doen om hun geliefde volksonderwijs te vermoordon. Kr valt niet. aan te ontkomen: het mes moet er in.