l ff Uit de geschiedenis der Engelsche journalistiek ?» DE DAILY MAIL Lord Nortkcliffe Lord Rothermere heeft het ge roepen: Hoera voor de zwarthemden ! In de Daily Mail", het machtigste blad. dat zijn concern uitgeeft. Enge land's grootste krantenkoning is dus voortaan aanhanger van Sir Oswald Mosley. De persmagnaat fascist! Moeten wij hem ernstig nemen? Die vraag kunnen wij pas beant woorden als we eerst weten: wie is hij ? Hij is de broeder van zijn broeder. Harold Harmsworth is zijn eigen lijke naam en Alfred Harmsworth was de naam van zijn broeder, vóór deze door den dankbaren Balfour tot Lord Northcliffe gemaakt werd. Laat ons het eerlijk zeggen: zonder zijn broeder Alfred zou Harold nooit geworden zijn die hij werd; Rothermere dankt zijn naam, positie, rijk dom en invloed aan Northcliffe. En dus: wie was Northcliffe? Lord Northcliffe oorspronkelijk dus Alfred Harmsworth was de zoon van een niet onbemiddeld Engelsch jurist. Een. jongen, die al vroeg journalistteke aspiraties had. Die langs de redactiebureaux in Pleet Street, den Londenschen N. Z. Voorburgwal, liep en bij de redacties zijn artikelen trachtte kwijt te raken. Wat meestal mislukte. Was dat zijn schuld ? Overal stootte hij zijn hoofd. Samen met zijn vriend Max Pemberton liep hij daar over te piekeren. Hoe komt het? Zijn jouw artikelen zoo slecht? Zijn de mijne zoo slecht? De heele zaak is deze, dat de kranten niet deugen. Die ellenlange beschouwingen ? Larie ! Dat is verouderde journalistiek. Wat je moet doen, is ,,to get the news". De kranten moeten veranderen. Het publiek is er rijp voor. Geef het het nieuwe waar het naar verlangt. Wat de twintigjarige toen uitsprak, kan als zijn lijfspreuk gedurende heel zijn verder leven gelden. Geef het publiek waar het naar verlangt. Geef het publiek wat het wil. En zoo sticht hij,* amper 23 jaar oud, het nu nog befaamde weekblad Answers", dat aan ieder lezer, die iets vraagt, al is het ook de baarhjkste nonsens, antwoord geeft. Dat bovendien prijzen verdeelt ??iets tevolutionnairs voor die dagen prijzen van een pond per week voor heel-je-verdere-leven. En dat mits dien een winst maakt, die van het eene jaar op het ander van 2000 op 30.000 pond stijgt. Deze jonge journalist-uitgever bleek te zijn born with an instinct of underefcanding the great public". En pas goed kon hij toen al rijk geworden door Answers" en ,,Comic Guts" en hoe al zijn periodieken verder heetten dat instinct te gelde maken toen hjj, een en dertig jaar oud, de befaam de Daily Mail" stichtte. Met 15.000 pond. In 1896. Een krant was dat, die toen een revolutie beteekende. Drie maanden redigeerde en drukte hij haar op proef, zonder dat de buitenwereld er een exemplaar van in handen kreeg. Toen pas verscheen zij. Zij was in een woord: nieuw. Geen langdradige artikelen, maar nieuws. Leesbaar parlementsnieuws inplaats van onleesbarare parlementsverslagen l Een krant, die dacht en handelde" inplaats van alleen maar te registreeren". Kop pen ! Opmaak! En.... op tij d aan wezig aan eJke ontbijttafel ! Geschre ven en geredigeerd door een staf van de beste enbest-betaalde, journalisten! Een revolutie ! De geschiedenis van de moderne Europeesche journalistiek is de ge schiedenis van de moderne Engelsche journalistiek en de geschiedenis der moderne Engelsche journalistiek is de geschiedenis van de Daily Mail". Waaraan is het succes van die krant te danken? Zij gaf het publiek wat dat wenschte. Zij voelde vooruit wat dat publiek wenschte of. ... over een bepaalden tijd zou wenschen. Northcliffe was de levende baro meter, die voor-voelde wat in de lucht hing en die op dat meesterlijk-instinctieve voorgevoel zijn campagnes op bouwde. De gebroeders Wright worden in 1906 uitgelachen om hun eerste vliegpogingen. Maar Northcliffe gelooft in hen en looft 1000 pond uit voor wie over het Kanaal vliegt. Na een paar jaar kan de prijs uitgereikt worden ! Hij is een der eerste Engelschen, die als niemand er nog aan wil gelooven, op het gevaar van den naderenden door Duitschland te ontketenen we reldoorlog wijst. En hij krijgt gelijk. Hij propageert de automobiel en voorspelt dit nieuwe voertuig een grootsche toekomst. En die toekomst bevestigt zijn voorspelling. Hij durft regeering en natie te trotseeren en stelt het bestaan van zijn kranten in de weegschaal als hij in 1915 het idool Kitchener aanvalt en de oorlogsleiding in gebreke stelt. Daily Wail noemt men dan honend een tijdlang zijn krant, maar hij krijgt gelijk en twee jaar later draagt men hem de leiding op van den Britschen propagandadienst in het buitenland. Hij is nu eenmaal de man met het fijne voorgevoel, de man met het zekere instinct, de man die een tijde lijke impopulariteit kan riskeeren om dat hij eerder dan de anderen voelt wat komen gaat, omdat hij intuïtief weet dat hij gelijk zal krijgen en dat dan het succes zijner voorspelling, zijner campagne" zeker zal zijn. Hij blijft bij dat alles ??hoeveel kranten hij ook bezit, administreert, controleert, koopt en verkoopt hij blijft bij dat alles wat hij oorspron kelijk was: journalist. Hij weigert ministerfuncties, en werkt midden in den oorlog zoo hard als zijn minste redacteur om van het front zijn altijd grootsch-geschreven reportages zoo spoedig mogelijk naar Engeland doorgeseind te krijgen. Was hij niet altijd journalist vóór alles gebleven, hij zou nooit de beteekenis gehad en behouden hebben, die zijn broeder en opvolger Rothermere nu eenmaal. . . . nooit gehad heeft. Sinds hij betrekkelijk jong in een der eerste naoorlogsjaren stierf kwam zijn broeder Harold lord Rother mere op den voorgrond. Was Northcliffe hij alle zakeninstinct ten slotte vóór alles journa list, Rothermere is ten. slotte bij alle aangeleerde journalistieke handigheid voor alles financier. Zonder zijn genialen broeder zou hij nooit de positie verworven hebben die hij thans bezit: die van wellicht den rijksten Engelschman, die van, samen met Beaverbrook, beheerscher van half het krantenlezend Engelsch pu bliek. Per slot van rekening heeft hij aan het toeval te danken, wat North cliffe aan zijn onmiskenbare geniali teit te danken had. Dat een man van het geestelijk kaliber van Rothermere, dank zij het bloote toeval van bloed verwantschap, in staat is, om, al is het maar voorbijgaand, een zoo grooten invloed op het lot van Enge land uit te oefenen, is een diep ver ontrustend feit", schreef de New Statesman eens. Werkelijk een diep verontrustend feit? Ik geloof het niet. Het zou het zijn als het krantenlezend publiek werkelijk een massa was, die zich volmaakt-willoos liet leiden. De ervaring heeft echter ge leerd, dat het zich slechts laat leiden in de richting waarin het geleid wenscJit te worden. Die ervaring heeft zelfs Northcliffe moeten maken, toen hij in de laatste jaren van zijn leven zijn zekere instinct verloor en Lloyd George, zonder dat iemand protes teerde, in het parlement kon uit roepen, dat de man, die zich toch waarlijk in vroeger jaren niet onver dienstelijk had gemaakt, ,,to the blazes" kon gaan. Lloyd George kon dat des te veili ger zeggen, omdat in de Engelsche naoorlogsjaren de pub'ieke belang stelling voor zaken van politiek dermate verflauwd was, dat de Daily Mail" bijvoorbeeld rustig pro-Pransch kon zijn, zonder dat de toen antiLord Rothermere Fransche lezer er zich iets Tan aan trok. Hij las de krant om andere dingen/_liet haar rustig campagnes" voeren. * * * Rothermere's campagnes zijn on telbaar geweest. Hij verzocht tijdens de Roerbezetting zijn lezers hun hoed voor Frankrijk af te nemen". Hij ageerde tegen de votes for flappers", hij stichtte een partij die stierf voor zij goed en wel geboren was, hij bewierookte Mussolini en Poincaré, hij werd van anti-Duitsck. pro-Duitsch, hij pleitte voor terug gave der Duitsche koloniën, hij was reeds in 1930 Hitler's profeet en maakte zich zoo warm voor Hongarije, dat de historie van de hem aange boden koningskroon als zij niet waar is, dan toch goed bedacht is. Maar bij dat alles verviel hij in de groote fout, waaraan Northcliffe, vóór hij dat blad overnam, den toen dreigenden ondergang van de Evening News" weet; Lack of continuity of policy", gebrek aan een vaste lijn. Dat gebrek is bij Rothermere zóógroot en Engeland ziet bet zóó duide lijk, dat niemand er hem eigenlijk meer serieus neemt. Baldwin had gelijk, toen hij Rother mere's kranten noemde: propagandainstituten voor een doorloopend wis selende politiek en voor de persoon lijke sympathiën en antipathiën van n man." D'eze ne man heeft thans dus op Mosley en zijn zwarthemden weest zijn. Nu het Rothermere is, kan men schouderophalend zijn hoera" aanhooren. Als campagne-leider is hij het zelfde wat hij naar Addison's woord in oorlogstijd als lucht vaartminister was: ,,a conspïcious failure." JOHAN WINKLER BOEKVERKOOPING 30/31 JAN., 1 FEBR. [BIBLIOTHEKEN Dr. E. HELDRING [SANTEE LANDWEER Mr. KUHN Mr. LIND KIJKDAGEN 26?29 JAN. INTERN AT l ON AA L'ANTIQUARIAAT f MENNOL HERTZBERGER) 1|SINGEL[364 TELEFOON 341O7 catalogus (met 3 platen), verkri.'gb«-ar[a 40. et. (GerestHucErdEbij'Eai keep)