Russische Opera-muziek Emil Cooper De Ozaristische tijd moge dan bij het officieele Rusland van nu in discrediet zijn, wat het Artistieke leven betreft bezat hij ongetwijfeld charme. Het Russische leven, Westersch ge oriënteerd, doch Russisch van wezen, doet in dat ooquetteeren met het Westen aan als menschen op een verkleedpartij, die voor eenige uren andere menschen verbeelden te zijn en daaraan ook hun Vreugde hebben. Het vergaat mij zoo, als ik naar de Russische Muziek van vóór 1900 luister, d.w.z. naar de kunst"-muziek, die geboren is op een bodem van. muziek zonder cultuur. Men haalt het van alle kanten, uit Italis aanvankelijk, dan vooral nit Duitechland. Doch in hen, wier muzikale aandrang het grootst is barst het barbarisme" gaarne weer los onder het fraaie renaissancepakje, de muts komt scheef te staan, de boer trekt zijn te nauwe laarzen uit en danst op zijn sokken of op zijn eigen Russische laarzen, die hij in de garderobe had moeten afgeven. En het zijn juist deze momenten, waaraan de Russische kunst"muziek haar onsterfelijke oogenblikken dankt, en waardoor wij stukken muziek bezitten, die nog steeds gaarne op onze podiums gehoord worden. * * * Ik dacht hieraan op den Russischen opera-avond Tan Dinsdag in het Concertgebouw, toen de Russische dirigent Emil Cooper, de dirigent van de Parijsche Opéra Russe ons een programma met APARTE INTERIEURS TEGEN PRIJZEN VAN HET MASSA PRODUCT KALVERSTR.IO AMSTERDAMk Constant van Wessem Teekeaing J. F. Doeve fragmenten uit werk van Glinka, Moussorgky, Rimsky Korsakoff, Tschaikowsky en Borodine, dus gedeeltelijk samengesteld uit het pioniers-tal bekend onder de naam de Vijf, kwam voor dirigeeren. Cooper zette er veel vaart in, hij legde Schwung" in overigens nogal matte partituren, doch eerst met het laatste stuk, de Danses polowtiennes" uit Borodine's opera LePrincelgor" scheen de muziek dansbeenen te hebben gekregen, sprong de oerkracht als een vlam eruit en be hoefde deze alleen maar door den dirigent nog wat aangewakkerd te worden. Het succes van deze Dansen van Borodine was niets onbekends. Deze muziek behoort tot de meesterwerken van de muziek van het oude Rusland. Deze dansmuziek steekt ook in de opera Le Prince Igor' van Borodine (die ik eens te Parijs van datzelfde opera-gezelschap heb bijgewoond), huizenhoog boven de rest uit. Wanneer de Rus zijn studeerkamer-eruditie ver geet en hartstochtelijk wordt hoe weinig lukt dat vaak? Alleen Moussorgsky, de dilettant" ont kwam aan den funesten invloed van het van elders aangeleerde - geeft hij ons iets waarachtigs, het moge muzikaal soms banaal zijn, zooals bij de pathetische romantiek van Tschaikowsky de grenzen van den goeden smaak wel eens uit het oog worden verloren, maar wij worden gepakt en meegesleept. En wat willen wij anders, als wij nog geen verstokte aesthetische genieters", alias cerebrale wijsneuzen, zijn geworden? Glinka, de oudste, *de man, wiens muziek in zijn eigen tijd koetsiersmuziek" werd genoemd, opende het concert met zijn ouverture Roeslan en Loedmila". Och arme. Waar bleef de koetsiersmuziek"? Het was Berlioz en de Italiaansche Opera. Maar Cooper liet het niet te diep tot ons doordringen en joeg door de noten heen met een vaart, dat het voorbij was voor men het wist. Maar het vuurtje brandde, het orkest was in zijn muzikanten-sas gekomen en speelde en streek en blies, zooals het niet zoo onbekommerd mag doen wanneer de dirigent lederen noot geïnterpreteerd" wil hebben. Daarna volgde een fragment uit de opera ,,De jaarmarkt vaa Sorotehinsk" van Moussorgsky, met den tenor Piotroeky en de sporaan Slobodskaja in de zangstemmen. De tenor zong met een volle en krachtige ojierastem. De zangeres heeft een verzorgde zangcultuur en wanneer zij niet te hard zingt een fraai geluid, maar de trepak aan het slot had ik haar graag wat minder bezorgd voor de beschaafde voordracht, meer ,.oer", hooren zingen. Beter lag haar de teederheid van het Wiegelied, waarmee het operafragment van Tschaikowsky's Mazeppa" besluit, overigens een fragment waarin deze componist niet op zijn sterkst is. De veldslag, waarmee dit fragment opent, had ons andere dingen doen verwachten van den componist van Ouverture 1812". Van den erudieten Rimsky Korsakoff was er het voor het concert bewerkte 3de bedrijf uit het opera-ballet Mlada", ook alweer zwakker dan zijn bekende Sheherezade", waaraan het muzikaal vaag herinnert. Overigens gaf het wel een typeerend staal van zijn muzikalen eigen aard, die een vonk inspiratie weet te dooven in studeerkamerarbeid volgens Duitsch" geweten. Naar aanleiding van cerebraal muziekgenot nog een woord. Onlangs voerde het Concertgebouworkest van Alban Berg op een ,,Kammerkon"6ert für Klavier. Geige und 13 Blaser." Alban Berg is de componist van de opera Wózzek", een muziek, die, hoe moeilijk ook te meten met eenige aesthetische norm, het 'm doet". Hoe dat komt blijft het geheim van ieder waarachtigen schepper. Van dienzelfden Alban Borg nu was ook dit genoemde Kammerkonzert. Het behoort tot dat. soort muziek, dat doodelijk vervelend is voor den toehoorder, die muziek" verlangt, d.w.z. muziek, die onmiddellijk aanspreekt zonder met de hersenen beluisterd te worden. Alban Berg zit midden in de problemen van een expressionistische" muziek, die van Schönberg nog kon interesseeren, omdat hij er het eerst mee aankwam, maar die thans als een gehoorzenuwziekte begint aan te doen wanneer zij niet uit het probleem weet te geraken. Ik waag niet over dit stuk na een eerste auditie een oordeel uit te spreken wij zeggen, dan: wij willen het nog eens hooren maar ik heb er geen weg heen kunnen vinden, zooals wel bij Wózzek" het geval was, dat ik ook niet kan beoordeelen naar zijn waarde als kunstschepping, maar dat mij door iets ondefinieerbaars wist mee te sleepen waarvoor ik dan gaarne het verdere cadeau doe. Met het Kammerkonzert" was dit tot mijn teleurstelling niet het geval- En waarom men ons dit soort muziek, dat geen rekening houdt met de contacten, die een toehoorder zonder de kennis der inge wijden, voor zet? Uit het oogpunt van. muzikale opvoedkunde? Ik zal het dan nog vele malen moeten hooren; op het oogenblik heeft het me knapjes verveeld. Het lijkt me eerlijker zulks maar ronduit te bekennen dan een geleerd gezicht te zetten en wat te praten over structuur, ont wikkeling, etc. DE 25 MODELKAMEM VAN EOO/ÏHtöEK ZUN /TEED/fEttZI(t1II<iEN DE MODERNE BETERE TANDPASTA Biologisch werkend Gezond tandvleesch blinkende tanden. Zuiver en zacht. Door H.H. Artsen en Tandar t se n B IJ ZONDER AANBEVOLEN Vi tube ?0.45 '/i «ube /0.80 NEDERLANDSCH FABRIKAAT