No. 2960 De Groene Amsterdammer van 24 Februari 1934 19 Uit het kladschrift van Jantje W ij v a r e n om de wereld Hendrik Willem van Loon Het kanaal begint prozaïsch genoeg Wij zijn in Amerika nu niet al te trotsch op hetgeen wij op politiek gebied presteeren. Het kon inderdaad dan ook moeilijk erger zijn, dan het is. De rijks-regeering, ja, dat gaat nog. Haar de ons gewestelijke bestuurders zijn verre beneden het middelmatige en wat onze steden betreft, zoo vindt men daar een dergelijken janboel, dat niemand er zelfs aan durft te beginnen dien stal nu eindelijk eens schoon te vegen. Alles wat met onze binnenlandsche politiek te maken heeft, wordt onmiddellijk bevuild en bezoe deld door de duizenden handen van een democratie, die gebaseerd is op eigen profijt. Weliswaar zal men er steeds iets aandoen" maar het blijft bij schoone plannen. Er gebeurt niets. Van tijd tot tijd gooit men er n hoop schurken uit en zet een andere hoop schurken op het kussen. Maar het systeem zelf schijnt er onveran derlijk. Zoodra men de deuren van den Tempel van Demos openzet, loopt de boel verkeerd. En wat nu het rare van het geval is, dit, dat wij het zoo heel anders en zoo veel beter kunnen doen, en dat wij in staat zijn een De sluizen van Panama voortreffelijke adfnirüstratie. te geven zoolang wij de boel maar uit de handen van de heeren Kiezers kunnen houden. Neem de Posterijen van dit reuzenrijk, die functioneeren op een manier, die het kleine Holland groen van afgunst zouden doen worden, in dien men eens wist hoe goed het briefverkeer bij ons met onze ont zettende afstanden klopt. Daar zijn nog eenige andere departementen die door aangestelde despoten en niet door gekozen vertegenwoordigers van de goe gemeente bestierd worden. En daar is het Panama Kanaal, waarvoor ik een bewondering gekregen heb zooals je die voelt, wanneer Kreisler of Heif e tz eens een avond in hun heel goede doen zijn en het con cert van wijlen Jjudwig van Beethoven met een dergelijke virtuositeit spe len dat iedereen in het publiek voelt dat is ge makkelijk, dat kon ik ook doen." In de eerste plaats, het kanaal zelf. Oorspronkelijk moest dat een kanaal worden zooals er al reeds zoovele in de wereld waren, een diepe gleuf in de aarde, waardoor de scheepkes van de Atlantischen in den Stillen Oceaan konden glijden. Het verschil in tij tusschen Oost en West was niet be langrijk om ernstige moeilijkheden te veroorzaken. Maar President Koosevelt (de neef) besloot eigenlijk tegen het aanraden van alle ingenieurs in, om er een kanaal met sluizen van te maken. Er was gegronde reden voor dit besluit. Een kanaal met sluizen zou heel wat minder tijd nemen dan een open kanaal en men had haast. In de eerste jaren van de twintigste eeuw had men plotseling bemerkt dat er een nieuw wereldrijk was opge staan, dat Japan heette. Men wist niet wat Japan eigenlijk wilde en om de vloot niet te hoe ven.-Ée verdubbelen wenschte men een kanaal dat de Amerikaansche vloot binnen de acht uren van den Atlantischen naar den Stillen Oceaan kon brengen en vice versa. En Koosevelt, die net als zijn beroemde neef, een man van actie was, gaf bevel om het kanaal dan maar volgens de kortst mogelijke methodes in elkaar te timmeren. Dan kon men later nog altijd verder zien. Toen kwam de moeilijkheid om een ingenieur te vinden, die op de Hooseveltsche ma nier aan den gang zou willen gaan. Men probeerde het met diverse beroeps ingenieurs en betaalde hun groote fortuinen als zij dan even wilden laten zien, hoe de zaak voor elkaar te krijgen. Totdat, Electrische muilezels trekken het langzaam door de sluizen schip Koosevelt genoeg had van al dit geëxp e r im e ri teer en getreuzel en de boel kort weg overliet aan de officieren van de Amerikaan sche genie. Die zijn toen aan het werk gegaan en heden ten dage kan zelfs de he vigste leek met bewondering zien hoe prach tig zij hun pro bleem opgelost hebben. Dertig jaar geleden wist men nog niet zooveel van ontplofbare stoffen als heden ten dage. De Groote Oorlogheeft ons schitterende dingen op dat gebied geleerd, maar dertig jaar ge leden was dat nog maar kinderspel. En er zouden een twintig jaar meer verloren zijn gegaan als men het Panama Kanaal een soort XoordHollandsch-kanaal had willen maken. De hoofd-ingenieur (hij was afkomstig uit de contrijen van Simon Stevin) besloot dus zijn kanaal maar liever over de bergen te laten loopen dan het er onderdoor te voeren. Hij koos dat deel van de Isthmus waar het land op zijn smalst was. Hij nam twee riviertjes, die in het midden bijna bij elkaar kwamen en bouwde een dam vlakbij den mond van beide riviertjes. Toen liet hij de dalen volloopen, totdat er twee meren ontstonden. Deze meren waren geen kleinigheid, want het (iatuiimeer is alleen grooter dan het meer van (Jenève. Daarop Vol eilandjes tusschen de sluizen groef men een gleuf in de eeriige ]-ergketen die die twee riviertjes, thans in meren veranderd, van mekaar scheidde en het kanaal-op-het-dak was klaar. Een drietal sluizen hijscht het schip in Colon van den Atlantischen Oceaan naar het (iatunmeer, dat 85 voet boven den zeespiegel ligt. Bij het Miraflores meer laten de sluizen u weer langzaam in den Stillen Oceaan zakken en binnen de acht uren is een reis volbracht waarvoor Balboa te voet 24 dagen noodig had. Wat de sluizen betreft en hoe zij werken, dat heeft men al zoo dikwijls beschreven dat ik het u besparen zal. Maar ik heb nog nooit een sluis of sluisje gezien, waarbij alles zoo gemakkelijk liep als hier in deze verlaten woestenij van den Isthrmjs van l'anama. Het schip zelf doet niets als het door de sluizen gaat. Alles wordt van land af gedaan. Kare kleine electi'ische locomotiefjes, muilezels" genaamd trekken er u doorheen en zij doen dat zoo gauw en zoo zonder schokken dat je, als je niet oppast. al ver binnen de sluis bent voor dat je gemerkt hebt dat je op weg bent. De ber%, dien men weggegraven heeft