53]»" ' No. 2961 DeTGroene Amsterdammer van 3 Maart 1934 13 Schilderkunst Toon Kelder bij Buffa, Amsterdam. Kelder geeft in de meeste van zijn werken visioenen van het vrouwelijk naakt. Ook op deze expositie gaat hij met het meerendeel van zijn doeken van dit naakt uit en zingt er, al schil derend weg-droomende in een diaphane wereld, de lof van; de lof als van de rijkste, zuiverste en weelde rigste vrucht der aarde. Het visioen bleef vroeger dikwijls als achter nevelen; door lichte nevelen, waarin glanzen van blanken, rooden en gelen op kwamen en weer verstier ven, verborgen; door die nevelen heen bloeide het naakt naar alle zijden uit. Thans komt 't visioen veelal tot stel liger bestaan, treedt het uit in compo sities, die het naakt, teruggevoerd wederom tot binnen vaster vormen, verheerlijken door het te laten spre ken als hoofdmotief in tafereelen uit een klassieke godenwereld. Kelder heeft hier ook nog twee voornaam geschilderde portretten (een jongens- en een damesportret), een enkele aquarel, eenige teekeningen en ook b.v. een schets van eenkermiscom positie, die bewijzen, dat het hem aan ernst evenmin als aan (geestige) fantasie ontbreekt, maar die ons toch niet doen vergeten, dat dit talent zich het Sterkst en op de beste wijze blijft uiten in het, al schilderend, oproepen van een, hetzij verhuld, dan wel stel liger naar buiten getreden visioen van het vrouwelijk naakt. Beeldhouwwerk van J. Csaky bij H u i nek en Scherjon, Amsterdam. Temidden van liet door dezen kunsthandel in ons land geïntrodu ceerde levendige, speelsch-decoratieve werk van de Parijsche schilderes Radda, die in haar bloem- en vruchttenstillevens, maar vooral ook in haar aquariumstukken vele vroolijke kleuren en duizendeelen kleur-nuancen laat tinkolen als de tonen van een zuiver afgestemd en vlug en licht be speeld carillon, stelt thans Csaky zijn plastiek ten toon. Dat hij zelf in de entourage van Kadda's werk wenschte geëxposeerd te zien getuigt van een goed inzicht. Het beeldhouwwerk toch van dezen Hongaar, die sinds 1908 onafgebroken te Parijs leefde en werk te, heeft, als vrijstaande plastiek en buiten verband met de architectuur gezien (die het eigenlijk niet kan ont beren), een zwaarte en een soberte, die het ? nog eens: als vrijstaande plas tiek soms een zekere verstardheid geven, een al te groote rust, die als tegenwicht Kadda's levendigheid zeer goed verdraagt. Het best is Csaky in zijn kleinere dier-plastieken en portret-koppen; het best als vrij beeldhouwer. Het meerendeel der andere werken, die zeer zeker ook qualiteiten hebben, zou men, om een definitief oordeel uit te spreken, willen zien op, of aan de gebouwen, bruggen, enz. die ,,er bij" behooren. - A. E. VAN DEN TOL Derkzen van Angercn, bij Gispen, Den Haag Door allerlei omstandigheden had ik in langen tijd geen werk van Van Angeren gezien, terwijl ik vroeger van dag tot dag haast dat werk kon volgen en volgde. Ik was dus benieuwd welke veranderingen ik zou ontdekken in de teekeningen van dezen begaafden etser en teekenaar, wien een lenige lijn eigen was en die zóó wel daardoor landschap en watergezicht ons kon doen genieten. Het eerste dat ik her kende bij deze verzameling voorna melijk landschappen was, dat de be koring der spontaneïteit Van Angeren was gebleven en dat de natuurlijkheid der teekenkunst bewaard was. Het werk van Van Angeren, het is een genoegen het te bezien; het heeft niets van moderne proefnemingen; het beantwoordt onmiddellijk aan het eigen innerlijk. Ik vrees, dat door deze eigenschap, die hier een zuiverheid is, sommigen het gemakkelijk voorbijloopen; het rechtstreeksche er van is toch een deel der beschouwers zeker ontwend. Zij zullen daarheen moeten terugkeejen en bepaalde gewoonten. van zien moeten afleggen. Dat is zeker! Het werk van Derkzen van Angeren is dat van een natuurlijk zich gevend, gevoelig, soms subtiel teekenaar. Ik mag het. Ten Klooster bij I>en d'Audretscl Ik zou haast schrijven: het is de eene herinnering na de andere. Ik heb Ten Klooster sinds lang niet gezien noch gesproken, maar hij is gemar keerd" genoeg om iemand bij te blij ven. Dat wist ik weer, nu ik de teeke ningen zag.en nu ik als van zelf weer met genoegen den feilen, schijnbaar maar langzamen mensch voor mijn oogen opnieuw zag rijzen. Er zijn bij d'Audretsch twee soort Teon Kelder Rust Toon Kelder teekeningen; twee uitingen, van ver schillende makelij. D'eene" soort, d'eene makelij dient voor het Westersch landschap, Veere met de buurt daar rond; de andere makelij dient voor het Oosten en verschilt in velerlei opzicht daarvan. D'eene ontstond door een verblijf in het Westen; de andere is de uitdrukking van een Oostersch ras. Het zou dus eenigszins gevaarlijk kunnen wezen hier van nabootsing te spreken, ofschoon de overeenkomsten treffend zijn. Een teekening van do twee paarden toch doet in haar felle beperking aan Chineesch werk den ken, terwijl andere teekeningen onmis kenbaar gelijken op Japansch werk. In deze werken zijn do zwarten voller en sterker dan in de teekeningen uit het Westen; er is daar ook wel eens een komisch element, dat go weer vindt in de teekening van do schaatsonrijders. Tusschen de toeko ningen uit liet Oosten en die uit hot Westen zijn overgangen; de teeke ningen, gezichten rond Veere, zijn luchtiger gegeven, hoewel niet hier on daar zonder een scherp gedefinieerd detail. Deze teekeningen. niet zoo sterk als Ten Kloosters houteneden, zijn documenten, die ons do persoon lijkheid van dezen teekenaar holpen vervolledigen Permeke. Kuustkring, Rotterdam Op een paar zwakkere schilderijen na, die weggelaten hadden kunnen worden, lijkt deze tentoonstelling mij uitmuntend geschikt Permeke in te leiden bij en te doen waardeeren door het voor deze schilderkunst al williger maar nog niet genoeg willige Holland. Wanneer wij dan het eerst Permeke bespreken als schilder van zeestukken, dan blijkt hoe onbevangen hij telkens staat voor het kleurenprobleem. Hij is dadelijk het tegendeel van eenzijdig; hij is hier in alle opzichten veelzijdig. En hij is dat niet als een virtuoos, die ons een licht kostje gemakkelijk op dient; ik heb ervaring van zijn zeestuk en ben er zeker van, dat grootschheid, als uitbeelding, steeds tesaam gaat met een ongewone diepte van het gevoel. Het is misschien niet meer iioodig voor Holland te herhalen, dat Permeke op dit oogenblik ongetwijfeld de grootste schilder der zee is in Euro pa, die dit continent on andere vastelanden bezitten. Mot de zee tieft u hier het landschap en het dorpsgezicht. Hoe (kalm en vertrouwd zijn deze ons reeds!) Hier vindt ge de typische vormen van Permoke. die velen eerst moeten wonnen te zien, voordat /,ij gelooveri. Hot schrift van Permeke, zondt ge kunnen, Kermis zoudt ge moeten zeggen is innig en groot. Het land is de aarde, die voort brengt, na het gevecht met den mensch en onverbreekbaar-én zijn de aarde en de hemel, met wolken weer gesierd of wijd-verlaten. . . . En er is in het landschap van Permeke en in zijn dorpsgezicht niet alleen, wat allen openbaar is, maar ook het geheime en het drachtige, wat den meesten ongekend blijft. Want er is een geheim voor het hart in den Dorpsruiter (ko ninklijk-afwezig rijdt hij door de schaduw); er zijn vurige oogenblikken der waereld in het oogsttij en in het eenzame huisje in den zomer; er zijn rijpe teederheden in bruinen on groe nen bij de Ploegers; het Dorp in do lente er is niemand, die zóó zulke lente ooit gaf; en er zijn. naast den zomer de schilderijen met den winter. waar de bouwsels der menschon een zaam worden, in sneeuw of bij loege boonion. . . . En, hoe eenvoudig is al dozo rijkdom. PLASSCHAERT Toerisme Do Koninkl. Nederlandschc Stoom boot Maatschappij N.V. organiseert voor den komenden y.omer verschillende aantrekkelijke tooristenreizeri ori wel do volgende: Naar Madeira en de Azoren, een keuze uit zeven reizen van verschil lenden tijdsduur. Naar Denemarken, Finland en Zweden on naar do Noorsche Fjorden. Naar Suriname; Trinidad en Suri name; via West-Indiënaar New-York (thuisreis per Holland-Amerika-lijn). Alle verdere inlichtingen verkrijg baar bij Kon. Ned. Stoomboot-Mij. N.V. Afd. Passage, Scheopvaarthuis, Prins Hendrikkade 108-119, Amssterdam C., hare agenten of de passa ge- en reisbureaux. Boekenweek De Boekenweek zal dit jaar gehouden worden van Zaterdag 28 April tot en mot Zaterdag 5 Mei a.s. Hot C) o s c h e n k zal dit jaar be staan uit een mapje met de portretten van twaalf op den voorgrond tredende schrijvers en schrijfsters, bij aankoop van tenminste / 2.50 aan boeken. Voorts hoopt de boekhandel de aan staande boekenweek te gebruiken om den b o e k o n b o n populair te ma ken. Bij een boekhandelaar koopt mon voor een bepaald bedrag plus 10 cent extra oen boekcnbon. De begunstigde kan dan naar eigen verkiezing den bon inruilen, zelfs in een andere stad. De bon is uitgevoerd als een Kerst kaart, met eon houtsnede van W. J. Rozendaal en een aangehecht ex-libris van denzelfderi kunstenaar.