Historisch Archief 1877-1940
Nieuwe koers
Bioscopy L. J. Jordaan
Alfred freen: Baby Face". Corso
Met, oen ietwat verbijsterende openhartigheid
3ieeft Hollywood zijn draai genomen. Na, het
jarenlang gezocht te hebben in een stelselmatige
. verleugening der publieke moraal, gooit men er
het roer om zoo radicaal, dat wij onze oogen
"ternauwernood kunnen geloovea en moeite hebben
het tempo dezer koerswissaling bij te houden.
Van een rosen hemel, bevolkt met suikerpoppen,
?wendt Amerika zich eensklaps tot den zelfkant
onzer samenleving maatschappelijk en moreel
gesproken. Voorheen bestond het leven op het
projectiedoek der Amerikaansche film uit een
aaneenschakeling van liefdesavontuurtjes, wier
eenig raison d'être de obligate slotkus vormde. De
braafheid vierde er hoogtij en de erotische specerij
en werden zorgvuldig gecamoufleerd opgediend. De
schoonheid diende men dóór middel van het
Institut de Beautéden moed door kopstoot en
upper-cut het sociale vraagstuk door fantastische
salarisverhoogingen. Er vormde zich op die wijze
?een imaginaire woreld-van-de film, die iedere aan
raking met de realiteit en den levenden mensch
vermeed. Wij waren er langzamerhand aan gewoon
geraakt de Amerikaansche film te beschouwen als
«en systematische levensontkenning een wee
narcoticum ? een permanente volksverleugening.
De massa wil het zoo heette het en wij
hadden ons bij die trieste uitspraak neer te leggen.
Sinds eenigen tijd echter zijn de bordjes ver
hangen. Hetzelfde Hollywood van Seventh
Heaven" en The way of all flesh" bracht I am a
ugitive" en Ladies of the big house". Van de
onwaarachtige belevenissen der magazine-story,
schoot do Amerikaansche film eensklaps neer op
het felste, bitterste realisme. De jonge
goden-inTok bleken weggevaagd en vervangen door simpele,
-aarzelende, falende stervelingen. De dure salons der.
g'oedkoope milliardairs-heerlijkheid maakten plaats
voor de naakte ellende van Sing-Sing en de nuchtere
alledaagschheid der burgermanswoning. Maar de
verblutfendste verandering onderg'ing in de
Amerilaansche film, de vrouw. Het modieuse
altaarheeldje uit de oude liefdesgeschiedenissen moest het
veld ruimen voor een geheel ander type. Wellicht
niet sympathieker, doch stellig navranter en
levensechter dan haar voorgangster. Het is of de reactie,
welke bij Hollywood intrad, tot een soort wraak
op vroegere zienswijzen leidde een heftig'o ont
kenning van eenmaal beleden opvattingen. Geen
land heeft zoo fel en striemend een vroeger ge
heiligd milieu durven afbreken als Amerika in zijn
iilms. Geen land heeft dermate wreed zijn oude
idolen verloochend. Zoo werd dan ook de vrouw
inhaar meest excessieve filmgedaante, een canaille.
Van de zwakke en sterke eigenschappen die wij
allen in de vrouw aanwezig weten, werd een
cari«atuur gemaakt, die tot een scherpe, onbarmhartige
satyre groeide.
Het is voor ons, die zoo ver weg staan van het
Amerikaansche leven, niet wel mogelijk de oor
zaken dezer koerswijziging op te sporen.
VanWaar die onverwachte bitterheid die hoonende
zucht tot chargeeren die sadistische neiging tot
zelf beschuldiging? Wij kunnen er naar gissen
. ~wij weten het niet.
Maar n ding is zeker: Ttit het vlakke, naar
geestige amusement groeide-de bewogen
hartekreet van een volk in gisting. Wreed, onrechtvaar
dig en onbeheerscht misschien maar mateloos
belangwekkend. Geen Amerikaansche film tegen
woordig of zij is interessant niet in de eerste
plaats als technische of artistieke curiositeit, doch
als document humain van beteek'enis.
En van welke Europeesche film kxmnen wij dit
zeggen?
In Baby-Face" is het weer de vrouw, die eraan
gelooven moet. Barbara Stanwyck personifieert
de wraak van don Amerikaan op het vroegere
plaatjes-ideaal in zooverre mag zij het pendant
van Mae West heeten. Alleen in nog verscherpten
vorm. Zij is de femme diabolique", die niets meer
weg heeft van de vroegere vamp". Deze laatste
was een volkomen onwezenlijke opeenhooping van
fantastische ondeugden te schoon en te slecht
om waar te zijn. Zij was de bijbclsche zonde"
uitsluitend geschikt om lang's den weg der deugd
zaamheid wat aangenaam-erotische gevoelens
te prikkelen en tenslotte haar gerechte straf
te ondergaan. Zij was hot donkere repoussoir
van de stralende blankheid der honnête
vrouw en in dit karakter niet meer dan een
bijfiguur. Haar voornaamste taak was zich
in verleidelijke gewaden te hullen en
voluptueus om stoelleuningen te kronkelen het
ging overigens (gelijk trouwens bij alle
andere figuren het geval was) steeds om haar
epidermis, nimmer om haar ziel.
Welk een verandering J De moderne femme
diaboliq ue" werd van bij-karakter hoofdfiguur.
Zij domineert het geheele fümwerk zühet
dan niet bepaald tot verheffing van haar
moreele aanzien. Genadeloos wordt zij
onder de loupe genomen ieder
gebaar, iedere expressie wordt gere
gistreerd. Met onbarmhartige nauwkeurigheid
tracht het camera-objectief in haar intiemste
gedachten door te dringen. Ziehier dan een
,,vamp", die niet meer met het oog van den
lust, doch met den blik van den haat werd
aanschouwd.
Baby-Face" de naam opzichzelf is een
bittere satyre l is de dochter van een louchen
kroeghouder wiens nabijheid zij verfoeit en wiens
praktijken zij haat. Na. een jeugd, door vroegtijdige
aanraking met de grofste mannelijke driften ver
pest, gaat zij de wereld in om ,,hooger-op" te ko
men. ... over de lijken van de mannen. In een
gi'oote bankzaak aangekomen, speculeert zij op de
vulgairste mannenbegeerten beginnend bij den
portier, eindigend bij den president. Stuk voor stuk
geeft zij zich aan de mannen, die haar van dienst
kunnen zijn klautert langs hun lichamen omhoog
om ze weg te trappen, wanneer zij overbodig zijn
geworden. Tot zij eindelijk den top bereikt heeft
n den president gehuwd. Wanneer deze haar
echter, bij een dreigende financieele catastrofe
vraagt hem te helpen en met de eens aan haar
geschonken juweelen het gat te stoppen, volgt zij
een oogenblik hoewel zij dezen man werkelijk
liefheeft haar oude instinct en vlucht met haai'
persoonlijk bezit. Dan volgt een plotselinge omme
keer zij verlaat op het laatste moment de boot
die haar weg zal voeren en keert terug naai'
haaiechtgenoot, met wien zij een nieuw leven aanvangt
aJs nederig arbeidster.
De wezenlijke physionomie van dit verhaal
openbaat t zich in hot pessimisme en den haat. waarmede
het type Baby-Face" word geschilderd- Het volko
men onlogische en nergens aannemelijk gemaakte
slot, bungelt eraan als een laatste concessie aan
het happy end". Maar de schildering van dit
karakter werd dan ook voltooid met een raffi
nement en een wreedheid, dio bijna stuitend aan
doen. In de koude, smalende schoonheid van Bar
bara Stanwyck \rond de regisseur Green de vol
maakte personificatie van zijn object. Dit verlei
delijke, trage lichaam dit berekenende, gluipende
masker verrichten hun verniclingswerk met een
doodelijke zekerheid. Er is aan deze vrouw geen
zweem meer van coquetterie geen aasje emotie
of passie.... het is
tezamen slechts de
abstractie van vrou
welijke fataliteit.
Met weerzin, maar
tegelijkertijd
^onweerstaanbaar geboeid
volgt de toeschouwer
dezen on verbiddel ij
ken vernietigingskrijg
van n enkele vrouw
tegen een wereld van
mannen. Van trap
tot trap ziet hij haar
stijgen huivert hij
Barbara Stanwyck en Henry Volker
bij het laatdunkend vertrekken van den wreeden
mond, bij het minachtend schouderophalen,
waarmede zij ieder nieuw slachtoffer afschrijft.
Er zit niets menschelijks meer in deze vulgaire
demon zooals er niets menschelijks meer steekt
in de mentaliteit, die dit werk schiep. Met
hetzelfde minachtend schouderophalen waarmee
Baby-Pace de deur voor haar ex-aanbidders
dichtsmijt, gaat de film aan alles voorbij, wat
warmte en. mensohelijkheid aan dit zuiver che
mische ondergangsproces zou kunnen verleenen.
Zelfs de zoo dankbare verleidingsscènes worden
door haar versmaad zelfs dit beetje onzuiver
vuur (maar dan toch nog-vuur i) dooft zij na een
korte close-up, waarin Baby-Pace den zooveelsten
mond kust. Het beeld verwisselt en wij zien een
voudig de avonturierster in een nieuwe etape van
haar opgang.
Door dit alles werd een karakter geschapen, dat
weliswaar boeit door zijn claenionie, maar dat
tenslotte doodloopt in zijn eigen a-menschelijkheid.
Waarheen voelt dit leven van passielooze vernie
tiging? Welkt n zin heeft deze au fond doeüooze
wretdheid? De film weet er geen antwoord op eii
neemt haar toevlucht tot het reeds vermelde
absurdo slot en wij staren ontnuchterd en onzeker
naar het wooid: Einde.
In Mae West leeft tenslotte nog, ondanks <le
zwakke handeling waarin zij optretdt, een warm
bloedige, haitsfochdelijke vrouw. In Barbara
Stanwyck kunnen wij niets meel' ontdekken dan
een abstractie. De intense belangstelling welke
deze ontegenzeggelijk knappe film bij ons opwekt,
.is die van het chirurgisch experiment van de
snijtafel. Het valt te betreuren, dat met deze
merkwaaidige figuur geen overtuigender oeuvre werd
gecreëerd. Maar men kan niet alles opeens ver
langen een curieuse daad heeft zich met de
film ..Baby-Pace" stellig bij het merkwaardig re
pertoire van Warner Brothers gevoegd. Een daad,
die onze belangstelling voor de toekomst levendig
houdt voor de toekomst van het gistende Ameri
ka en zijn nieuwen koers.
George Bren
en
Barbara
Stanwyck