VOCALE EN DRAMATIS* Een Modern Mysteriespel Lawrence Tibbet in Merry Mounf Een modern Amerikaansch mysteriespel: ,,F o u r Saints In three acts", Gertrude Stein en Virgil Thomson Gertrude Stein is een soort Amerikaansche George Sand. Zij woont sinds vele jaren in de Rue de Fleurus te Parijs waar zij een internationalen kunstcercle heeft gevormd. De wan den van haar woning zijn bedekt met de teekeningen en schilder stukken van Picasso, Matisse, Henri Rousseau Ie douanier, Vuillard, Bonnard, Modigliani, Kees van Don gen, e.a. bekende hedendaagsche artisten. In haar autobiogra fie die zij onder den schuil naam Alice fB. Toklas de wereld inzond, babbelt zij tamelijk oppervlakkig, doch met een superioriteitscomplex, over deze kunstenaars alsof zij hen ge maakt had. De boeken en gedichten, die zij voor haar levens beschrijving uitgaf, wekken vage jeugd herinneringen o p aan den symbolie ken onzin die aan 't eind van [de negen tiende [eeuw onder ziels- en geestver wante scribenten opgang deed, aan het dwaze da-daisme en ook aan symbolische teeke ningen, kubisme, expressionisme en abstracte verfproducten. De woorden, de klank en het rhythmus zijn voor Gertrude Stein de hoofdzaak. Of haar knuppelrijmen en alliterateeren zin heef o of niet, zij laat den rommel drukken. ? Haar woning werd ook bezocht door Amerikaansche schrijvers en componisten. Carl van Vechten, die negers en uitheemsche dingen be wondert, is een trouwe (vriend. zoo Hemmingway en Sherwood Anderson. De moderne Ameiikaansche compo nist Virgil Thomson is kind aan huis bij Gertrude. Of deze literatoren den poespas begrijpen die hun gastvrouw hun voorzet, weet ik niet, doch voor mij is haar taal zoo helder als kof? fiedik. Thomson vroeg zijn dikke vriendin Gertrude een libretto te schrijven. Vol vuur zette zij zich aan het werk en smeedde een onzin aan elkaar waarvan men paf staat. Onvervaard begon Virgil Thomson te componeeren en het resultaat van deze combinatie was: ..Four Saints in Three Acts". ,,Friend and Enemies of Modern Music" kregen de toestemming van het museumbestuur van Hartford. Connecticut, de première in die stad te geven. En dit naar aanleiding der opening van een nieuwen vleugel aan dit museum vol moderne schil derijen. De geheele NewYorksche pers was aanwezig. Men loofde Thornson's muziek, de uitstekende riegersolisten en negerkoren, de schitteren de aankleeding en den moed van den impresario liarry Moses die- nok Grand Hotel ten doop hield. Laat ons beginnen met aan te nemen dat ,.Four Saints'' een Broadway-mysteriespel is, gedeeltelijk opera. ten andere oratorium met vertellers, Monteverdi heeft die stile rappresentativo" solistisch mét koorzang. De muz i e k van Thomson die zeer goed gezongen kan worden, lijkt op die van Handel, Haydn, e.a. deels dramatisch, deels episch, lyrisch con templatief, dus tusschen opera en cantate. Hoe Thomson geïn spireerd kon worden door den onzin van het libretto is onbe grijpelijk, doch zijn muziek klinkt goed. Hij koos negers en negerin nen om deze heiligen op het tooneel te vertegenwoordigen, verklarend dat zij veel beter dan blanke zangers en zangeres sen de woorden van Gertrude Stein konden begrijpen en zin gen. Daarin heeft hij goed ge raden. Het schijnt dat hij vlijtig oude Katholieke Kerkmuziek bestudeerd heeft, de madrigalen, oratoria, de Gregoriaansche gezangen. Hij moet de chroma tische fantasie van J. S. Bach voor oogen hebben gehad toen hij de recita tieven cotnponeerde voor den compère en commère die Gertrude Stein laat declameeren. In sommige muziekperioden maal den de componisten niets om den tekst. Latere componisten als Wagner en Richard Strauss schreven hun muziek alleen ter versterking van het libretto. Thomson keert dus terug tot de oudere voorgangers. De rijme larij van (iertrude Stein bozit kop noch staart. Zij hoopt misschien den indruk te verwekken van een Koomsch mysterie spel. Die indruk wordt alleen ver oorzaakt door Thomson's muziek, het ernstige spel en liet uitmuntende zingen der negers, door de voortreffe lijke decors en de artistieke costumeering. Florine Stettheimer gebruik te _ voor 't eerst cellophane als achtergrond en hemel, groenachtigwitblauw van kleur, niet grillige, zil verig schitterende licht effecten. Soms leek dit G. SI Rendez-vous in de hel. decor op een hemel, dan op eenazurengrot vlak bij een licht flitsende blauwe zee. Een scène stelt visschers voor die een oranje net breien. Zij dragen crème witte pijen met hooge uitstaande kragen. Tegen den achter grond staat een witte schutting waarover een bruin vischnet hangt. Licht straalt van onder naar boven tegen den hemel van cellopharie. Dit tableau leek op een levend ge worden schilderstuk van El Greco. De eerste en derde acte herinneren 't meest aan het mysteriespel in een oude Spaansche kerk. 't Is mogelijk dat Sint Stein haar ulevelrijmeri in doodelijken G'.'rtrude